یلدا در عصر الگوریتمها؛ بازخوانی سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی برای آیندهای انسانی
به گزارش خبرگزاری آنا مهدی صفرزاده در یادداشتی اختصاصی برای آنا نوشت: یلدا، بلندترین شب سال، در فرهنگ و تمدن ایرانی صرفاً یک آیین کهن یا مناسبت تقویمی نیست؛ بلکه نمادی ژرف از صبر، امید، همدلی و ایمان به پیروزی نور بر تاریکی است.
امروز، در آستانه عصری که هوش مصنوعی و الگوریتمها با شتابی بیسابقه در حال تغییر شیوه زیست انسان هستند، بازخوانی فلسفه یلدا میتواند راهنمایی معنادار برای مواجهه آگاهانه با آینده باشد.
عصر هوش مصنوعی، عصر دادهها، سرعت و تصمیمسازیهای هوشمند است؛ عصری که آموزش، رسانه، سلامت، اقتصاد و حتی روابط انسانی را دستخوش تحول کرده است. بیتردید این فناوری فرصتهای بزرگی برای پیشرفت علمی، افزایش بهرهوری و ارتقای کیفیت زندگی فراهم آورده، اما در کنار آن، چالشهای عمیق فرهنگی و اخلاقی نیز پدید آمده است؛ چالشهایی همچون تضعیف روابط چهرهبهچهره، گسترش تنهایی دیجیتال، بحران هویت و کمرنگشدن معنا در زندگی روزمره. در چنین شرایطی، جامعه بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازگشت به ارزشهای بنیادین انسانی است.
یلدا، بهعنوان نماد «باهمبودن»، گفتوگو و امید، میتواند الگویی الهامبخش در عصر الگوریتمها باشد. در سنت یلدایی، اصل بر کنار هم نشستن، شنیدن روایتها، انتقال تجربه و تقویت پیوندهای عاطفی است.
این معنا، امروز در برابر زیست دیجیتال و ارتباطات مجازی، اهمیتی دوچندان یافته است. فناوری اگرچه فاصلههای جغرافیایی را کاهش داده، اما گاه فاصلههای عاطفی و انسانی را افزایش داده است. یلدا به ما یادآوری میکند که هیچ الگوریتمی جایگزین گفتوگوی صمیمی، نگاه انسانی و حضور واقعی نخواهد شد.
سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، با تأکید بر خانوادهمحوری، صلهرحم، میانهروی، اخلاقمداری و کرامت انسان، ظرفیت بالایی برای جهتدهی صحیح به فناوریهای نوین دارد. این سبک زندگی نه در تقابل با علم و فناوری، بلکه در هدایت و معنابخشی به آن تعریف میشود.
در این نگاه، هوش مصنوعی ابزاری است برای خدمت به انسان، نه معیاری برای حذف انسان از فرآیند تصمیمسازی و زیست اجتماعی. فناوری زمانی ارزشمند است که به تقویت روابط انسانی، عدالت اجتماعی و رشد آگاهی عمومی بینجامد.
در منظومه فکری ایرانی ـ اسلامی، علم همواره با اخلاق و مسئولیت اجتماعی همراه بوده است. پیشرفت بدون معنا، به سلطه ابزار بر انسان منجر میشود. یلدا، با پیام روشن «امید پس از تاریکی»، میتواند نماد این هشدار باشد که آینده، صرفاً با سرعت و فناوری ساخته نمیشود، بلکه نیازمند حکمت، اخلاق و هویت است. اگر هوش مصنوعی بدون توجه به این مؤلفهها بهکار گرفته شود، ممکن است بهجای روشنایی، تاریکیهای نوینی بیافریند.
نقش رسانهها و دانشگاهها در این میان بسیار کلیدی است. رسانههای هوشمند و نهادهای علمی میتوانند با بهرهگیری مسئولانه از هوش مصنوعی، به تولید محتوای هویتمحور، امیدآفرین و آگاهیبخش کمک کنند.
پیوند آیینهایی چون یلدا با زبان و ابزارهای نوین ارتباطی، فرصتی ارزشمند برای انتقال مفاهیم فرهنگی به نسل جوان است؛ نسلی که هم با میراث کهن این سرزمین پیوند دارد و هم در دل جهان دیجیتال و هوشمند زندگی میکند.
یلدا در عصر الگوریتمها، نماد گفتوگوی سنت و آینده است؛ گفتوگویی که در آن، حافظه تاریخی و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، چراغ راه حرکت در جهان هوشمند میشود.
اگر این پیوند بهدرستی شکل گیرد، هوش مصنوعی نه تهدیدی برای هویت فرهنگی، بلکه فرصتی برای تعمیق معنا، تقویت انسانیت و ساخت آیندهای انسانیتر خواهد بود؛ آیندهای که در آن، حتی در بلندترین شبها نیز نور امید، اخلاق و کرامت انسانی خاموش نخواهد شد.
انتهای پیام/
