فغانی: جام جهانی ۲۰۱۸ داوری را کنار می‌گذارم/ رفتار رحمتی و حسینی در دربی آماتور بود/بازیکنان ایرانی کمتر به هم ناسزا می گویند

به گزارش گروه ورزشی آنا، علیرضا فغانی داور بین‌المللی فوتبال ایران در مصاحبه نوروزی با برنامه «نیمکت داغ» رادیو ایران حضور یافت. متن مصاحبه این داور بین المللی در گفت و گو با رادیو جوان به شرح زیر است:

*آقای فغانی! سال 95 برای شما با بقیه سال‌ها فرق داشت یا یکسال ویژه بود؟

در زندگی من سال ویژه‌ای بود. سال المپیک بود و خوشبختانه اتفاقات خوبی برایم رقم خورد. در سال 95 تقریبا به 60،70 درصد آرزوهایم رسیدم.

*رویاهایتان چه بود؟

در هر عرصه‌ای که قدم می‌گذاریم چیزی که یاد گرفته‌ایم این است که برای سقف و قله‌اش برنامه‌ریزی و هدف گذاری کنیم. زمانی که به فوتبال وارد شدم ابتدا بازی می‌کردم ولی دیدم استعداد من در داوری بیشتر است و خوشبختانه داوری را انتخاب کردم و با قدرت ادامه دادم. از همان روزهای اول صحبت ما جام جهانی و فینال جام جهانی بود. مثل بازیکنی که دوست دارد در تیم ملی کشورش بازی و در بالاترین سطح فوتبال حضور پیدا کند. برای داوران هم همین است. آرزویمان بود که در جام جهانی قضاوت کنیم و یاد گرفته بودیم که هدف‌گذاری کنیم برای قله. هدف ما هم فینال جام جهانی بود که در اوایل خنده‌دار بود ولی کم کم با اتفاقاتی که افتاد در چند سال اخیر توانستیم حداقل به جوان‌ترها چیزی را بیاموزیم که اگر سعی و تلاش کنند و اگر خدا بخواهد به آنچه که مدنظرشان است می‌رسند.

*شما جام جهانی را به عنوان داور وسط تجربه نکردید.

متاسفانه در جام جهانی قبلی یکسری اتفاقاتی افتاد که نمی‌خواهم راجع به آن صحبت کنم. نمی‌خواهم موضوع را سیاسی کنم و بگویم حق کشی ولی تیم ما هم می‌توانست این شانس را داشته باشد که در جام جهانی قضاوت کند. هر داوری سه تا چهار بازی حداکثر قضاوت می‌کرد و داورانی بودند که فقط یک قضاوت کرده بودند ولی ما این شانس را داشتیم که هفت بازی به عنوان بازی چهارم و کمک داور ذخیره حضور داشته باشیم و خوشبختانه بازی افتتاحیه هم شامل این بازی‌ها بود.

*چه چیزهایی بود که می‌گویید نمی خواهید درباره اش صحبت کنید؟

بحث این است که خودم توانایی‌ام در آن مقطع کم بود ولی خب یکسری مسائل است که در انتخابات دخیل هستند.

*ایران یا خارج از ایران؟

نه خارج از ایران دیدی که نسبت به ایران دارند یا کشورهایی که قدرت بیشتری دارند. با این حال با اتفاقاتی که در سال‌های اخیر رقم زدیم نشان دادیم بر آنها هم می‌توانیم غلبه کنیم.

*دوسال بعد به برزیل رفتید و این بار برای المپیک.

بله خوشبختانه جزو تیم‌هایی بودیم که انتخاب شدیم برای المپیک. اول صحبت فینال را نمی‌کردیم و قبلش در سال2015 فینال جام ملت‌ها را قضاوت کردیم ودر همان سال به باشگاه‌های جهان رفتیم و فینال آن را قضاوت کردیم. فکر نمی‌کردیم که بعد از آن قضاوت فینال المپیک را هم به ما بدهند و سخت تلاش کردیم.

