مشق زندگی در «چهارراه‌ها»/ ستون‌های کوچک یک خانواده

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، پاتوق خودش و رفقایش یکی از چهارراه‌های این شهر بزرگ است، همانجا که روزی خود و خانواده اش را با شیرین کام کردن شهروندان در می‌آورد یا شیشه‌های ماشین‌های پشت چراغ قرمز را پاک می‌کند تا بلکه راننده منصفی پولی به او بدهد در قبال این خدمتش، هرچند گاهی اوقات هم رانندگان با شیطنت برایشان دردسر درست می‌کنند.

آرش ۱۵ سالش است و الفبای زندگی را مثل بقیه ماها نه پشت نیمکت‌های مدرسه که پشت چراغ قرمز چهارراه‌ها هجی کرده و یاد گرفته، هرچند سواد خواندن و نوشتن ندارد ولی در این سن کم مردانه ستون خانواده شده و بار یک زندگی را یک تنه به دوش می‌کشد.

از ۸ صبح تا ۱۰ شب زیر آفتاب سوزان تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان کار می‌کند تا خرج درمان بیماری مادرش را بدهد، شوم ترین معضل اجتماع دامن خانواده آرش، بزرگ مرد کوچک قصه ما را هم گرفته و پدرش به بیماری اعتیاد مبتلاست.

کودکی‌هایش را نه در مدرسه و بین همکلاسی‌ها که در خیابان‌ها با مشق کار و زندگی سر کرده است، علاقه اش به درس خواندن را که جویا می‌شویم لبخند محوی روی لبهایش نقش می‌بندد و با حسرت تمام تایید می‌کند.

روزی ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان و خیلی هم خوش شانس باشد ۵۰ هزار تومانی کاسب می‌شود، خواهر و برادری هم ندارد و تک و تنها هزینه‌های زندگی سه نفره شان را جور می‌کند از هزینه‌های درمان مادر تا اجاره خانه هم بر دوش آرش است. بزرگ‌ترین آرزویش هم بهبود حال پدر و مادرش است.

آرش از مردم آزاری‌های رانندگان بی انصاف که آدامس‌هایش را برمی دارند و بدون پرداخت بهای آن با سبز شدن چراغ راهشان را می‌کشند و می‌روند هم گله‌ها داشت.

از شهرداری و بهزیستی هم شدیداً گله مند بود و می‌گفت که هربار که گیر آنها بیفتد تمام درآمد آن روز و آدامس‌هایش را توقیف می‌کنند و بعد هم با یک تذکر رهایشان می‌کنند.

از دوست‌های ۸ و ۹ ساله‌اش هم حرف می‌زند که با هم در این پاتوق کار می‌کنند و روزی خانواده‌های با سرنوشت‌های مشابه را از زیر سنگ بیرون می‌کشند.

مثل آرش کم نیستند بچه‌هایی که هر روز در شهر با آنها برخورد داریم و شاید بی تفاوت از کنار آنها رد می‌شویم، اما این بی تفاوتی انگار به مسئولان هم سرایت کرده که هیچکس کاری برای آنها نمی کنند.

برای ساماندهی و حمایت از کودکان کار خلاء قانونی داریم

مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه، اظهار داشت: بهزیستی تنها یکی از متولیان ساماندهی کودکان کار است و در این زمینه ۱۳ دستگاه طبق قانون وظایف سنگینی دارند.

امید قادری تصریح کرد: در مرحله ساماندهی متاسفانه تاکنون هیچ یک از این دستگاه‌ها هیچ قدمی برای کمک به بهزیستی برنداشته و تمام بار بر دوش ما بوده است.

وی با اشاره به ممنوعیت کار کودکان زیر ۱۸ سال در کنوانسیون‌های بین المللی کار، افزود: در تمام دنیا و در اغلب شهرهای ایران با پدیده ای از آسیب‌های اجتماعی به عنوان کودکان کار سر و کار دارند.

مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه سپس به دسته بندی کودکان کار و کودکان خیابانی پرداخت و گفت: به افراد زیر ۱۸ سال که برای تامین مایحتاج زندگی مجبور باشند کار کنند و به مشاغل خرد همچون آدامس فروشی و... در سر چهارراه‌ها مشغول باشند کودک کار می‌گویند.

قادری افزود: این کودکان پس از جمع آوری و ساماندهی در صورتی که پدر و مادر داشته باشند و صرفا به خاطر مشکلات اقتصادی مجبور به کار باشند در تعریف کودک کار نمی گنجند.

وی بیان داشت: اما اگر بدسرپرست یا بی سرپرست باشند به آنها کودکان خیابانی و رهاشده می‌گویند که کمتر از یک درصد کودکان چهارراه‌ها در این تعریف قرار دارند و اگر این کودکان خیابانی باشند سرپرستی آنها به بهزیستی واگذار می‌شود.

مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه ادامه داد: این کودکان بعد از مدتی وارد مراکز شبه خانواده بهزیستی می‌شوند و وظیفه صفرتاصدی تا سن ۱۸ سال با بهزیستی است، اما کودکانی که خانواده دارند و عمدتا در حاشیه‌های شهر هستند به دو دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی مجبور به کار کردن می‌شوند.

قادری با بیان اینکه بخش عمده ای از این معضل فرهنگی است، گفت: در برخی شهرستان‌ها اصلا کودک کار نداریم، اما در برخی جاها می‌بینیم ۹۵ درصد این کودکان در یک محله شهر زندگی می‌کنند.
وی با انتقاد از عملکرد ضعیف دستگاه‌های فرهنگی در این زمینه گفت: چرا این همه دستگاه عریض و طویل فرهنگی به ریشه یابی این معضل نمی پردازند جای سوال است.

مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه گفت: برای سرپرستی کودکان کار خلاء قانونی داریم و بهزیستی چنانچه قانون این اجازه را بدهد و صلاحیت خانواده‌های این بچه‌ها سلب شود و به بهزیستی واگذار شود آمادگی به عهده گرفتن سرپرستی آنها را دارد و کمبودی نداریم.

قادری گفت: برای ساماندهی کودکان کار در کرمانشاه دو مرکز داریم که فعالیت آنها به این شکل است که بعد از جمع آوری به مکان مخصوص برده و روانشناسان و مددکاران ما با آنها صحبت می‌کنند.

تنها بهزیستی، نیروی انتظامی و شهرداری متولی ساماندهی نیستند

همچنین سرهنگ محمدرضا آمویی، معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه نیز چندی پیش در اظهاراتی در مورد کودکان کار گفته بود که وظیفه اصلی نیروی انتظامی در حوزه کودکان کار بحث جمع آوری این کودکان با کمک بهزیستی و شهرداری است.

وی گفت: واقعیت امر این است که تنها این سه دستگاه متولی ساماندهی کودکان نیستند و سایر دستگاه‌ها به ویژه دستگاه‌های فرهنگی هم باید پای کار بیایند.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه افزود: در برخی جاها باید افراد را تحت آموزشش و حمایت فرهنگی قرار دهیم، چراکه بسیاری از این افراد به دلیل مسائل فرهنگی به این سمت کشیده می‌شوند و اگر به این مسائل بپردازیم وضعیت بهتری خواهیم داشت.

سرهنگ آمویی خلاءهای قانونی در این حوزه را از معضلات اصلی عنوان کرد و گفت: گاهی اوقات برخی از این کودکان و خانواده‌های آنها را برای حمایت به برخی نهادها مثل کمیته امداد می‌فرستیم که می‌گویند شامل حمایت نمی شود، لذا به یک بازنگری کلی در دستورالعمل‌های این حوزه نیاز داریم.

برنامه روزانه برای جمع آوری کودکان کار و خیابانی داریم

مدیرعامل سازمان اجرائیات شهرداری کرمانشاه هم معتقد است در ساماندهی کودکان کار ۱۱ دستگاه شرح وظایفی دارند اما تمام وظایف به شهرداری و بهزیستی مختص شده است.

علی ناصری با بیان اینکه اگر در این زمینه هر دستگاهی به وظیفه اش عمل کند مشکل حل می‌شود، افزود: ما و بهزیستی هم اختیارات محدودی داریم و نمی توانیم تمام این کودکان را ساماندهی کنیم.

وی ادامه داد: ما پس از جمع آوری آنها را در اختیار بهزیستی قرار می‌دهیم و بهزیستی هم در سه سطح شامل سطح اول نگهداری آنها تا ۲۱ روز و بررسی مشکلات خانوادگی آنها، سطح دوم نگهداری تا یکسال برای کودکان دارای خانواده‌های بدسرپرست و سطح دوم تا ۱۸ سالگی از آنها حمایت می‌کند.

مدیرعامل سازمان اجرائیات شهرداری کرمانشاه با تصریح اینکه تاحدود زیادی تعداد کودکان خیابانی در کرمانشاه کم شده است، بیان داشت: ما برای جمع آوری این کودکان برنامه روزانه داریم و هرجا سر چهارراه‌ها مشاهده کنیم آنها را تحویل مکان‌های بهزیستی می‌دهیم.

کودکان کار واقعیت تلخ جامعه ماست و دیدن آنها سر چهارراه‌ها خاطر همه ما رامکدر می‌کند، اما با توجه به اینکه آنها در معرض ابتلا به آسیب‌های اجتماعی و حتی پیوستن به تشکیلات و باندهای خلافکاری قرار دارند، نباید به سادگی از کنار این موضوع رد شد و اگر هم در این حوزه خلاءهای قانونی وجود دارد و قوانین نیاز به بازنگری دارند با تعامل با نمایندگان مجلس و طرح مشکل می‌توان گره از کار این کودکان هم باز کرد.

منبع: مهر