سهیل سُمی: برای مترجمان هم‌نسل من ملاقات با یک ناشر آرزو بود/ پیشکسوتانی مانند عبدالله کوثری آثار مترجمان را نقد کنند
مترجم آثار نویسندگانی همچون جان بارت، کازوئو ایشی‌گورو و جان آپدایک، معتقد است شیوع ترجمه‌های بد در بازار نشر رمان، درد جدی و نگران کننده است که با تداوم این رویه، تا 10 سال بعد پیدا کردن ترجمه سالم در بازار، به شدت دشوار خواهد بود.
سهیل‌سُمی –مترجم آثار ادبی و داستانی- در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا، درباره آشفتگی‌هایی که در بازار نشر، خصوصا در حوزه ترجمه آثار ادبی رخ داده، گفت: «به نظر من بالا رفتن تعداد ناشران و تعداد مترجمان، باعث ایجاد بل‌بشو در حوزه نشر شده و باید از منظر یک آسیب به آن نگریست.»
وی با اشاره به سال‌هایی که کار ترجمه را آغاز کرده، اظهار داشت: «20 سال پیش، برای من و مترجمان هم‌نسل من، ملاقات 5 دقیقه‌ای با یک ناشر، آرزو بود. البته من برای جوانانی که دانش و استعداد این را دارند که امروزه خیلی راحت کار ترجمه بکنند، خوشحالم. اما متاسفانه بازار نشر، پُر شده از ترجمه‌های ضعیف و پرغلط.»
مترجم آثار آپدایک و بکت ادامه داد: «در حال حاضر هر مترجم تازه‌کاری می‌تواند معروف‌ترین رمان‌های دنیا را انتخاب و ترجمه کند و از سوی ناشران به بازار نشر برساند؛ در حالی که کافی است چند صفحه اول این ترجمه‌ها را ورق بزنی تا ببینی چقدر دچار ایراد ترجمه و ایراد‌های نحوی هستند.»
وی خاطر نشان کرد: «اگر مترجمی در ترجمه یک رمان 30 صفحه‌ای، چند اشتباه داشته باشد، پذیرفته شده است اما نه 20 اشتباه در 3-4 صفحه! بدتر از همه اینکه عمده این اشتباهات، از حد مقابله فراتر نمی‌روند. یعنی بیشتر آن‌ها حاصل عدم درک مترجمان از متن اصلی هستند.»
سُمی ضمن بیان این مطلب که اگر انتشار ترجمه‌های پرغلط ادامه پیدا کند، تا ده سال بعد پیدا کردن ترجمه سالم در بازار نشر، بسیار سخت خواهد بود، گفت: «انتشار این ترجمه‌ها، به بازار ترجمه‌های خوب صدمه می‌زند، بازار را ضعیف می‌کند، دید مخاطبان را به کتاب‌ها خراب می‌کند و بدتر از هم به زبان فارسی لطمه می‌زند. به نظر من خیلی از این غلط‌نویسی‌های مرسوم در فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، حاصل انتشار همین کتاب‌هاست.»
مترجم آثار نویسندگانی مانند اتود، سال‌بلو و ایشی‌گورو در پاسخ به این سوال که راه کار کنترل این وضعیت چیست، خاطر نشان کرد: «به نظر من بزرگان عرصه ترجمه، مثل عبدالله کوثری باید ساز و کاری را تشکیل دهند که ماهانه ترجمه‌هایی از یک یا چند مترجم با متن اصلی مقابله و نقد شوند. حاصل این بررسی‌ها نیز در نشریه‌ای به چاپ برسد.»
وی افزود: «اگر من بخواهم از کار یکی از همکاران هم‌سن و سال خود ایراد بگیرم، این سوءتفاهم ایجاد می‌شود که من می‌خواهم به او حمله کنم. اما اگر مترجم پیشکسوتی در حد آقای کوثری که مورد وثوق همه است، به کار من ایراد بگیرد، من حرفش را می‌پذیرم. اما در شرایط کنونی مترجمان حکم جزیره‌های دور افتاده و خود مختاری را دارند که کسی بر آن‌ها نظارت ندارد.»
سُمی با بیان اینکه مترجمان باید به طریقی متوجه ضعف کارشان بشوند، اظهار داشت: «البته دامنه نقد، دامنه گسترده‌ای است اما همانطور که گفتم ترجمه‌های ضعیف در بازار نشر ما، آنقدر مشکل دارند که همان مرحله مقابله برایشان کافی است.»
در ادامه، این مترجم که به تارگی ترجمه رمان «آنطور که هست» و مجموعه نوشته‌های پراکنده ساموئل بکت را به نشر ثالث تحویل داده، درباره رمان «آنطور که هست» توضیح داد: «این رمان، یکی از انتزاعی‌ترین آثار بکت است که زبان خاص بکت، در آن نمودی روشن دارد.»
وی گفت: «داستان این رمان، داستان آدمی است که در گل و لای گیر کرده و تنها دهانش بیرون است و فقط حرف می‌زند. زبان در این رمان، به نوعی به دنبال ساختار می‌گردد و فکر نمی‌کنم این رمان برای مخاطبان سنتی آثار داستانی، چندان جالب و خواندنی باشد.»
این مترجم افزود: «در حال حاضر نیز مشغول ترجمه آخرین رمان دان دلیلو که 0 K (کِی صفر) نام‌دارد هستم که یک چهارم آن را ترجمه کرده‌ام. همچنین قرار است یک مجموعه داستان از داستان‌های جان آپدایک، ناباکوف و اوبراین برای نشر حکمت کلمه ترجمه کنم.»
انتهای پیام/