*شما برای بازیکنان بزرگی مثل مسی و نیمار سوت زدید. تفاوت بازیکنان در این سطح حرفه‌ای و بین‌المللی با بازیکنان ایرانی در چیست؟

در مورد بحث تکنیک و فنی در ایران ما شاید نه درآن حد ولی بازیکنانی داریم که از نظر فنی و تکنیکی بالا هستند و بیشتر باز می‌گردد به بعد روحی و روانی مسائل. اینکه شما چگونه می‌توانید بر خودت و امیالت و خواسته‌هایت غلبه پیدا کنید و بتوانی به آن اهداف و خواسته‌هایی که داری به آن دست پیدا کنی. حتی بین نیمار و مسی هم تفاوت‌هایی است. از نظر من مسی بازیکنی است که زیاد در حاشیه نیست و تمام فکرش معطوف آن خواسته های مربیان و کاری است که باید در زمین بکند و هیچ وقت برای داور حاشیه درست نمی کند و شبیه سازی به خطا نمی کند یا تمارض به اینکه رویش خطا شده نمی کند و واقعا فوتبال جوانمردانه بازی می کند. زیاد درگیری با بازیکن حریف ندارد اعتراض زیاد ندارد ولی نیمار یا سوارز بازیکنانی هستند که واقعا دردسر سازند و تنش ایجاد می کنند. در جام جهانی قبلی هم آن برخوردی که باعث شد نیمار چند ماهی مصدوم شود در اثرهمان درگیری بود که با بازیکن کلمبیایی داشت و آن هم در تلافی کردن آن کار نیمار یک مصدومیت شدیدی برایش رقم زد. بین آنها تفاوت هایی هستکه وقتی برایشان قضاوت می کنی ملموس است.

*وقتی خطایی را علیه آنها اعلام می کنید چطور؟

مسی هیچ اعتراضی نداشت و تقریبا از تمام تصمیمات داور تمکین می کرد چه روی آن خطایی می شد و نمی گرفتیم یا می گرفتیم همیشه تمکین می کرد ولی نیمار بازیکنی است که تقریبا معترض است. یکبار در جام باشگاه های جهان خطایی کرد و کارت زرد گرفت. در برزیل دو بازی داشتیم که قبل از بازی توصیه هایی را به بازیکنان می کردیم جهت پیشگیری. در اینجا نیمار همکاری خوبی داشت و خوشبختانه تورنمنت خوبی برگزار شد.

*نوع اعتراض آنها با بازیکنان ایرانی فرق می کند؟

زبان ها زیاد به هم نزدیک نیست. ما انگلیسی صحبت می کنیم و آنها اسپانیایی. اعتراض ها و برخوردها از نظر رفتاری یکی است و از لحاظ کلامی شاید آنها بدتر باشند. دربی هم که مهم ترین بازی کشور ما است و حساسیت های خاص خودش را دارد من همیشه تذکرم این بوده که چقدر خوب است که دربی ما هم جوانمردانه تمام شود و بازیکنان به هم احترام بگذارند و همه چیز فوتبالی رقم بخورد.

بعضی از دربی ها به درگیری فیزیکی انجامید و خاطرات تلخی برای مردم به جا ماند. خوشبختانه دربی سال گذشته که برگزار شد خودم پیش بینی می کردم با توجه به این که هر دو تیم جوان شده بودند، فوتبال بازی کنند. تفکرات منصوریان و برانکو بازی تکنیکی و تاکتیکی بود و بازی خوبی از آب در آمد و تعداد گل زیادی داشت. یک سری شبهاتی هم قبل از بازی پیش آمده بود که شامی با هم خوردند و اتفاقاتی افتاد که خوشبختانه مردم دیدند که هر دو تیم آمدند و برای برد جنگیدند. یک سری مسایل حاشیه ای هم که آخر بازی اتفاق افتاد که آن هم من می گذارم روی حساب آماتور بودن بعضی از بازیکنان حتی بازیکنان پیشکسوت.

*کدام بازیکنان آماتور بودند؟

چون همه اقشار بیننده بازی هستند به نظر من می شد آن اتفاقات را کنترل کرد و کسانی که آن تنش ها را اواخر بازی به وجود آوردند اگر فیلم بازی را ببینند بعدا خودشان پشیمان می شوند از اینکه این اتفاقات افتاد. شاید اگر خودشان را کنترل می کردند رفاقتی که بیرون از زمین با هم دارند کمک می کرد اتفاقات کمتری بیفتد.

