نباید فلسفه و دانش مبتنی بر فهم مستقل را فرودست انگاشت

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از دانشگاه علامه طباطبایی؛ در این نشست که با حضور جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های مختلف برگزار شد، حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در سخنانی با اشاره به اینکه فعالیت‌های مجمع صنفی اعضای هیئت علمی باید منجر به تحول جدی در آموزش عالی شود، تصریح کرد: اگرچه جلسه‌های مربوط به مجمع صنفی باید اجرایی باشد و‌ این‌گونه نیز هست، اما تصور می‌کنم برای این‌که فلسفۀ وجودی و ‌فعالیت مجمع را بهتر از گذشته درک کنیم، نیازمند طرح برخی مباحث که ممکن است طعنه به مباحث نظری هم بزند، هستیم.

وی با اشاره به تعریف جدیدی از دانشگاه در عصر مدرن بر ضرورت استقلال دانشگاه‌ها از ساختار دولت تاکید کرد و بیان کرد: دانشگاه به معنای جدید محصول «تمدن مدرن» است و این دانشگاه با تعریف جدید خود با گونۀ خاصی از دولت همراه بوده ‌است. در چنین ساختاری از دولت است که دانشگاه به معنای جدید آن شکل می‌گیرد و مانند بقیۀ بدنه جامعه مستقل از دولت است.

سلیمی اضافه کرد: اگر به تاریخ بسیاری از دانشگاه‌های برجستۀ دنیا مانند سوربن که از اولین دانشگاه‌های مدرن دنیا محسوب می‌شود، نگاه کنیم متوجه می‌شویم که آنها وابسته به کلیسا به ‌وجود آمدند، اما حیات، مالکیت و ساختارشان مستقل از دولت است.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به یکی از مقالات «کانت»، تصریح کرد: در قرن ۱۸ عمدتاً دانشگاه‌های بزرگ اروپایی دارای چهار دانشکده الهیات، حقوق، پزشکی و فلسفه بودند که مجموعۀ علوم انسانی که ما امروز می‌شناسیم در حوزۀ فلسفه قرار می‌گرفت. در آن مقاله، «کانت» دانشکده‌های حقوق، پزشکی و الهیات به عنوان فرادست و دانشکدۀ فلسفه را به عنوان دانشکدۀ فرودست برشمرده است. دلیل این تقسیم‌بندی این بود که آن سه دانشکده کار دولت را انجام می‌دهند و فلسفه و تمام دانش‌های مرتبط آن زمان کارشان نقد است و‌ درستی و ‌نادرستی را بررسی می‌کند.

سلیمی ادامه داد: منظور این است که نباید آن فلسفه و دانش مبتنی بر فهم مستقل را فرودست انگاشت و به نوعی دانش مدرن بر اساس این تلقی به وجود می‌آید. اما در جوامعی مانند جامعۀ ما که ساختار و‌ ماهیت دولت متفاوت است، ساختار جامعه دانشگاهی تفاوت پیدا می‌کند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی افزود: در جامعۀ ایران به این سمت حرکت کرده‌ایم و خوشبختانه بعضی موارد تبدیل به قانون شده است که علی‌رغم حمایت‌های دولت، استقلال دانشگاه‌ها در قالب هیئت امنا شکل بگیرد. با این حال هنوز استادان در این هیئت امنا جایی ندارند. این‌که چگونه این هویت مستقل استادان و صنف استادان در این ساختار جدید تعریف شود، یک چالش جدی است که باید برای اجرایی شدن آن فکر کنیم.

وی با بیان این نکته که بسیاری از مسائل می‌تواند از طریق شورای صنفی اعضای هیئت علمی پیگیری شود، بیان کرد: می‌توانیم به همت شورای صنفی بر احیای ماهیت دانشگاه‌ها و فقر ساختاری دانشگاه‌ها غلبه کنیم و برای جذب سرمایۀ دانشگاه‌ها کمک کنیم. در این صورت کار استادان ما فقط تدریس کلاسی نیست و انجام پروژه‌های تحقیقاتی کلان دانشگاه است.

سلیمی در ادامه اظهار داشت: تصور می‌کنم حضور استادان در مجمع صنفی کمک به بدنۀ مدیریت آموزش عالی کشور است و انشاالله از این طریق ارتباط ساختاری با دستگاه‌های مختلف اجرایی به‌وجود آید.