داغ شدن هشتگ خطای پزشکی بعد از مرگ کیارستمی/ تشکیل بیش از ۱۲ هزار پرونده در خصوص خطاهای پزشکی در کشور

مهرو ماهر، گروه اجتماعی- از لحظه درگذشت عباس کیارستمی بسیاری از بازیگران و هنرمندان نیز در شبکه‌های اجتماعی و در قالب‌ یادداشت‌های کوتاه به صورت مستقل خواستار پیگیری روند درمان این کارگردان شدند تا علت اصلی مرگ مشخص شود که آیا بر اثر قصور پزشکی این حادثه رخ داده یا خیر؟ همچنین برخی از کاربران با انتشار تجربیات خود و نزدیکانشان از وقوع خطاهای پزشکی در فیس بوک و توئیتر، پرده از سرنوشت تلخ قربانیان وقایع خطای پزشکی در بیمارستا‌ن‌های کشور برداشتند.

یکی از هشتگ‌های خطای پزشکی صفحه مریم را نشان می‌دهد که چندی پیش در یکی از خیابان‌های تهران تصادف کرده بود. این دختر جوان در صفحه فیس بوک خود مدعی شده است: «اخیراً تصادف کردم، بخیه زدند و عکس گرفتند و دکتر گفت زخم تمیز است، دو هفته بعدِ کشیدن بخیه‌ها خودم یک سنگ ریزه از توی زخم درآوردم.» یا پوریا با انتشار تصویری از زانوی خود در صفحه اینستاگرام نوشت: «یک توده در زانو داشتم، دکتر گفت کیست است، با سرنگ مایع‌اش را کشید تا مچ بی‌حس شد، دکتر دیگری فهمید کیست نبوده و تومور بوده که فعال شده است.» ثریا هم در توئیتر به تجربه عموی خود اشاره کرد و نوشت: «عموی من سرطان لوزالمعده گرفت، دکتر به اشتباه عملش کرد و باعث شد فعالیت غده سرطانی سرعت بگیرد و با رنج زیاد ما را ترک کند».

همچنین ۱۳ اردیبهشت‌ماه امسال بود که پدر الینا، دختر ۶ ساله‌اش را برای عمل عفونت لوزه به یکی از بیمارستان‌های گرگان ‌برد اما دخترک در کمال ناباوری با داروی بیهوشی به خواب رفت و دیگر بیدار نشد زیرا عوارض عمل باعث متورم شدن قفسه سینه کودک شد و تزریق داروی بیهوشی و عمل مجدد، منجر به ایست قلبی و پایین آمدن ضریب هوشی کودک شده است.

محسن خلیلی، قائم مقام انتظامی سازمان نظام پزشکی به خبرنگار آنا می‌گوید: سالانه حدود ۸۰۰ میلیون خدمات پزشکی در سراسر کشور به مردم ارائه می‌شود در حالی که بین ۱۲ تا ۱۳ هزار پرونده در خصوص خطاهای پزشکی در کشور تشکیل می‌شود بنابراین براساس آمار‌ها، فقط یک دهم درصد این خدمات منجر به تشکیل پرونده خطا و تخلف پزشکی می‌شود.

وی نبود امکانات و تجهیزات پزشکی و همچنین کمبود نیروی انسانی را یکی از دلایل اصلی خطاهای پزشکی می‌داند و می‌گوید: در بخش پرستاری با بیشترین خطا‌ها مواجه هستیم، زیرا به دلیل تعداد کم نیروی انسانی بسیاری از پرستاران مجبورند به صورت دو شیفت کار کنند بنابراین مراقبت‌های لازم و ارائه خدمات درمانی قبل و بعد و در هنگام عمل به درستی به بیمار صورت نمی‌گیرد به همین خاطر در ارائه خدمات به برخی از بیماران کوتاهی می‌شود.

خلیلی، وضعیت تخلف و قصور پزشکی در ایران را به نسبت سایر کشورهای جهان مناسب‌ می‌داند و معتقد است: شکایت‌های پزشکی در دنیا سه تا پنج درصد ناشی از تخلف پزشکی است اما در ایران این رقم به یک دهم خدمات می‌رسد و زمانی که آمار‌ها را محاسبه می‌کنیم مشاهده می‌شود که نسبت به نرم جهانی خیلی خوب است.

علی فتاحی، معاون انتظامی سازمان نظام‌پزشکی کشور نیز در مورد میزان محکومیت پزشکان می‌گوید: در دادسراهای عمومی آمار محکومیت پزشکان ۴۰ درصد اما در نظام‌ پزشکی ۴۲ درصد بوده است که همه به علت عارضه نبوده، بلکه عوامل مختلفی در آن دخیل است.

فتاحی همچنین با اشاره به میزان شکایت‌های رسیدگی‌ شده از سوی سازمان تعزیرات حکومتی ادامه می‌دهد: سازمان تعزیرات حکومتی به شکایت تعرفه‌ای، عدم رسیدگی‌ها و مسائل بهداشتی رسیدگی می‌کند، به طوری که در سال ۹۳ در استان تهران ۱۸ هزار شکایت در این سازمان به ثبت رسیده است که تنها ۲. ۳ درصد به کادر درمانی برمی‌گردد، همچنین ۴۰۰ پرونده در استان تهران وجود داشت در حالی که ۹۶ میلیون بار مراجعه درمانی در استان تهران سال گذشته ثبت شده است. همچنین یک میلیون بستری گزارش شده و فقط ۸۰ شکایت تعرفه‌ای وجود داشته است.

پیش از این نیز ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت از تشکیل کمیته پیشگیری از خطاهای پزشکی در بیمارستان‌ها به دستور وزیر بهداشت خبر داده و گفته بود: خطاهای پزشکی در تمام دنیا وجود دارد اما در کشور ما حتی یک مورد آن نیز موجب نگرانی است بنابراین باید با اقدامات کار‌شناسی مانع بروز و افزایش این خطا‌ها شویم. البته در کشور ما به علت ضعف سیستم آمارگیری و ثبت گزارش‌ها در گذشته امکان ثبت و گزارش دقیق از خطاهای پزشکی وجود نداشت در حالی که با به‌دست آوردن آمار و اطلاعات دقیق از نوع و میزان خطاهای پزشکی می‌توان از میزان آن کاست.

بروز خطای پزشکی برای همه اقشار جامعه از هنرمند و خواننده مطرح کشور گرفته تا افراد عادی دور از ذهن نیست البته با این تفاوت که خطای پزشکی برای هنرمندان و افراد شناخته شده به سرعت در فضای مجازی و رسانه‌های کشور بازتاب پیدا کرده و حتی برخی از اخبار در رسانه‌های خارج از کشور نیز منتشر می‌شود در حالی که بروز خطای پزشکی در مورد افراد عادی مسکوت مانده و تنها خود فرد و خانواده‌اش با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند و حتی بستری شدن و بیماری هنرمندان و افراد فرهیخته پای وزیر بهداشت را به پرونده آنان باز کرده و وزیر شخصا پیگیر جزئیات این موضوع می‌شود. به نظر می‌رسد ارائه آمار و ارقام تخلفات پزشکی از سوی سازمان نظام پزشکی کافی نیست و باید وزارت بهداشت در این زمینه برنامه و قانونی را تدوین کند موضوعی که حتی در طرح تحول نظام سلامت نیز مورد غفلت واقع شده است.