کلید آینده ارتباطات پرسرعت در ایران/ پروژه فیبر نوری منازل و کسب‌کارها به کجا رسید؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، در دنیای امروز که ارتباطات دیجیتال به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره مردم تبدیل شده است، اینترنت پرسرعت به یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های جامعه مدرن بدل شده است. با گسترش خدمات آنلاین در حوزه‌هایی همچون آموزش، تجارت، سرگرمی و بهداشت، کیفیت و سرعت اتصال به اینترنت نقش مهمی در پیشرفت و توسعه هر کشور ایفا می‌کند. در ایران نیز با رشد سریع مصرف داده و افزایش تقاضا برای پهنای باند بیشتر، ضرورت توسعه زیرساخت‌های ارتباطی مانند فیبر نوری بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

فیبر نوری نه تنها به رفع نیاز مردم به اینترنت پرسرعت کمک می‌کند، بلکه زیرساختی برای آینده‌ی دیجیتالی کشور است؛ بستری که می‌تواند توسعه فناوری‌های نوینی، چون اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و شهر‌های هوشمند را ممکن سازد. به گفته کارشناسان توسعه و پیشرفت فیبر نوری در ایران، کلید ورود به عصر جدیدی از ارتباطات است که می‌تواند تحولاتی عمیق در زندگی و کسب‌وکار‌های مردم ایجاد کند.

آغاز نهضتی ملی برای توسعه فیبر نوری

در همین راستا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از سال ۱۴۰۱ به صورت ویژه پروژه ملی فیبرنوری منازل  و کسب و کار‌ها را در دستور کار خود قرار داد. این پروژه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های زیرساختی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌منظور توسعه و بهبود کیفیت خدمات اینترنتی و ارتباطی در کشور طراحی شده است تا دسترسی به اینترنت پرسرعت را در تمامی نقاط کشور، به‌ویژه مناطق کمتر برخوردار فراهم کند.

این طرح ملی به‌عنوان بخشی از برنامه‌های توسعه‌ای دولت، می‌تواند به افزایش کیفیت زندگی مردم و همچنین ارتقاء سطح کسب‌وکار‌ها کمک کند. بر همین اساس توسعه پروژه فیبر نوری در قانون برنامه هفتم توسعه به یک تکلیف قانونی تبدیل شده است و وزارت ارتباطات بر اساس این برنامه مکلف شده است که ۲۰ میلیون «اتصال» به فیبر نوری منازل و کسب‌وکار‌ها را ایجاد کند.

چرا توسعه فیبرنوری باید در اولویت باشد؟

با رشد سریع استفاده از خدمات آنلاین زیرساخت‌های فعلی جوابگوی این حجم تقاضا نیستند. شبکه‌های مسی و موبایلی ظرفیت محدودتری دارند و نمی‌توانند به طور همزمان به تعداد زیادی از کاربران با کیفیت مناسب خدمات ارائه دهند، در حالی که فیبر نوری می‌تواند این نیاز‌ها را به خوبی پوشش دهد.

فیبر نوری امکان ارائه سرعت‌های بسیار بالاتر از فناوری‌های سنتی را فراهم می‌کند و این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا بدون تأخیر به محتوا‌های حجیم دسترسی پیدا کنند. همچنین این فناوری از پایداری بیشتری برخوردار است و کمتر تحت تأثیر نویز‌های الکترومغناطیسی یا شرایط جوی قرار می‌گیرد. این امر برای کسب‌وکارها، به‌ویژه در مواقع حساس که به ارتباطات پایدار نیاز دارند، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.

علاوه بر سرعت و پایداری، فیبر نوری با ظرفیت پهنای باند بسیار بالا می‌تواند خدمات بیشتری را به تعداد زیادی کاربر به طور همزمان ارائه دهد، بدون اینکه کیفیت اتصال کاهش یابد. این ویژگی، به‌ویژه برای توسعه خدمات ابری و فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا و شهر‌های هوشمند، ضروری است. بنابراین، فیبر نوری به‌عنوان یک زیرساخت آینده‌نگر می‌تواند پاسخگوی نیاز‌های دیجیتالی کشور در سال‌های آینده باشد.

