۱۵ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۵ مهر برابر ۶ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

مبتکر آزمایش پوستی سل 

۶ اکتبر ۱۸۹۷ میلادی برابر با ۱۵ مهر ۱۲۷۶ خورشیدی، فلورانس باربارا سیبرت، دانشمند آمریکایی به‌دنیا آمد. سیبرت ماده پروتئینی مورد استفاده برای آزمایش پوستی سل را تولید کرد و به اقدامات ایمنی برای مداخلات دارویی داخل وریدی کمک کرد. اوایل دهه ۱۹۲۰، او کشف کرد که تب‌های ناگهانی که گاهی هنگام تزریق داخل وریدی رخ می‌دهد ناشی‌از باکتری‌های موجود در آب مقطر مورد استفاده برای ساخت محلول‌های پروتئین است. به‌همین‌علت، او یک دستگاه تقطیر اختراع کرد که برای جلوگیری از چنین آلودگی طراحی شده بود. سال ۱۹۴۱، آزمایش پوستی بهبودیافته سل او به آزمایش استاندارد در ایالات متحده تبدیل شد و یک سال بعد در سازمان جهانی بهداشت پذیرفته شد که امروزه هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات بعدی او شامل مطالعه باکتری‌های مرتبط با سرطان‌های خاص می‌شد. 

آغاز آزمایش انبوه واکسن خوراکی فلج اطفال 

۶ اکتبر ۱۹۵۶ میلادی برابر با ۱۵ مهر ۱۳۳۵ خورشیدی، دکتر آلبرت بروس سابین، پزشک و میکروبیولوژیست لهستانی‌آمریکایی گزارش داد که واکسن خوراکی فلج اطفال که او ساخته بود برای آزمایش انبوه در سطح بین‌المللی آماده است. انتظار می‌رفت که این دارو مصونیت طولانی مدت و شاید مادام‌العمر در برابر بیماری مخوف فلج‌اطفال ایجاد کند. سابین گفت که یک دوز واحد از واکسن جدید در برابر هر سه گونه اصلی ویروس فلج‌اطفال مصونیت ایجاد می‌کند. واکسن او با ویروس زنده ضعیف‌شده فلج‌اطفال در آزمایشات گسترده روی حیوانات و انسان بی‌خطر بود. قرار بود آزمایش‌های جهانی واکسن جدید از سال بعد در ایالات‌متحده و چهار کشور خارجی آغاز شود. واکسن خوراکی روش جایگزینی برای روش تزریق زیر جلدی و زخم‌های ناشی از آن به ارمغان آورد. استفاده تجاری از واکسن در سال ۱۹۶۱ آغاز شد و به لطف این واکسن و گونه تزریقی آن، تا قرن ۲۱ موارد فلج اطفال ۹۹‌درصد در سراسر جهان کاهش یافت.   

نوبل پزشکی برای کشف پریون‌ها 

۶ اکتبر ۱۹۹۷ میلادی برابر با ۱۵ مهر ۱۳۷۶ خورشیدی، استنای بی. پروزینر، زیست‌شناسی آمریکایی، جایزه نوبل پزشکی را برای کشف «پریون‌ها» که به‌عنوان «گونه‌ای کاملاً جدید از عوامل بیماری‌زا» توصیف می‌شوند، دریافت کرد. پریون به‌معنای ذره عفونی پروتئینی است. پریون‌ها باعث بیماری‌های مغزی مانند BSE (بیماری جنون گاوی) و نوع انسانی‌اش که‌ کروتزفلد جاکوب نام دارد و همچنین بیماری کورو (بیماری خنده) در میان برخی از مردمان گینه نو؛ و بیماری اسکراپی در گوسفند و بز می‌شود. همه این بیماری‌ها در گروه بیماری‌های انسفالوپاتی‌های اسفنجی‌شکل انتقال‌پذیر ناشی‌از پریون‌ها هستند. طی این بیماری‌ها بافت مغز به‌صورت اسفنجی‌شکل تحلیل می‌رود و در ادامه، بیمار جانش را از دست می‌دهد. پریون‌ها بسیار کوچک‌اند طوری‌که با میکروسکوپ معمولی دیده نمی‌شوند. آنها تکثیر می‌شوند، اما حاوی اسیدنوکلئیک نیستند. پریون‌ها در برابر تخریب یا دناتوره‌شدن توسط عوامل شیمیایی و فیزیکی رایج مانند ضدعفونی‌کننده‌ها، فرمالین، گرما، پرتو فرابنفش یا اشعه یونیزان بسیار مقاوم‌اند.  

ثبت اختراع دستگاه گیرنده بی‌سیم در موج اف‌ام 

۶ اکتبر ۱۹۱۴ میلادی برای ۱۵ مهر ۱۲۹۳ خورشیدی، حق اختراع ایالات‌متحده برای سامانه گیرنده بی‌سیم اختراع ادوین اچ. آرمسترانگ شد. این اختراع شروع به کار آرمسترانگ در زمینه نوآوری‌ای شد که به عرضه رادیو اف‌ام منجر شد. درواقع، آرمسترانگ بیش‌از دو دهه بعد از این ثبت اختراع، در سال ۱۹۳۶ اختراعش یعنی رادیو اف‌ام را در واشنگتن دی‌سی به گروه حقیقت‌یاب کمیسیون ارتباطات فدرال درباره آینده رادیو و تلویزیون نشان داد. روش او بسامد موج رادیویی پخش را برای حمل سیگنال صوتی (FM) به جای مدولاسیون دامنه موجود (AM) تعدیل می‌کرد. سامانه آرمسترانگ از باند بسامد بالاتری نسبت به رادیو تجاری موجود بهره می‌گرفت و تمام تداخل استاتیک و خارجی را از بین می‌برد. چند صد نفر از نمایندگان صنعت رادیو در این رویداد حضور داشتند. آرمسترانگ روش‌های قدیمی و جدید را با مجموعه‌ای از پخش یک برنامه رادیویی که در شرایط مختلفی ضبط شده بود مقایسه کرد. اف‌ام از صدای خش‌خش، وزوز و تق‌تقی که معمولا در برنامه‌های با موج ای‌ام شنیده می‌شد پاک بود. مدولاسیون فرکانس یا اف‌ام، رمزگذاری اطلاعات در موج حامل با تغییر بسامد لحظه‌ای موج است و در پخش رادیویی، پردازش سیگنال و مخابرات کاربرد دارد.