دایرة المعارف دانش‌بنیان‌ها ۱۰۳؛
بررسی آنا از میزان اطمینان خوابگاه‌های دانشجویی:
هشدار؛ زلزله خبر نمی‌دهد/ بی‌پولی دانشگاه مانع بهسازی خوابگاه
وقوع سوانح طبیعی در ایران و بروز خسارات جانی و مالی چندان غیرمعمول نیست. در این میان ساختمان‌هایی مانند خوابگاه‌ها هستند که با توجه به ویژگی‌هایی از جمله تعدد طبقات و افراد ساکن از آسیب‌پذیری بالایی برخوردارند.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علی فراهانی؛ در ماه‌های اخیر زمین‌لرزه خسارات جانی و مالی زیادی را به وجود آورده است. این بلای طبیعی هموطنان را در استانها و شهرهای مختلف کشور غافل‌گیر کرده و نگرانی خانواده‌های دانشجویان مستقر در خوابگاه‌های دانشگاه‌ها را در پی داشته است. بنابراین اولین سوالی که در ذهن دانشجویان و خانواده‌های آنان مطرح می‌شود این است که آیا اقامتگاه آن‌ها در برابر زلزله مقاومت دارند یا خیر؟ آیا مسئولان اقداماتی را برای پیشگیری از تلفات مالی و جانی دانشجویان انجام داده‌اند؟ چه الزامات قانونی و آئین‌نامه‌ای برای مقاوم‌سازی خوابگاه‌های دانشجویی وجود دارند؟
دکتر محمدعلی برخورداری در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا درباره میزان مقاومت خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه علم و صنعت اظهار کرد: پاسخ پرسش شما به این راحتی نیست! بالاخره در بحث زلزله میزان مقاومت دانشکده‌ها، ساختمان‌ها و دیگر ادارات هم مهم هستند و نمی‌توان به سرعت مقاومت آن‌ها را اندازه‌گیری کرد.
وی در این خصوص اضافه کرد: بیش از 20 سال است که در کشورمان بحث مقاوم‌سازی مطرح شده است و هر ساله هم ارقامی در بودجه دانشگاه‌ها برای مقاوم‌سازی خوابگاه‌ها و دانشکده‌ها در نظر گرفته می‌شود اما در انتهای سال هم میزان بودجه کاهش پیدا می‌کند.
هنوز رنگ بودجه 2 میلیاردی برای مقاوم‌سازی را ندیده‌ایم
رئیس دانشگاه علم و صنعت افزود: چند سال است که می‌خواهند 2 میلیارد تومان برای مقاوم‌سازی یکی از ساختمان‌های دانشگاه اعتبار، تخصیص دهند، اما همچنان ما رنگ 2 میلیارد را ندیده‌ایم در حالی‌که ما درباره میزان مقاومت این ساختمان در برابر زلزله از تعدادی مشاور مشورت گرفتیم و آن‌ها هم تایید کردند که ساختمان نیاز به مقاوم‌سازی دارد.
به گفته وی، اندازه‌گیری مقاومت ساختمان‌ها و مقاوم‌سازی آن‌ها در برابر زمین‌لرزه نیاز به پول دارد ولی تا این لحظه دانشگاه علم و صنعت یک ریال هم بودجه دریافت نکرده است.
برخورداری با تاکید بر اینکه همه ساختمان‌های عمومی و دولتی در کشور نیاز به مقاوم‌سازی دارند، گفت: تا آنجایی که اطلاع دارم فقط تعداد زیادی از مدارس کشور در برابر زلزله مقاوم‌سازی شده‌اند و بخش دیگری از آن‌ها نیز هنوز در مقابل زمین‌لزره مقاومت ندارند.
همه دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها نیاز به مقاوم‌سازی دارند
وی تصریح کرد: بسیاری از ساختمان‌های دانشگاه‌های کشور از جمله دانشگاه علم وصنعت نیاز به مقاوم‌سازی دارند اما به دلیل عدم‌تخصیص اعتبار و بودجه هنوز مقاوم‌سازی صورت نگرفته است. ولی خوشبختانه تعداد زیادی از ساختمان‌ها و خوابگاه دانشجویان تازه احداث شده‌اند و جای نگرانی وجود ندارد یعنی ممکن است در وقوع زمین لرزه دچار آسیب شوند اما تخریب نخواهند شد.
رئیس دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: تعدادی از خوابگاه‌های ما استیجاری هستند و من دستور بررسی آن‌ها را داده‌ام. اگر متخصصان و کارشناسان اعلام کنند که خوابگاه‌های استیجاری دچار مشکل هستند باید مکان آن‌ها را تغییر دهیم.