آخرین وضعیت پروژه فیبرنوری در ایران

براساس آخرین آمار منتشر شده در وبسایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حدود ۸ میلیون (۸٬۰۶۹٬۵۶۵) خانوار و کسب و کاراکنون به این فناوری دسترسی دارند

از زمان آغاز پروژه ملی فیبر نوری منازل و کسب و کار‌ها در دولت سیزدهم، حدود ۶۰۰ شهر در این پروژه تحت پوشش قرار گرفته‌اند و عملیات در ۱۵۰ شهر به اتمام رسیده است. براساس آخرین آمار منتشر شده در وبسایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حدود ۸ میلیون (۸٬۰۶۹٬۵۶۵) خانوار و کسب و کاراکنون به این فناوری دسترسی دارند. از لحاظ زیرساخت، طول شبکه فیبر نوری در ایران از ۱۶۹ هزار و ۵۴۰ کیلومتر در سال ۱۳۹۹ به ۱۹۲ هزار و ۶۳۰ کیلومتر در نیمه اول سال ۱۴۰۲ رسیده است. این آمار نشان‌دهنده افزایش‌های معنادار ارتباطات مبتنی بر فیبر نوری در شهر‌ها و روستای کشور است. 

نمودار زیر روند توسعه فیبرنوری را براساس تعداد خانوار‌های تحت پوشش، از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ به تصویر می‌کشد آماری که گویای افزایش جهش گونه پوشش فیبرنوری از آغاز پروژه فیبرنوری منازل و کسب و کارهاست. این روند نشان می‌دهد که به‌دلیل نیاز به اینترنت پرسرعت و باکیفیت، دولت و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت به توسعه این زیرساخت‌ها توجه بیشتری داشته‌اند؛ موفقیتی که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی مردم و کسب‌وکار‌ها داشته باشد، زیرا دسترسی به اینترنت پرسرعت و پایدار می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای آموزش، تجارت و ارتباطات فراهم کند.

اما برای سرعت گرفتن پیشرفت پروژه فیبر نوری، باید افزایش پوشش و برقراری اتصال کاربران به این شبکه در دستور کار دولت چهاردهم گیرد. در همین راستا سید ستارهاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره آینده پروژه توسعه زیرساخت‌های ارتباطی مبتنی بر فیبرنوری خاطرنشان کرد: «با توجه به اینکه پروژه فیبرنوری منازل و کسب و کار‌ها به یک تکلیف قانونی تبدیل شده، آن را دنبال می‌کنیم، اما معتقدیم که این برنامه نیازمند برخی بازنگری‌هاست، چراکه باید در این زمینه، به صورت واقع‌بینانه، ظرفیت‌ها و نیاز‌های مشترکین مورد توجه قرار گیرد.»

توسعه فیبر نوری یک انتخاب نیست، الزام است

امیر خان‌محمدی متخصص ارتباطات و فناوری اطلاعات و عضو هیئت علمی گروه ارتباطات پژوهشکده  فاوا در گفتگو با خبرنگار آنا درباره اهمیت فیبر نوری را در توسعه زیرساخت‌های ارتباطی ایران گفت: توسعه فیبر نوری در هر کشوری، به‌ویژه ایران که جمعیت زیادی دارد و به دنبال توسعه دیجیتال است، یک ضرورت حیاتی است. فیبر نوری، به دلیل ظرفیت بالا، سرعت انتقال داده‌ها، و پایداری بیشتر نسبت به روش‌های سنتی ارتباطی مانند کابل‌های مسی، می‌تواند کیفیت و سرعت اینترنت را به شکل چشم‌گیری افزایش دهد. این فناوری علاوه بر افزایش کیفیت خدمات اینترنتی برای کاربران عادی، نقش اساسی در توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، صنعتی و حتی بخش‌های آموزشی و سلامت دارد.

