سناریوهای جنگ یمن پس از سه سال تجاوز

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا، جنگ یمن در فروردین 94 توسط ائتلاف سعودی آغاز شد. مهمترین دلیل شروع این نبرد تغییر تیم حاکم بر دربار سعودی بود. در واقع با مرگ ملک عبدالله پادشاه عربستان و به قدرت رسیدن ملک سلمان، عربستان به سمت یک نوع رفتار تهاجمی در منطقه حرکت کرد. اولین نمود و برآیند این رفتار تهاجمی حمله عربستان به یمن بود که به بهانه دفاع از مشروعیت در یمن و بازگرداندن منصورهادی رئیس جمهور مستعفی به قدرت صورت گرفت. عربستان یمن را به عنوان محیط امنیتی خود می داند و هرگونه تحولات در شمال یمن برای ریاض بسیار حساس و راهبردی است. با تسلط انصارلله بر صنعا ریاض به شدت دچار هراس شد. چرا که ریاض همواره اعلام کرده است اجازه تشکیل نسخه دوم حزب الله در شمال یمن را نخواهد داد. از طرف دیگر تجربه انقلاب یمن می توانست به عنوان یک الگو برای مردم عربستان تبدیل شود. به همین دلیل عربستان به یمن حمله کرد و برخلاف تصور مقامات این کشور که پیش بینی کرده بودند این جنگ دو هفته ای به نتیجه خواهد رسید در سه سال گذشته به نتیجه ای نرسیده است. بنابراین یکی از مهمترین سوال های مطرح شده در این مورد به سرنوشت جنگ یمن و سناریوهای پیش روی این جنگ بر می گردد.

بازیگران موثر در بحران یمن

برای ترسیم سناریوهای پیش روی بحران یمن در ابتدا باید بازیگران موثر در این بحران را بررسی کرد.

بازیگران داخلی:

انصارالله: انصارالله یمن بزرگترین گروه مردمی منسجم در یمن است که شامل انقلابیون یمن و حوثی ها است. این جریان در سال های 2004 تا 2009 وارد جنگ های 6 گانه با دولت یمن شد و در جنگ 2009 ، عربستان، آمریکا و اردن به کمک دولت یمن شتافتند. این جریان خواستار مقابله با تجاوز سعودی است و به شدت مخالف تجزیه یمن است و بر وحدت و یکپارچگی این کشور تاکید دارد.

حزب کنگره سراسری یمن: اعضای این حزب را هواداران علی عبدالله صالح رئیس جمهور پیشین یمن تشکیل می دهند. حزب کنگره یمن در مقطعی با انصارلله وارد ائتلاف تاکتیکی علیه متجاوزان شد اما در نهایت به این ائتلاف خیانت کرد و فتنه صنعا را به راه انداخت. در شرایط کنونی این حزب دچار انشقاق شده و بخشی از قبایل متحد این حزب با انصارالله وبرخی دیگر به سمت عربستان و امارات حرکت کرده اند.

جنبش حراک: جنبش مردمی در یمن جنوبی است که در سال 2007 تشکیل شد و بزرگترین هدف خود را تجزیه یمن جنوبی از یمن شمالی اعلام کرده است. این حزب در شرایط فعالی با امارات وارد اتحاد شده است.

حزب تجمع یمنی اصلاح: این حزب با افکاری اخوانی بوده و در سال 1990 تشکیل شده است. عربستان بزرگترین ابزار خود در یمن را این حزب می داند و کمک های زیادی به آن کرده است.

بازیگران خارجی:

-عربستان: این کشور به عنوان رهبر ائتلاف متجاوزان علیه یمن بزرگترین بازیگر موثر در بحران است. عربستان در شرایط کنونی با هرگونه راه حل سیاسی مخالفت می کند، چرا که در صحنه میدانی موازنه به ضرر این کشور است و تمام تلاش ریاض برای دستیابی به تصرف صنعا است.

- امارات: این کشور به عنوان شریک عربستان در ائتلاف متجاوزان به شمار می رود و نیروهای این کشور در جنوب یمن فعالیت می کند. با توجه به شواهد موجود هدف اصلی امارات در شرایط کنونی تجزیه یمن و جدایی یمن جنوبی از یمن شمالی است. علاوه بر این ، امارات و عربستان بارها در جنوب یمن با یکدیگر درگیر شده اند و حتی کاخ المعاشیق در عدن که مورد حمایت ریاض به شمار می رود از طرف نیروهای مورد حمایت امارات محاصره نیز شد. نیروهای جنوب خواستار استعفای نخست وزیر دولت مستعفی هستند.

-آمریکا: وزیر دفاع آمریکا اخیرا برای نخستین بار اعتراف کرد که این کشور در یمن دخالت نظامی داشته است. علاوه بر این ، آمریکا با فروش سلاح های مدرن به عربستان به عنوان شریک جنایت های ریاض شناخته می شود. با آمدن دونالد ترامپ حمایت های آمریکا از عربستان افزایش پیدا کرده و همین امر به معنای دخالت بیشتر آمریکا از عربستان در جنگ یمن خواهد بود.

