توسط معاون علمی رئیس جمهور؛
کارشناس مسائل ترکیه در گفتگو با آنا؛
تفاوت نگاه آنکارا و واشنگتن بحران‌ساز است/ کشیش آمریکایی وسیله اعمال فشار بر ترکیه
پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه با بیان اینکه سیاست آمریکا مبنی بر تشدید تنش روابط با ترکیه دلایل مختلفی دارد گفت: بحران سوریه، نزدیکی ترکیه با روسیه و ایران، نگاه به پ‌ک‌ک از عوامل تشدید تنش بین دو متحد ناتو است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، رحمت حاجی‌مینه استاد دانشگاه و پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه با اشاره به تنش‌های به وجود آمده بین دو دولت ترکیه و آمریکا و اعمال تحریم از سوی دولت دونالد ترامپ علیه آنکارا گفت: سیاست اخیر آمریکا مبنی بر تشدید تنش روابط خود با ترکیه به‌عنوان عضو دیگر ناتو را می‌توان از چند منظر مدنظر قرارداد.
وی با بیان اینکه یکی از دلایل تحریم‌های ترکیه توسط آمریکا و همچنین افزایش دو برابری تعرفه‌های گمرکی واردات از ترکیه بهانه بازداشت کشیش اندرو برانسون است، اظهار کرد: زندانی کردن برانسون یکی از دلایل و همچنین بهانه این تشدید فشارها از طرف آمریکا علیه ترکیه است. نباید آن را دلیل اصلی تیرگی روابط بین دو عضو ناتو قلمداد کرد بلکه وضعیت فعلی برآمده از مجموعه اختلافات سیاسی و ژئوپلیتیکی دوطرفه است که از سال‌ها قبل آغاز شده بود و اکنون بازداشت برانسون این بهانه را در اختیار ترامپ گذاشت تا با تحت فشار گذاشتن ترکیه، آنکارا را وادار به تغییر رفتار کند.
حاجی‌مینه ادامه داد: به لحاظ تاریخی می‌توان به اختلافات دو طرف در قضیه قبرس در سال 1974، عدم حمایت آمریکا از ترکیه در دریای اژه و همچنین عدم موافقت ترکیه با استفاده از پایگاه اینجرلیک در سال 2003 توسط آمریکا اشاره کرد اما اختلافات اخیر دو طرف به دنبال بحران سوریه شروع شد که در کودتای نافرجام 2016 شدت گرفت.
این کارشناس مسائل ترکیه یکی از دلایل اختلاف آمریکا و ترکیه را نگاه متفاوت آنها به بحران سوریه به‌خصوص موضوع کردهای سوریه در شمال این کشور دانست و تصریح کرد: آمریکا به کردها به‌عنوان یک متحد قابل‌اعتماد نگاه می‌کند اما ترکیه کردها را متحد پ‌ک‌ک می‌داند و خواستار تغییر موضع آمریکا نسبت به آنها است.
وی افزود: در واقع یکی از دلایل اصلی تنش و اختلاف دو طرف به کودتای نافرجام 2016 بازمی‌گردد که حبس کشیش برانسون نیز به اتهام همکاری با کودتاگران بوده است. در این راستا ترکیه معتقد است فتح‌الله گولن که در تبعیدی خودخواسته در ایالت پنسیلوانیای آمریکا زندگی می‌کند عامل اصلی این کودتا بوده و آمریکا باید او را به ترکیه تحویل دهد. اما آمریکا چه در دوره اوباما و چه ترامپ با این درخواست ترکیه مخالفت کرده است.
این استاد دانشگاه نزدیکی ترکیه به روسیه و ایران، به‌ویژه در بحث خرید سیستم دفاع موشکی اس 400 از روسیه را دیگر دلایل مهم این تنش خواند و گفت: آمریکا این اقدام ترکیه را به‌عنوان عضو ناتو برخلاف راهبرد اصلی این سازمان می‌داند و به‌صراحت مخالفت خود را با آن اعلام کرده است، هرچند که ترکیه هم آن را در راستای منافع ملی و نگرانی‌های امنیتی خود تعریف می‌کند.
حاجی‌مینه با تأکید بر اینکه آمریکا از وجود کشیش آمریکایی زندانی در ترکیه به‌عنوان یک ابزار فشار استفاده می‌کند، تصریح کرد: بحث کشیش برانسون بهانه آمریکا برای اتخاذ فشار بر متحد ناتو است تا رویکرد ترکیه را در منطقه تغییر دهد، درواقع اختلافات ترکیه و آمریکا در حال حاضر بیشتر از استرداد یک کشیش است، این اتفاقات بی‌اعتمادی بین دو بازیگر متحد ناتو را بیشتر از قبل کرده است.