*یعنی رحمتی و حسینی؟

بله این عزیزان با هم رفت و آمد خانوادگی داشتند و این دوستی های بیرون از زمین باید کمک کند که کار راحتتر انجام شود و این پیشکسوت ها سعی کنند کمک حال داور باشند ولی متاسفانه در یک لحظه کنترل شان را از دست دادند و درگیری بین شان به وجود آمد و طوری شد که جوانان کم تجربه تر باید آن ها را از هم جدا می کردند و اتفاقات ناخوشایندی را رقم زدند که یک سری محرومیت ها را برای خودشان و تیمشان در پی داشت.

*فکر نمی کنید به خاطر آن فشاری است که مثلا مردم به آنها وارد می کنند که چرا باختید و بعدا نمی توانند از خانه بیرون بیایند و این فشارها عامل آن است هرچند ما هم می گوییم که این رفتارها ناپسند و زشت است.

یک چیزی که خیلی مهم است در واقع توقعات مردم را خود ما رقم می زنیم. چرا باید اینقدر فوتبال مهم شده باشد که با یک برد و یک باخت همه چیز به هم بخورد آن هم در بازی، که اسمش بازی است یعنی همه باید بیایند و لذتی از آن ببرند و یک مدتی سرگرم باشند و تفریحی باشد برای مردم. چرا باید فوتبال یک سری اتفاقاتی را رقم بزند که ما از خانه نتوانیم بیرون بیاییم و یا اینکه تا چند ماه تحت فشار باشیم. شما دیدید بعد از شکست پرسپولیس تماشاگرانش ایستادند و تیمشان را تشویق کردند و بازیکن ها هم نسبت به ابراز احساسات تماشاگران جواب دادند و روز خوبی رقم خورد. حتی با وجود باخت ایستادند و تشویق کردند و حتی تا 10 دقیقه بعد از بازی داشتند همین کار را می کردند، این است که ما باید از این فضا لذت ببریم. نباید توقعاتی به وجود بیاوریم که تا چند ماه از خانه بیرون نیاییم و تحت فشار یک سری از حرکات را داخل زمین انجام بدهیم که تبعات منفی بدی برای ما داشته باشد که باعث جریمه شدن خودشان و تیمشان شوند

*اگر در خانواده شما مشکلی پیش بیاید چه کسی کار قضاوت را بر عهده می گیرد؟

خانه پدری یا خانه خودم؟

*خانه پدری.

پدرم قطعا، کسی جرات نمی کند چیزی بگوید.

*حتی اگر بدانید نظرش اشتباه است باز احترام می گذارید یا اعتراض می کنید مثل نیمار؟

نه زیاد نمی شود اعتراض کرد در خانه.

*چرا؟ کارت قرمز می گیرید؟

نه پدر من اخلاقی دارد که زیاد نمی شود به آن اعتراض کرد ولی چیزی که هست این است که الگوی من پدرم بود و سعی می کردم چیزهای زیادی از وی یاد بگیرم که همان طور هم شد و خیلی به من کمک کرد. بعد از آن هم اگر صحنه ای از من ببیند به من می گوید که اگر درست باشد من می پذیرم و اگر نبود ایشان قبول می کنند. رابطه پدر و پسری خوبی داریم.

*یعنی شما بعد از هر مسابقه و بازی مهم با پدر و برادرتان در این زمینه بحث و بررسی دارید؟

با پدرم،برادرم، پدر همسرم که ایشان هم داور هستند. اگر برادرم قضاوت داشته باشد ما این کار را انجام می دهیم و به هم کمک می کنیم. برادر خانمم هم داور لیگ یک قضاوت می کند و همین شرایط یرای او هم هست.

*موضوع پیچیده شد، الان در خانواده شما و خانواده همسرتان یک اختلافی افتاد، پدر خانمتان یا پدر خودتان حکم می دهد؟

نه زیاد اختلاف نمی افتد. چون پدر خانمم خیلی به پدر من احترام می گذارد و از دوستان قدیمی هستند.

