۱۲ شهریور در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۲ شهریور برابر ۲ سپتامبر را ورق می‌زنیم.

***

محمود حسابی

۱۲ شهریور ۱۳۷۱ خورشیدی، پروفسور محمود حسابی، فیزیکدان و بنیانگذار فیزیک و مهندسی دانشگاهی در ایران درگذشت. حسابی پس‌از پایان جنگ جهانی اول در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ‌التحصیل شد و سپس در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک مشغول تحصیل و پژوهش شد و در سال ۱۹۲۷ در سن ۲۵ سالگی با رساله «حساسیت سلول‌های فتوالکتریک» در مقطع دکتری از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. پایه‌گذاری اولین مدارس عشایری کشور، پایه‌گذاری دانشکده فنی دانشگاه تهران و پایه‌گذاری دانشکده علوم دانشگاه تهران ازجمله خدمات اوست.

اولین معلم برنامه پرتاب ناسا

۲ سپتامبر ۱۹۴۸ میلادی برابر با ۱۲ شهریور ۱۳۲۷ خورشیدی، کریستا مک‌آلیف هر هفت خدمه این شاتل ازجمله کریستا مک‌آلیف، معلم آمریکایی که به‌عنوان اولین شهروند خصوصی در فضا انتخاب شد به‌دنیا آمد. مک‌آلیف که اولین معلم برنامه پرتاب ناسا بود طی ماموریت شاتل فضایی چلنچر در ۲۸ ژانویه ۱۹۸۶ همراه با ۶ سرنشین دیگر این شاتل در اثر انفجاری که ۷۳ ثانیه پس‌از پرتاب رخ داد جانش را از دست داد. پیش‌از پرتاب چلنجر، هوا به‌طور غیرمعمولی سرد بود و قندیل‌های یخ از سازه سکوی پرتاب آویزان بودند و به‌همین‌علت، بخشی از حلقه عایق روی یکی از موشک سوخت به‌دلیل دمای پایین بدون برنامه‌ریزی خاصیت ارتجاعی‌اش را از دست داده بود و گازهای داغ ازطریق این نشت منفجر شدند. مهندسان مورتون تیوکول، سازنده موشک که این خطر را پیش‌بینی کرده بودند تلاش کردند پرتاب را متوقف کنند  اما مقامات ناسا تصمیم گرفتند به‌جای توقف پرواز تا فصل گرم ادامه دهند.

ارنست کورتیوس

۲ سپتامبر ۱۸۱۴ میلادی برابر با ۱۲ شهریور ۱۱۹۳ خورشیدی، ارنست کورتیوس، باستان‌شناس و مورخ آلمانی به‌دنیا آمد. او بین سال‌های ۱۸۷۵ تا ۱۸۸۱ سرپرست گروه کاوش‌های المپیا بود. المپیا مجلل‌ترین و مقدس‌ترین زیارتگاه یونان‌باستان و مکان اصلی بازی‌های المپیک از ۷۷۶ پیش‌ازمیلاد تا ۳۹۳ میلادی بود. کورتیوس طی این حفاری‌ها کل محوطه مقدس و برخی ساختمان‌ها را که بیرون از آن قرار داشتند را کاوش کرد. موقعیت استادیوم بین سنگرهایی قرار داشت. بدین ترتیب نقشه یک پناهگاه بزرگ یونانی برای اولین بار آشکار شد. این کاوش‌ها همچنین تنها مجسمه بزرگ باقی‌مانده از پراکسیتلس با نام هرمس در حال حمل دیونوسوس کودک را در حجره‌های معبد المپیا در سال ۱۸۷۷ کشف کرد. این اثر اکنون یکی از ارزشمندترین دارایی‌های موزه المپیا است.

ویلیام هنری

۲ سپتامبر ۱۸۳۶ میلادی برابر با ۱۲ شهریور ۱۲۱۵ خورشیدی، ویلیام هنری، پزشک و شیمی‌دان انگلیسی درگذشت. هنری در سال ۱۸۰۳ آنچه را که امروزه قانون هنری نامیده می‌شود پیشنهاد کرد. این قانون بیان می‌کند که جرم گاز حل‌شده با حجم معینی از یک حلال، در دمای ثابت، با فشار گاز بالای مایع نسبت مستقیم دارد مشروط بر اینکه عمل شیمیایی صورت نگیرد. این قانون فقط درمورد گازهایی صادق است که به حد اندکی و در فشار پایین حل می‌شوند. هنری دوست صمیمی جان دالتون، شیمی‌دان، فیزیک‌دان و هواشناس انگلیسی بود، اما علیرغم مهارت و برد برتر به‌عنوان یک آزمایشگر، فاقد جسارت دالتون به‌عنوان یک نظریه‌پرداز بود و به‌خصوص هرگز خود را به نظریه اتمی متعهد نکرد. هنری سومین و موفق‌ترین پسر توماس هنری، شیمی‌دان صنعتی بود.