بررسی علل انقراض دایناسورها

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دایناسورها، این موجودات باشکوه بیش از 160 میلیون سال فرمانروای زمین بودند اما بعد ناپدید شدند. این اتفاق که حدود 65 میلیون سال پیش رخ داد، یکی از مهم‌ترین رویدادهای انقراض زمین را رقم زد. دانشمندان نظریه‌های مختلفی را برای توضیح این راز مطرح کرده اند.

دایناسورها بسیار متنوع بودند، از «تی.رکس» قدرتمند گرفته تا »برونتوسوروس غول پیکر و «ولوسی ‌رپتورها» (چابک‌ شکاری‌های) کوچک. آنها در محیط‌های مختلف زندگی می‌کردند و با آب و هوای مختلف سازگار بودند، اما سلطنت‌شان یکباره به پایان رسید و این انقراض ناگهانی چندین دهه ذهن دانشمندان را به خود معطوف کرد.

برای حل این معما، دانشمندان، لباس کارآگاهان به تن کرده، سنگ‌ها و فسیل‌ها را بررسی کردند و به دنبال سرنخ‌هایی گشتند که بتواند دلیل ناپدید شدن دایناسورها را توضیح دهد. تحقیقات آنها به ارائه چندین نظریه منجر شد که هر کدام بخش متفاوتی از پازل انقراض را کامل  می‌کرد.

نظریه برخورد سیارک

یکی از نظریه‌های اصلی این است که یک سیارک بسیار بزرگ به زمین برخورد کرده و این رویداد فاجعه ‌بار احتمالا باعث ایجاد یک سری بلایای زیست ‌محیطی شده است. گرد و غبار و زباله‌های ناشی از این برخورد ، مانع از رسیدن نور خورشید به زمین شده و سیاره را به سرعت خنک کرده است. در غیاب نور خورشید، گیاهان مُردند و زنجیره غذایی از بین رفت.

در تئوری برخورد سیارک آمده است، یک سیارک عظیم در حدود 65 میلیون سال پیش به زمین برخورد کرد. این رویداد شدید و قدرتمند، چندین فاجعه زیست محیطی از خود به جا گذاشت. برخورد این سیارک با زمین، موجب آزاد شدن انرژی زیادی شد، درست شبیه انفجار همزمان هزاران بمب هسته‌ای؛ حفره و گودال غول پیکری روی زمین ایجاد کرد و انبوهی از گرد و غبار و زباله را به جو فرستاد.

این مواد در سراسر جهان پخش شد و ابر ضخیمی را تشکیل داد که مانع از رسیدن نور خورشید به سطح زمین می‌شدند. نرسیدن نور خورشید به زمین دمای سیاره را به سرعت کاهش داد. این سرد شدن ناگهانی، آب و هوای سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داد و حیات بسیاری از گیاهان و جانوران را دشوار کرد. گیاهان برای انجام فتوسنتز به نور خورشید نیاز دارند؛ فرآیندی که برای تولید غذا از آن استفاده می‌کنند.

بدون نور کافی خورشید، گیاهان نتوانستند غذای کافی برای زنده ماندن تولید کنند و به تدریج از بین رفتند و در ادامه حیوانات گیاه خوار نیز دچار دردسر شدند. مرگ گیاهان باعث ایجاد یک اثر دومینویی از طریق زنجیره غذایی شد. گیاه خواران، حیواناتی که گیاهان را می‌خورند، غذای کمتری در دسترس داشتند و بسیاری از آنها مُردند. گوشتخواران، حیواناتی که حیوانات دیگر را می‌خورند، نیز با کاهش تعداد طعمه‌هایشان، برای یافتن غذای کافی به زحمت افتادند.

این زنجیره از رویدادها منجر به انقراض دسته جمعی شد، به طوری که بسیاری از گونه‌ها نتوانستند به اندازه کافی سریع خود را با تغییرات شدید محیط سازگار کنند. دایناسورها، همراه با بسیاری از اشکال دیگر حیات، قادر به زنده ماندن در این شرایط سخت نبودند.

فوران‌های آتشفشانی

نظریه دیگری به فوران‌های آتشفشانی عظیم در هند کنونی اشاره می‌کند. این فوران‌‌ها می‌‌توانستند مقادیر زیادی خاکستر و گاز آزاد کرده و آب و هوا را تغییر دهند. تغییرات محیطی ناشی از آن ممکن است برای دایناسورها آنقدر شدید بوده که نتوانستند از آن جان سالم به در ببرند.

تغییر اقلیم

آب و هوای زمین حتی قبل از برخورد سیارک و فوران‌های آتشفشانی نیز در حال تغییر بود. این تغییرات اقلیمی طبیعی، احتمالا پیش تر جمعیت دایناسورها را تحت فشار قرار داده بوده و برخورد سیارک یا فوران آتشفشان، فقط ضربه نهایی را به حیات آنها وارد کرد.

پیامدهای انقراض

ناپدید شدن دایناسورها راه را برای رشد پستانداران هموار کرد. با از بین رفتن سلطه دایناسورها، پستانداران فرصت‌های جدیدی برای تکامل یافتند که منجر به افزایش تنوع و تعداد آنها شد.

انقراض دایناسورها، به سایر اشکال حیات اجازه شکوفایی داد. پرندگان که نوادگان گونه‌های خاص دایناسورها محسوب می‌شوند، زنده ماندند و تکامل یافتند. اقیانوس‌ها نیز شاهد ظهور گونه‌های جدیدی بودند که جای خالی دایناسورها را پر کردند.

امروزه هنوز دانشمندان در حال کشف فسیل‌های دایناسورهای جدید و کسب اطلاعات بیشتر در مورد انقراض آنها هستند. هر کشف، قطعه ای به پازل اضافه و به ما کمک می‌کند نه تنها گذشته تاریخ بلکه شکنندگی وجود خود را نیز درک کنیم.