*به شما چه کسی گفت که داور خوبی می شوید تا بازیکن خوب؟

پدرم یک تیم فوتبال داشت در محله قدیم جنوب شهر در زمین خاکی به اسم قلعه گبری در شهرری و بعد داوری را ادامه داد من هم سال 73 به اجبار رفتم کلاس داوری. از 16 سالگی چون در هوای بازی بودم به اجبار کلاس های داوری شرکت کردم و فوتبال هم در سطح شهرری بازی کردم ولی وقتی به مقطعی رسید که دیدم در داوری می توانم موفق تر باشم خودم داوری را ادامه دادم.

*اولین بازی را که سوت زدید یادتان است؟

در مسابقات و ورزشگاه استقلال جنوب در حوزه جنوب غرب، تیم ها را یادم نیست ولی در آنجا اولین داوری و کمک داوری را انجام دادم.

*خوب بود؟ اعتراض نداشتند؟

در بازی اول که کمک داور بودم آقای فرشید افشار داور مسابقه بود و آقای رسول خطیبی آن موقع در تیم جوانان بانک تجارت بازی می کرد و من هم کمک داور بودم که آقای خطیبی از همان اول مسابقه اعتراض می کرد و بر همین اساس یک کارت زرد گرفت و بر اثر اعتراض زیاد همان لحظه کارت زرد دوم را گرفت و از مسابقه اخراج شد. این اتفاقات جدیدی بود که من در فوتبال می دیدم و خیلی برایم تجربه خوبی بود.

*الان هم که می خواهید بروید و قضاوت کنید حس و حال روز اول را دارید یا استرس دارید؟

استرس خیلی کم شده شاید نتوانند در درون چهره ببینند ولی انسان درون خودش حس و حالی دارد که کارش را خوب انجام بدهد که استرس نامیده می شود. حالا یک سری آن را کنترل و بر آن غلبه می کنند و یک عده نه و باعث می شود روی کارشان تاثیر بگذارد. الان هم همان ارزش را برای بازی ها قایل می شوم. برایم فرقی ندارد که بازی لیگ یک است یا بازی خارجی. هر چند که اشتباهات داوری هست و ممکن است پیش بیاید و راه برگشت آن را هم خوب یاد گرفتیم.

* وقتی اشتباهی می کنید در نیمه اول چه زمانی متوجه آن می شوید که شاید تاثیری در مسابقه هم گذاشته و شاید منجر به گل هم شده باشد.

یک چیز مهم تری که ما یاد گرفتیم این است که به تصمیماتی که گرفته ایم و گذشته است فکر نکنیم. چه خوب چه بد بالاخره انسان هستیم و شاید اشتباه کنیم و شاید بین دو نیمه یکی از کمک داوران بگوید که اشتباه بود ولی فکر اینکه برگردیم و رفع کنیم مطمئنا اشتباهات دیگری هم مرتکب می شویم. به خاطر همین به ما توصیه می شود که اگر اشتباهی هم اتفاق افتاد آن را فراموش و به بقیه بازی فکر کنید و در نهایت بگذارید که همان یک اشتباه باقی بماند.

*وقتی یک بازی را که اشتباه می کنید مثل دربی یا مسابقه ای مثل تراکتورسازی با نفت مردم شما را می بینند به شما چه می گویند جواب می دهید یا فرار می کنید؟

نه خوشبختانه حتی بعد از بازی هایی که یک اتفاقی افتاده مردم با من برخورد بدی نداشته اند. بیشتر در حد بحث و گفت و گو بوده که چرا این اتفاق افتاده و ما هم با صبر پاسخ آنها را می دهیم. یک سری هم تفکرات شخصی است که ما را محکوم می کنند به قرمز بودن یا آبی بودن ولی به مرور زمان متوجه می شوند که این اشتباهات برای هر دو تا تیم هست و ما هم انسان هستیم شرایط را درک می کنند، مقداری برای ما راحت تر می شود. درباره این فشارها می طلبد که مسئولین حمایت بیشتری داشته باشند و کمک بکنند. متاسفانه بعد از همان بازی نفت و تراکتورسازی که اتفاق افتاد حتی مسئولین سیاسی هم آمدند و مرا مقابل مردم قرار دادند، من هم یاد گرفته ام که در مقابل این هجمه ها سکوت می کنم ولی این اتفاقات باعث شده که قوی تر برگردم و به مسابقات بین المللی رفتم.