-انگلیس: این کشور نیز با حمایت های تسلیحاتی از عربستان به عنوان شریک جنایت های عربستان در یمن شناخته می شود. از سال 2015 به بعد صادرات سلاح انگلیس به عربستان 500 درصد افزایش یافته است. در جریان سفر اخیر محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به انگلیس، لندن قرارداد فروش 48 جنگنده تایفون به عربستان به مبلغ 14 میلیارد دلار را امضا کرد و در مجموع ، یک قرارداد 85 میلیارد دلاری را با سعودی ها در این سفر امضا کرد.

-ایران: ایران نیز در بحران یمن به عنوان حامی معنوی انقلابیون شناخته می شود. اصولا موضع ایران در برابر یمن یک موضع کلی در برابر همه کشورها است و ایران از تمامی انقلاب های مردمی حمایت می کند. ایران در یمن به شدت خواستار یکپارچگی سرزمینی این کشور و پایان تجاوز ائتلاف سعودی است.

سناریوهای پیش رو

با توجه به تنوع بازیگران موثر در بحران یمن و همچنین تنوع اهداف بازیگران می توان چهار سناریو در مورد آینده جنگ یمن مطرح کرد:

-بازگشت به طرح دو یمن: یکی از سناریوهای محتمل در مورد آینده جنگ یمن ، تجزیه این کشور است. یمن تا دهه 90 میلادی متحد نبود و دو یمن شمالی و جنوبی وجود داشت. با اتحاد یمن، طرفداران تجزیه یمن همواره به دنبال جدا کردن جنوب یمن بوده اند. در شرایط کنونی امارات بزرگترین حامی این سناریو است. اما نکته مهم در این مورد این است که بن سلمان تنها در صورتی در برابر این خواسته امارات کوتاه خواهد آمد که از تصرف صنعا و شکست انصارلله ناامید شده باشد.

-فدرالی کردن یمن: طرح تقسیم یمن به 6 اقلیم نخستین بار توسط عربستان ارائه شد. این طرح در نتیجه کنفرانس گفتگوهای داخلی یمن در اوایل سال 2014 کلید خورد. جدایی طلبان جنوب و دولت مستعفی از حامیان این طرح هستند، چرا که این طرح مقدمه ای برای تجزیه یمن خواهد بود. این سناریو می تواند رضایت نسبی امارات و عربستان را به همراه داشته باشد. نتیجه اجرای این طرح نیز تضعیف کامل جریان های داخلی یمن و به اصطلاح تبدیل شدن یمن به سرزمین سوخته خواهد بود.

-فرسایشی کردن جنگ: سناریوی دیگر این است که عربستان جنگ را در سال 97 همانند سه سال گذشته ادامه دهد و با فرسایشی کردن نبرد زمینه ایجاد نارضایتی عمومی از انصارالله را فراهم کند. علاوه بر این عربستان در این سناریو به دنبال آن خواهد بود تا با درگیر کردن بیشتر انصارالله ذخایر موشکی انقلابیون را بسیار کاهش دهد. نتیجه این سناریو نیز از نظر ریاض تضعیف انصارالله و تن دادن به مذاکره خواهد بود.

-پایان جنگ: این سناریو نیز هر چند بسیار غیر محتمل است اما مطرح است. در واقع جنگ عربستان با یمن نخستین مداخله خارجی عربستان است و از این نظر اهمیت زیادی برای ریاض دارد. اما نکته مهم این است که این جنگ قدرت نرم عربستان را در منطقه بسیار کاهش داده است و هزینه های نظامی و انسانی جنگ برای عربستان بسیار افزایش یافته است. بنابراین عربستان احتمال دارد با هدف نجات از باتلاق یمن به دنبال پایان جنگ باشد.

نتیجه سناریوهای مطرح شده

به نظر می رسد شواهد میدانی و سیاسی یمن این نتیجه را مطرح خواهد کرد که حل وفصل بحران یمن در سال 97 بسیار بعید به نظر می رسد. ریاض به دنبال آن است تا با یک دستاورد میدانی ملموس به پای میز مذاکره برود و در طرف مقابل انصارالله نیز هرگونه مذاکره را منوط و مشروط به توقف حملات ریاض می داند. به همین دلیل محتمل ترین سناریو در سال 97 تلاش عربستان برای تشدید حملات و فرسایشی کردن نبرد خواهد بود. البته همزمان با این سناریو، امارات نیز تلاش های خود را با هدف تجزیه یمن تشدید خواهد کرد. در نتیجه این دو سناریو عربستان و امارات در سال 97 هزینه های بیشتری را متحمل خواهند شد و موشک های بیشتری از سوی انصارالله به این دو کشور شلیک خواهد شد.

منبع: فارس