هیچ کس از ابتلا به سل در امان نیست / به ازای هر 100 هزار نفر در ایران 16 نفر به سل مبتلا هستند

سعید شرفی، کارشناس مرکز مدیریت بیماری‌های سل و جذام وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا با توجه به روز جهانی سل، گفت: سل یک بیماری عفونی است که میکروب‌های آن از طریق هوا و تنفس انسان را درگیر می‌کند و چون انسان با نفس کشیدن زنده است، پس هر کسی می‌تواند این میکروب را از طریق تنفس دریافت کند و به میکروب سل آلوده و یا به این بیماری مبتلا شود.

وی افزود: سال‌ها قبل سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده است که در سال 2016 در ایران 16 نفر به ازای هر 100 هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند که با احتساب جمعیت ایران می‌توان گفت 13 هزار نفر مسلول، سالیانه به عنوان سل فعال شناسایی می‌شوند.

وی ادامه داد: بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت در سال 1394 در هر 100 هزار نفر 12.6 بیمار مبتلا به سل در ایران شناسایی و به ثبت رسیده است، یعنی تقریبا به ازای هر 100 هزار نفر 13 نفر شناسایی شده‌اند که این نشان می‌دهد هنوز نتوانسته‌ایم تعداد افرادی که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده را شناسایی کنیم.

شرفی با بیان اینکه سل علاوه‌ بر تنفس ممکن است از طریق مصرف شیر غیر پاستوریزه دام مبتلا به سل فرد را درگیر کند، توضیح داد: مصرف این شیر آلورده باعث بروز سل گاوی در انسان شود که در صورت درگیر شدن سیستم گوارش منجر به سل شکمی می‌شود. باید به خاطر داشت که سل از طریق غذا، آب، تماس جنسی، خون و یا نیش حشرات انتقال نمی‌یابد.

این کارشناس مرکز مدیریت بیماری‌های سل و جذام وزارت بهداشت با بیان اینکه سل یک بیماری هزار چهره است، عنوان کرد: بر اساس آمار جهانی یک سوم افراد دنیا آلوده به باسیل سل هستند که این آمار در کشور ما شاید هم بالاتر باشد. اما با احتساب آمارهای جهانی می‌توان گفت 25 میلیون نفر در ایران به باسیل سل آلوده هستند اما به بیماری سل مبتلا نشده‌اند.

وی افزود: باسیل سل در بدن افراد آلوده به صورت نهفته وجود دارد که ممکن است در صورت تضعیف سیستم ایمنی بدن به حالت فعال درآمده و منجر به بروز بیماری شود، بنابراین می‌توان گفت هیچ فردی از ابتلا به سل در امان نیست و نمی‌تواند از بروز آن پیشگیری کند اما وزارت بهداشت به محض تولد برای نوزادان واکسن این بیماری را تزریق می‌کند. واکسیناسیون نوزادان می‌تواند از بروز موارد خطرناک و مرگ‌زاری بیماری سل مانند سل ارزنی و مننژیت سلی جلوگیری کند.

شرفی با بیان اینکه استفاده از وسایل شخصی فرد بیمار منجر به انتقال بیماری سل به دیگران نمی‌شود، گفت:‌ به افراد توصیه می‌شود تنها از دست دادن، روبوسی و قرار گرفتن در معرض تنفس فرد مبتلا به سل ریوی به‌خصوص در دو هفته اول درمان خودداری کنند، زیرا عامل بیماری می‌تواند از طریق تنفس به افراد منتقل و منجر به بروز سل ریوی شود.

به گفته وی، انتقال سل از فرد بیمار به فرد سالم به دو عامل از قبیل غلظت ذرات عفونی که توسط بیمار با سرفه در هوا پراکنده می‌شود و مدت زمانی که فرد سالم از آن هوا تنفس می‌کند، بستگی دارد.

این کارشناس مرکز مدیریت بیماری‌های سل و جذام وزارت بهداشت اظهار کرد:‌ به افراد مبتلا به سل ریوی توصیه می‌شود در فضایی به استراحت بپردازند که دارای تهویه مناسب و نور کافی باشد زیرا در این شرایط ریسک انتقال بیماری به دیگران کم‌تر است.

وی در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: علائم سل ممکن است تا سال‌ها بعد از آلودگی فرد به بیماری بروز یابد برای مثال ممکن است فردی در کودکی از پدربزرگ یا مادربزرگ خود آلوده به میکروب سل شده باشد اما در بزرگسالی به محض کاهش قدرت سیستم دفاعی بدن، ابتلا به بیماری‌های مزمن، مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی و ... مبتلا به سل فعال شده و علائم در وی بروز نماید.شایع‌ترین علامت ابتلا سرفه مزمن (سرفه بیش از دو هفته) است که اغلب با خلط و ندرتا با خلط خونی همراه است. سایر علائم به‌صورت تب، کاهش اشتها، کاهش وزن، ضعف و بی‌حالی، خستگی زودرس و تعریق شبانه در فرد بیمار بروز می‌یابد.

شرفی افزود:‌ احتمال ابتلای افراد آلوده به میکروب سل به بیماری سل 5 تا 10 درصد در طول زندگی است که اگر این افراد به بیماری‌هایی مانند سرطان مبتلا شوند یا از داروهای تضعیف کننده سیستم دفاعی استفاده کنند این احتمال تا چندین برابر افزایش پیدا می‌کند.

این کارشناس مرکز مدیریت بیماری‌های سل و جذام وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: خطرناک‌ترین بیماری که با تضعیف سیستم ایمنی بیش‌از از بیماری دیگر ریسک ابتلا به سل فعال را در فرد آلوده به میکروب سل افزایش می‌دهد ابتلا به ایدز است به همین دلیل لازم است در این گروه از بیماران ارزیابی‌های دوره‌ای و کاملی از نظر ابتلا به سل صورت گیرد.