برخورداری افزود: رشته تحصیلی من مهندسی عمران و زلزله است؛ ساختمان‌هایی که ما از آن‌ها صحبت می‌کنیم باید در برابر زمین‌لرزه 6 یا 7 ریشتری هم مقاومت داشته باشند تا آوار بر سر دانشجویان و مردم فرود نیاید.
وی تاکید کرد: نگرانی و احساس خطر ما فقط در خصوص ساختمان‌های قدیمی دانشگاه‌های کشور است چراکه خوابگاه‌ها و دانشکده‌هایی که جدیدا احداث شده‌اند و دارای ستون یا اسکلت فلزی یا بتنی هستند در برابر زمین‌لرزه‌های 6 تا 7 ریشتری هم مقاومت دارند.
تعدادی از خوابگاه‌های دانشگاه صنعتی امیرکبیر مقاوم نیستند
همچنین دکتر سید‌احمد معتمدی، رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در این باره به خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا گفت: مطمئنا خوابگاه‌های تازه ساخت خوابگاه‌های خوبی هستند و در برابر زلزله هم مقاومت دارند، اما بعضی از خوابگاه‌های دانشگاه صنعتی امیرکبیر که قدیمی هم هستند در برابر زمین لرزه مقاوم نیستند.
وی ادامه داد: بازبینی تمام ساختمان‌های دانشگاه صنعتی امیرکبیر مانند دانشکده‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی در دستور کارمان قرار دارد. بنابراین آن‌ها باید مورد کارشناسی قرار گیرند و شناسنامه‌ای هم برای آن‌ها صادر شود.
بودجه ندادند
معتمدی با بیان اینکه در گذشته میزان مقاومت تعدادی از دانشکده‌های دانشگاه صنعتی امیرکبیر در برابر زمین‌لرزه مورد سنجش قرار گرفته‌اند، افزود: ما بخشی از دانشکده‌ها را مقاوم‌سازی کردیم و در روزهای آینده نیز باید میزان مقاومت دیگر دانشکده‌ها و ساختمان‌ها مورد کارشناسی قرار گیرند.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر تصریح کرد: برنامه‌ای برای تبدیل به احسنت کردن خوابگاه‌ها داریم و خوابگاه‌هایی هم در حال ساخت هستند، اما هنوز همه آن‌ها را دارای شناسنامه نکردیم.
وی اذعان کرد: متاسفانه بسیاری از ساختمان‌های اداری و دانشگاهی کشور دارای شناسنامه نیستند و باید هر چه سریعتر این اقدام صورت بگیرد از طرفی هم هیچ ردیف بودجه‌ای برای مقاوم‌سازی دانشکده‌ها، ساختمان‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی تخصیص داده نشده است.
معتمدی افزود: ساختمان‌های خوابگاهی این دانشگاه بسیار قدیمی است و به احتمال زیاد برخی از ساختمان‌های خوابگاهی در مقابل زلزله‌های ریشتر بالا مقاوم نیست.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر تاکید کرد: تراکم جمعیت در ساختمان‌های خوابگاهی بسیار زیاد است و اگر اتفاقی رخ دهد یک فاجعه به بار می‌آید. برنامه داریم یک مجتمع خوابگاهی در این دانشگاه ایجاد کنیم که این مجتمع با شرایط خاص ساختمانی خوابگاهی باشد.
معتمدی افزود: موضوع ایجاد مجتمع خوابگاهی این دانشگاه در حال پیگیری است اما محدودیت‌های مالی کار را با موانع روبه‌رو می‌کند.
تعدادی از خوابگاه‌های دانشگاه تربیت مدرس نیاز به بهسازی دارند
دکتر تقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا درباره میزان مقاومت خوابگاه‌های دانشجویی این دانشگاه تصریح کرد: طرح‌های مقاوم‌سازی خوابگاه‌های، ساختمان‌ها و دانشکده‌ها مربوط به دهه 80 می‌شود و ما از آن زمان تاکنون موفق به بازبینی و بازسازی تعدادی از ساختمان‌ها شدیم، اما نتوانستیم مقاومت بعضی دیگر از دانشکده‌ها و خوابگاه‌ها را در برابر زلزله مورد شناسایی و کارشناسی قرار دهیم.
به گفته وی، دولت بعد از طرح‌های مقام‌سازی و بهسازی، ساختمان‌های عمومی و دولتی را پیگیری نکرد و بودجه‌ای هم در اختیارمان قرار نداد.