این کارشناس مسائل ترکیه همچنین با اشاره به اینکه ترامپ، تعرفه گمرکی فولاد و آلومینیوم واردشده از ترکیه را از 25 و 10 درصد به 50 و 20 درصد افزایش داده است، تصریح کرد: این فشار مضاعف آمریکا بر ترکیه در کنار تحریم‌ها نشان می‌دهد که ترامپ در برخورد خود با ترکیه و تغییر رفتار آن بر اساس خواسته‌های خود جدی است البته درخصوص کارآمدی این فشارهای مضاعف باید چند نکته را مدنظر داشت.
نخست اینکه لیر ترکیه کاملاً به اتفاقات واکنش منفی نشان داده است و به‌عنوان ارز ملی ترکیه در سال جدید حدود 40 درصد از ارزش خود را در برابر دلار ازدست‌داده است که 20 درصد آن به‌روز جمعه و اعلام دو برابر کردن تعرفه‌های گمرکی برمی‌گردد.
دوم اینکه سقوط ارزش لیر افقی بوده و خطر سرایت بحران به بازارهای مالی را به دنبال دارد خصوصاً اینکه در سال‌های اخیر، بدهی شرکت‌های ترک به‌شدت افزایش‌یافته است زیرا این شرکت‌ها با دلار وام دریافت کرده‌اند و همین مسئله شرکت‌های ترک را به دلیل تغییر ارزش ارز آسیب‌پذیر کرده است.
سوم اینکه چنین وضعیت بی‌ثباتی در حوزه اقتصادی باعث نگرانی سرمایه‌گذاران خارجی و فرار سرمایه از ترکیه خواهد شد، وضعیتی که برای اقتصاد ترکیه نتایج منفی به دنبال خواهد داشت و درنهایت چشم‌انداز اقتصادی ترکیه در سال 2023 که اردوغان وعده داد بود با چالش جدی روبه‌رو خواهد کرد.
این استاد دانشگاه در ادامه خاطرنشان کرد: البته هرچند اقتصاد ترکیه در شرایط نابسامانی قرار دارد و اعمال تحریم‌ها موجب شده تا ارزش لیر ترکیه همچنان کاهش یابد؛ اما واکنش ترکیه و تهدید آمریکا به عمل متقابل نشان می‌دهد که ترکیه درصدد است چنین وانمود کند که دیگر مانند قبل، نسبت به اقدامات آمریکا آسیب‌پذیر نیست.
خصوصاً اینکه در مقایسه با 9 میلیارد روابط تجاری میان آمریکا و ترکیه، اتحادیه اروپا با صادراتی در حدود 84.7 میلیارد دلار، اصلی‌ترین شریک تجاری ترکیه به شمار می‌رود و سرمایه‌گذاران خارجی در ترکیه نیز بیشتر اروپایی هستند.
حاجی‌مینه در خصوص واکنش ترکیه به این وضعیت افزود: به نظر می‌رسد که ترکیه در واکنش به وضعیت پیش‌آمده چند اقدام همزمان را پیش خواهد برد؛ نخست اینکه به رایزنی دیپلماتیک خود با آمریکا برای مدیریت وضعیت پیش‌آمده ادامه خواهد داد.
دوم اینکه اردوغان با توجه به اختلافات پیش‌آمده بین آمریکا با اروپایی‌ها و همچنین روسیه تلاش خواهد کرد روابط خود را با اروپایی‌ها که بیشترین حجم تجارت را دارد ترمیم کند و میزان آسیب‌پذیری اقتصاد ترکیه از فشار آمریکا را کاهش دهد.
سوم اینکه اردوغان با طرح دسیسه خارجی تلاش می‌کند مسئولیت اصلی وضعیت فعلی را عامل خارجی قلمداد کند.
این استاد دانشگاه در پایان با اشاره به چشم‌انداز وضعیت موجود تصریح کرد: به‌رغم تنش‌های سیاسی دو طرف در دهه‌های اخیر و افزایش بی‌اعتمادی بین آمریکا و ترکیه، به نظر می‌رسد نیاز متقابل دو طرف به یکدیگر به‌عنوان دو عضو ناتو و نگرانی‌های ژئوپلیتیک باعث خواهد شد که نگاه آنها به این وضعیت بیشتر تاکتیکی باشد و دو طرف تلاش خواهند کرد با استفاده از کارت‌های بازی خود وضعیت را مدیریت کنند و از چرخشی راهبردی در روابط فی‌مابین خودداری شود.
انتهای پیام/4077/4068
انتهای پیام/