وی درخصوص دلایل مزیت توسعه فیبر نوری نسبت به فناوری‌های موجود گفت: برتری فیبر نوری را می‌توان در چند بُعد بررسی کرد. اول از همه، ظرفیت پهنای باند آن بسیار بیشتر از کابل‌های مسی است؛ به طوری که می‌تواند حجم زیادی از اطلاعات را با سرعتی بسیار بالا و بدون کاهش کیفیت در طول مسیر انتقال دهد. دوم، پایداری و مقاومت فیبر نوری در برابر عوامل محیطی مانند نویز الکترومغناطیسی بسیار بیشتر است. سوم، این فناوری هزینه‌های نگهداری و انرژی کمتری نسبت به روش‌های قدیمی دارد. همه این موارد باعث می‌شود فیبر نوری انتخابی استراتژیک برای توسعه شبکه‌های ارتباطی باشد.

توسعه فیبر نوری در ایران دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام است چرا که تنها فناوری‌ای است که می‌تواند ظرفیت لازم را فراهم کند و آینده‌ی ارتباطات کشور را تضمین کند

خان محمدی در ادامه افزود: توسعه فیبر نوری در ایران دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام است. با توجه به افزایش مصرف داده، تقاضای کاربران برای سرعت و پایداری بیشتر، و نیاز‌های جدیدی که برای خدمات دیجیتال مانند آموزش از راه دور، خدمات سلامت الکترونیک و تجارت الکترونیکی به وجود آمده، زیرساخت‌های فعلی پاسخگوی این تقاضا‌ها نیستند. فیبر نوری تنها فناوری‌ای است که می‌تواند ظرفیت لازم را فراهم کند و آینده‌ی ارتباطات کشور را تضمین کند.

فیبرنوری بستر تحول دیجیتال در کشور است

این متخصص حوزه ارتباطات گفت: ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها، به‌ویژه کشور‌های پیشرفته، در توسعه فیبر نوری عقب است. در کشور‌های اروپایی و شرق آسیا، فیبر نوری به‌صورت گسترده پیاده‌سازی شده و تقریباً بخش عمده‌ای از ارتباطات اینترنتی بر این بستر استوار است. این کشور‌ها از طریق توسعه فیبر نوری، سرعت اینترنت خود را به چندین گیگابیت در ثانیه رسانده‌اند. اما در ایران، هنوز بخش عمده‌ای از کاربران از اینترنت ADSL استفاده می‌کنند که ظرفیت بسیار محدودی دارد. اگر ایران می‌خواهد در دنیای دیجیتال رقابتی باقی بماند، باید توسعه فیبر نوری را به‌سرعت در دستور کار قرار دهد.

خان‌محمدی درخصوص چالش‌های پیشرفت پروژه فیبرنوری در کشور گفت: یکی از چالش‌های اصلی، هزینه بالای پیاده‌سازی شبکه‌های فیبر نوری است. این هزینه شامل ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی، حفاری، نصب تجهیزات و همچنین نگهداری از آنها می‌شود. چالش دیگر، عدم هماهنگی کافی بین دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی است. برای توسعه موفق فیبر نوری، نیاز است که دولت نقش حمایتی قوی‌تری ایفا کند و بخش خصوصی نیز با مشارکت فعال در این مسیر حرکت کند.

وی درانتها گفت: اگر دولت و بخش خصوصی با هم همکاری کنند و سرمایه‌گذاری‌های لازم را در این حوزه انجام دهند، آینده بسیار روشن خواهد بود. فیبر نوری می‌تواند در مدت زمان کوتاهی کیفیت اینترنت را بهبود بخشد و در بلندمدت زیرساخت‌های اقتصادی کشور را تقویت کند. همچنین، این فناوری می‌تواند به ایجاد کسب‌وکار‌های جدید و توسعه کارآفرینی در حوزه دیجیتال کمک شایانی کند. به طور کلی، فیبر نوری نه تنها زیرساخت ارتباطی، بلکه بستر تحول دیجیتال در کشور خواهد بود.