احمدی با اشاره به اینکه اکثر ساختمان‌های شهری در برابر زمین‌لرزه آسیب‌پذیر هستند، افزود: هیچ دانشگاه و خوابگاهی در کشور وجود ندارد که بی‌عیب و مشکل باشد و قطعا ساختمان‌ها و خوابگاه‌های دولتی هم از این قاعده مستثنی نیستند و ممکن است در برابر زلزله مقاومت نداشته باشند. اما فکر می‌کنم تا حد متوسطی تعداد زیادی از دانشکده‌ها و خوابگاه‌های دانشگاه تربیت مدرس در برابر زلزله سناریوی تهران مقاوم باشند.
رئیس دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: میزان مقاومت‌پذیری خوابگاه‌ها در برابر زمین‌لرزه بستگی به این دارد که آیا با سیستم طراحی عمرانی دولت یا توسط بخش خصوصی که به صورت استیجاری در اختیار دانشگاه‌هاست ساخته شده است یا خیر؟ معمولا ساختمان‌هایی که توسط دولت ساخته می‌شوند به طور متوسط به بالا توان مقاومت در برابر زلزله را دارند.
وی تاکید کرد: تعداد اندکی از ساختمان‌ها و خوابگاه‌های دانشگاه‌ها از بخش خصوصی خریداری شده است و اکثر آن‌ها توسط بخش عمرانی دولت ساخته شده‌اند. بنابراین ساختمان‌های دولتی حدود 20 درصد و ساختمان‌های بخش خصوصی حدود 40 درصد در برابر زمین لرزه آسیب‌پذیر هستند.
اکثر ساختمان‌ها و خوابگاه‌های دانشگاه کردستان مقاوم هستند
دکتر فردین اخلاقیان، رئیس دانشگاه کردستان نیز در این باره به خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا گفت: ساختمان‌های جدید دانشگاه‌ها در سراسر کشور استاندارد هستند و در برابر زلزله نیز مقاومت دارند. میزان ایمنی دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها در زلزله سرپل ذهاب مشخص و معلوم شد و خسارات زیادی ندیدند.
وی ادامه داد: مشکل ما ساختمان‌های قدیمی است نه جدید. تعدادی از این دانشکده‌ها یا خوابگاه‌ها برای قبل از انقلاب است و در برابر زلزله زیاد مقاوم نیستند. بنابراین همه ساختمان‌های قدیمی دانشگاه‌های کشور نیاز به بهسازی و مقاوم‌سازی دارند. اما اکثر دانشکده‌ها و خوابگاه‌های دانشگاه کردستان به طور نسبی به در برابر زلزله مقاومت دارند.
تعداد کمی از خوابگاه‌های دانشگاه لرستان در برابر زلزله مقاوم نیستند
دکتر خسرو عزیزی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا درباره میزان مقاومت خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه لرستان اظهار کرد: سال گذشته بخشنامه‌ای از سوی وزارت علوم برای نظارت در طرح‌های عمرانی دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها برای روسای دانشگاه‌ها ارسال شده بود تا همه طرح‌های عمرانی خودشان را براساس استانداردها لازم اجرایی و عملیاتی کنند.
وی در این باره اضافه کرد: ساختمان‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی که جدیدا ساخته شدند کاملا براساس ضوابط استانداردهای لازم به بهره‌برداری رسیده‌اند و در برابر زلزله هم از مقاومت خوبی برخوردار هستند. اکثر خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه لرستان از سال 90 به بعد احداث شده‌اند اما تعدادی از آن‌ها قدیمی هستند قدمت بالای 25 سال دارند بنابراین دفتر فنی دانشگاه در حال رصد مقاوم‌سازی آن‌هاست.
رئیس دانشگاه لرستان ادامه داد: اگر ردیف‌های بودجه برای عمرانی و تعمیرات افزایش یابد و به موقع پرداخت شود تا سال 97 همه خوابگاه‌ها و ساختمان‌های قدیمی را می‌توانیم در برابر زلزله مقاوم کنیم. بالاخره تعدادی از ساختمان‌های قدیمی را با ظرفیت‌های مهندسی می‌توان ایمن کرد تا در مقابل زمین لرزه آسیب نبینند یا دچار تخریب نشوند.
عزیزی تاکید کرد: فقط سال 95 دولت بخشی از بودجه را برای مقاوم‌سازی خوابگاه‌ها به دانشگاه تخصیص داد که البته با آن میزان نتوانستیم همه خوابگاه‌های دانشجویی را ایمن کنیم. اکثر خوابگاه‌ها توسط بخش عمرانی دولت یا همان وزارت علوم ساخته شده و کمتر بخش خصوصی در ساخت و ساز آن‌ها دخالت داشته است.
