۱۲ اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۲ اردیبهشت برابر ۱ می را ورق می‌زنیم.

***

نمک یددار

۱ می ۱۹۲۴ میلادی برابر با ۱۲ اردیبهشت ۱۳۰۳ خورشیدی، اولین نمک خوراکی یددار در خواربارفروشی‌های ایالت میشیگان ایالات‌متحده به فروش رسید. نمک سفره حاوی ۰.۰۱ درصد یدید سدیم به‌عنوان یک مکمل غذایی است، زیرا مصرف کافی ید باعث کاهش بروز گواتر (تورم عمده غده تیروئید در گردن) می‌شود. با اصرار انجمن پزشکی ایالت میشیگان و طرحی که ازسوی دیوید موری کاوی آغاز و رهبری شد، شرکت نمک مورتون ردی از ترکیب ید را در محصولات نمک سفره خودش پذیرفت که ابتدا با بی‌میلی همراه بود اما تا پایان همان‌سال مصرف بازار ملی را تامین کرد. دیوید مارین، آسیب‌شناس آمریکایی طی آزمایشی که بین سال‌های ۱۹۱۷ تا  ۱۹۲۲ روی گروه بزرگی از دختران مدرسه‌ای انجام داد ارزش قابل توجه ید را در کاهش بیماری گواتر نشان داد. مارین بعدها در سازمان جهانی بهداشت روی استفاده از ید در نمک کار کرد و مزایای آن را بیشتر گسترش داد.

آسپرین

۱ می ۱۸۹۹ میلادی برابر با ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۸ خورشیدی، شرکت داروسازی آلمانی بایر داروی آسپرین را به‌صورت پودر معرفی کرد. این دارو را یک محقق همان شرکت، به نام فلیکس هافمن در ۱۰ آگوست ۱۸۹۷کشف کرد. هافمن که به‌عنوان شیمی‌دان در شرکت داروسازی بایر آلمان کار می‌کرد در جست‌وجوی یافتن مسکن بهتری برای روماتیسم مزمن پدرش بود که آن را جایگزین استفاده از اسیدسالیسیلیک کند که طعم بدی داشت و باعث ناراحتی معده می‌شد. در ۱۰ آگوست ۱۸۹۷ او با استیل‌کردن اسیدسالیسیلیک با اسیداستیک، یک مشتق به نام استیل‌سالیسیلیک‌اسید تشکیل داد. آزمایش‌های شرکتی نشان داد که این داروی ایمن و موثر برای تسکین درد و کاهش تب است و می‌تواند به‌عنوان داروی ضد التهاب استفاده شود. از سال ۱۸۹۹ این ماده با نام تجاری آسپرین به بازار عرضه شد. نام هافمن در حق ثبت اختراع وجود دارد و او رئیس بخش بازاریابی این دارو شد، اما هیچ سهم مالی از موفقیت جهانی آن دریافت نکرد. بعدها در اول ژانویه ۱۹۱۵ آسپرین به شکل قرص معرفی شد.

قمر سیاره نپتون

۱ می ۱۹۴۹ میلادی برابر با ۱۲ اردیبهشت ۱۳۲۸ خورشیدی، جرارد کویی‌پر دومین قمر یافت‌شده نپتون با نام نیرید را که خارجی‌ترین و سومین قمر بزرگ شناخته‌شده این سیاره است کشف کرد. قطر نیرید ۳۴۰ کیلومتر، نیم‌محور بزرگ چرخش آن به دور نپتون ۵میلیون و ۵۱۳هزار و ۸۱۸ کیلومتر، دوره مداری آن ۳۶۰.۱۴ روز، انحراف مداری ۷.۰۹۰ درجه و خروج از مرکز آن ۰.۷۵۰۷ است. نام نیرید از پریان دریا شامل ۵۰ دختر نرئوس و دوریس که ساکن اعماق دریای اژه و دریای مدیترانه بودند و همراه با پدرشان درون غارهای نقره‌گون زندگی می‌کردند اشاره دارد. کویی‌پر، اخترشناس هلندی‌آمریکایی علاوه‌بر نیرید، میراندا، قمر اورانوس را هم کشف کرد.

بیماری میناماتا

۱ می ۱۹۵۶ میلادی برابر با ۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۵ خورشیدی، مدیر بیمارستان کارخانه شرکت چیسو در شهر میناماتا به مقامات محلی بهداشت عمومی «شیوع بیماری ناشناخته‌ای را در دستگاه عصبی مرکزی» را گزارش کرد. این روز بعدها در تاریخ ژاپن به‌عنوان سالگرد رسمی کشف این بیماری اعلام شد. درپی این اعلام، پژوهشگران دانشگاه کوماموتو دریافتند که عامل بیماری مسمومیت غذائی در اثر فلزات سنگین است و پس از مدتی کشف شد که عامل اصلی بیماری میناماتا مصرف مواد غذائی آلوده به جیوه آلی است. علایم این بیماری با مشکلاتی در راه رفتن، حرف زدن، بینائی، شنوائی، بی‌حسی اعضای بدن، گرفتگی عضلانی و همچنین ازدست دادن هوشیاری و تعادل در ساکنین میناماتا همراه بود.