*یعنی با رفتن به المپیک جواب این انتقادات را دادید.

ما در تمام این مسابقات جام ملت ها، جام باشگاه ها و مسابقات جهانی و المپیک تمام سعی خود را انجام دادیم تا آن اعتماد برگردد.

*قبل از این که وارد دنیای داوری شوید طرفدار کدام تیم بودید استقلال یا پرسپولیس؟

قبلا هم گفته ام که کوچک بودم پدرم پرسپولیسی بود و با هم به استادیوم می رفتیم و بعد از ازدواج پدر همسرم استقلالی بودند.

*یعنی شما استقلالی شدید؟

نه وقتی ما به داخل زمین می رویم خودمان را بیشتر از هر رنگ و تیمی دوست داریم. در فوتبال این همه بریز و بپاش هست و خیلی از آدم ها که باید سرجای خود باشند نیستند و این است که ما تمایلی به رنگ و طرفدار تیمی بودن نداریم.

*آقای فغانی! در این مصاحبه تلفن همراه شما خیلی زنگ خورد همیشه همینطور است؟

یک سری کاری است چون من کارمند شهرداری منطقه بیست هستم. این خطی است که از ابتدا داشتم و خیلی ها گفتند عوض کن ولی من چون دوست داشتم تا الان نگه داشتم.

*تهدید شده اید؟

زیاد می شود، بله.

*به چی؟

به خیلی از چیزها، ولی من اهمیت نمی دهم.

*مثلا به مرگ یا قتل؟

من خودم زیاد آرزوی مرگ می کنم.

تماس می گیرند یا پیامک می دهند؟

* بیشتر پیامک می دهند.

*تا حالا شده جواب هم بدهید؟

بعضی وقت ها که سرحال باشم جواب می دهم.

*چه می گویید؟

یک سری آرزوی مرگ می کنند و با یک سری دوست می شوم.

*این پیامک ها را نگه می دارید؟

نه من همیشه پاک می کنم.

*همان موقع پاک می کنید یا می خوانید بعد پاک می کنید؟

شب پاک می کنم چون همسرم پیامک ها را می خواند.

*واکنش همسرتان؟

عادی شده برایش از 79 تا الان حدود 16،17 سال با من زندگی کرده و این چیزها برایش عادی است.

*اوایل که این اتفاقات می افتاد چه؟

اوایل هم با توجه به اینکه پدرش هم داور بود و زیاد اشتباه می کرد مثل من این فشارها را زیاد تجربه کرده است.

*بازیکنان ایرانی فوتبال به هم ناسزا می گویند داخل زمین؟

با توجه به اینکه از جرایم آن خبر دارند جلوی داور نه تنها نسبت به بازیکنان تیم حریف بلکه به هم تیمی های خود هم ناسزا نمی گویند ولی پیش می آید که از یک سری از الفاظی استفاده می کنند که شاید در حالت روزمره برایشان عادی باشد. ما هم بعضی وقت ها می شنویم و خودمان را به نشنیدن می زنیم ولی اگر به بازیکنان تیم حریف یا مقامات رسمی تیم حریف و تماشاچیان اهانت کنند برخورد می کنیم. بیشتر خودشان رعایت می کنند.

*درصد آن در دربی بیشتر است؟

نه خوشبختانه زیاد نیست تا آنجا که من حضور داشتم زیاد به هم فحاشی نمی کنند. حتی همان روز که رحمتی و سید جلال با هم درگیر شدند گفتند اینها بیرون از زمین باهم دوست هستند و این دوستی زیادی که بیرون باهم دارند داخل زمین توقع ندارند که یک سری از رفتارها و خطاها برایشان اتفاق بیفتد درصورتی که باید دوستی بیرون از زمین را فراموش کنند چون داخل زمین جنگ است و می جنگند برای بردن.