الزام قانونی پیمانکاران در ساخت و ساز استاندارد خوابگاه‌های دانشجویی
بهمن کشاورز، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا درباره الزام قانونی پیمانکاران در ساخت و ساز استاندارد خوابگاه‌های دانشجویی اظهار کرد: ضوابط و مقررات احداث ساختمان‌ها در قسمتی که مربوط به مقابله با زلزله و دفع آثار آن و پایین آوردن میزان خسارات جانی و مالی است در مورد همه ابنیه باید اجرا شود. بنابراین خوابگاه‌های دانشجویی و اماکن مربوط به دانشگاه‌ها مستثنی از این امر نیستند.
وی در ادامه افزود: در هر مورد که مشخص شود در احداث خوابگاه دانشجویی یا دیگر اماکن دانشگاهی مانند سالن غذاخوری، کتابخانه و سالن مطالعه این ضوابط و مقررات توسط پیمانکار رعایت نشده است، پیمانکار، مهندس ناظر و در نهایت حتی کارفرما می‌توانند حسب مورد با درصدهای مختلف مسئول شناخته شوند.
این حقوقدان تصریح کرد: البته با توجه به اینکه کارفرما تخصصی در این مورد ندارد، کافی است در انتخاب پیمانکار و مهندس ناظر نهایت اصول و ضوابط را انجام داده باشد و به این ترتیب در صورت وقوع حادثه احتمالی مصون از تعرض و مسئولیت معرفی شود ولی در مورد مسئولیت پیمانکار و مهندس ناظر در این چنین حالاتی، هیچ تردیدی وجود ندارد.
به گفته کشاورز، آئین‌نامه ایجاد استحکام برای ابنیه در مقابله با زلزله سال‌ها پیش تصویب و ابلاغ شده است. این وکیل پایه یک دادگستری تاکید کرد: اصل بر این است که پیمانکاران ضمن اطلاع از آئین‌نامه‌ها، موارد مندرج در آن را رعایت کنند. عدم رعایت تخلف است و چه بسا حسب مورد بتواند وصف مجرمانه هم داشته باشد.
تدوین دستورالعمل مقاوم‌سازی ساختمان‌های دانشگاه آزاد در برابر زلزله
دکتر اقبال شاکری رئیس مرکز عمرانی، املاک و مستغلات دانشگاه نیز در این باره گفت: موضوع مقام‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله یک نیاز فوری است و در گذشته نیز در دانشگاه آزاد اسلامی مطرح شده است. دستورالعمل مقاوم سازی ساختمان‌های دانشگاه آزاد اسلامی از سوی دفتر عمران دانشگاه درحال تدوین است و به تمامی واحدهای دانشگاه ابلاغ خواهد شد.
وی تاکید کرد: با تدوین این دستورالعمل برنامه داریم تمامی ساختمان‌های مربوط به این دانشگاه را بررسی کنیم و اگر ساختمانی نیازمند مقاوم‌سازی باشد، هزینه موردنیاز را برآورد و روند مقام‌سازی را آغاز کنیم.
شاکری ادامه داد: ساختمان‌های جدید این دانشگاه به خصوص ساختمان سازمان مرکزی براساس نظارت دقیق و انتخاب پیمانکاران مقبول ساخته شده است و این ساختمان‌ها سازه‌هایی قابل اطمینان در برابر زلزله به شمار می‌روند.
عجله دارم؛ خداحافظ
ذوالفقار یزدان مهر، رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم فرد دیگری بود که خبرنگار آنا می‌خواست موضوع را از وی پیگیری کند اما با تماس‌های مکرر وی فقط گفت: من عجله دارم! اقدامات مفصلی را انجام دادیم اما وقت توضیح آن‌ها را ندارم. یزدان‌مهر بعد از این سخنان مکالمه را قطع و تلفن همراه خود را از دسترس خارج کرد. متاسفانه رئیس صندوق رفاه دانشجویان که باید پاسخ‌گوی همه رسانه‌ها باشد و با پاسخ‌های خود بسیاری از خانواده‌ها و دانشجویان را از نگرانی درآورد تنها به این حرف بسنده می‌کند که عجله دارد!
آنچه که مهم است حفظ جان دانشجویان خواهد بود. بنابراین امیدواریم هرچه زودتر دستگاه‌های دولتی برای مقاوم سازی ساختمان‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی بودجه‌ای را تخصیص دهند تا قبل از آنکه دیر شود کمترین خسارات مالی و جانی به بار آید و کمترین حسرت برای همه به وجود بیاید که فردای بعد از زلزله نگوییم ای کاش زودتر به فکر بودیم؛ شاید امروز هم برای مقاوم سازی خوابگاه‌های سرمایه‌های انسانی که دانشجویان هستند دیر باشد!
انتهای پیام/
در گفت‌وگو با آنا مطرح شد؛