*به شما عیدی چه می دهند؟

نه زیاد در خانواده مان اینکه چه کادویی بدهیم یا بگیریم اهمیت ندارد و دنبال این مسایل نیستم. همین که در کنار هم هستیم لذت بخش است.

*عیدی که به کوچکترها می دهید؟

ما به آن صورت بچه کوچک در خانواده نداریم جدیدا به بچه های برادر،خواهر البته تمام این کارهای مالی را همسرم مدیریت می کند.

*یعنی عابر بانکتان را دست خانمتان داده اید؟

بله کلا همه چیز دست همسرم است.

*تمام خریدها به عهده همسرتان است شما خودتان خرید نمی کنید؟

خریدها همه به عهده همسرم است.

*شما فقط قضاوت می کنید و به خانه می آیید.

من هزینه ها را تامین می کنیم و ایشان مدیریت می کند. من ولخرج هستم و هربار هم که از سفر بر می گردم همسرم مرا مورد مواخذه قرار می دهد و پولی در اختیار من نیست.

*صرف نظر از سقف قانونی که برای شما وجود دارد جهت قضاوت فکر می کنید تا چه زمانی می توانید در سطح اول ایران و البته دنیا به کارتان ادامه دهید؟

در هر کاری باید انگیزه باشد. خوشبختانه در آسیا که مهم ترین آن فینال جام ملت ها و باشگاه های آسیاست قضاوت کردم و در جهان هم باشگاه های جهان و المپیک و فینالش را قضاوت کردم. واقعا این از لطف خداوند بوده این است که اگر این جام جهانی (2018) اگر خیلی خوب تمام شود نمی گویم فینال ولی اگر واقعا بازی های خوبی باشد و خوب تمام شود شاید همین جام جهانی داوری را کنار بگذارم.

*الان چند ساله هستید؟

38 سال

*یعنی حداکثر در چهل سالگی می گذارید کنار؟

بله فشار زیادی در بازی های داخلی است و وقتی به جام جهانی بروم خواسته هایم برطرف و ارضا می شوم و شاید زیاد انگیزه ای نداشته باشم که داخل کشور یا در سطح بین المللی بخواهم ادامه دهم.

*با این شرایط اگر در جام جهانی 2018 به هر دلیلی نتوانید حضور داشته باشید یا نتوانید قضاوت ایده آل و راضی کننده داشته باشید، ادامه می دهید.

انگیزه ام برای مسابقات بعدی حفظ می شود. می جنگیم برای بعدی ولی اگر خوب تمام شود دیگر سعی می کنم تجربیات را در اختیار جوان ترها بگذارم و راه را باز کنم برای آنها که شانس داشته باشند خودشان را نشان دهند.

*برای شما آرزوی موفقیت می کنیم و امید واریم در سال 96 به چیزی که می خواهید برسید و آماده شوید که در جام جهانی 2018 حضور داشته باشید.

ممنونم از شما و دوستان رسانه ای و مطبوعات که همیشه حامی تمام ورزشکاران بوده اند و اگر کسی واقعا دیده شد از هنر شما بوده هرچند در بین شما هستند کسانی که مثبت نیستند ولی ما سعی می کنیم همه را به چشم مثبت نگاه کنیم. تشکر می کنم و امیدوارم سال خوشی برای مردم کشور عزیزمان باشد و امیدوارم با توجه به مشکلات اقتصادی که هست دولت محترم هم یک سری تدابیری را بیندیشد که مقداری وضعیت معیشتی مردم بهتر از قبل شود.

***

اسامی میهمان برنامه که هر روز ساعت 16 پخش از رادیو ایران می‌شود به شرح زیر است:
اول فروردین: مجتبی عابدینی
2 فروردین: فریده شجاعی
3 فروردین: الهه احمدی
5 فروردین: احسان حدادی
6 فروردین: حسن یزدانی
7 فروردین: سهراب مرادی
8 فروردین: فرزان عاشورزاده
9 فروردین: کمیل قاسمی
10 فروردین: حمیدرضا قلی‌پور
12 فروردین: مستند گلبارنژاد
13 فروردین: کیمیا علیزاده