اقیانوس اطلس به زودی خشک می‌شود

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از سای تک دیلی، تحقیقات اخیر با استفاده از شبیه سازی‌های محاسباتی پیش بینی می‌کند که منطقه فرورانش در حال حاضر در زیر تنگه جبل الطارق بیشتر به سمت اقیانوس اطلس گسترش خواهد یافت و نقشی کلیدی در توسعه یک سیستم فرورانش اقیانوس اطلس ایفا می‌کند - اساسا یک حلقه آتش اقیانوس اطلس.

در بازه‌های زمانی زمین شناسی، پیش بینی می‌شود که این رویداد «به زودی»، تقریباً در ۲۰ میلیون سال آینده رخ دهد.

اقیانوس‌ها برای طول عمر ما ابدی به نظر می‌رسند، اما برای مدت طولانی اینجا نیستند: متولد می‌شوند، رشد می‌کنند و یک روز بسته و خشک می‌شوند. این فرآیند که چند صد میلیون سال طول می‌کشد، «چرخه ویلسون» نامیده می‌شود. به عنوان مثال، اقیانوس اطلس زمانی که «پانگه آ» از هم پاشید، حدود ۱۸۰ میلیون سال پیش متولد شد و روزی بسته خواهد شد. مدیترانه آن چیزی است که از یک اقیانوس بزرگ به نام «تتیس» باقی مانده که زمانی بین آفریقا و اوراسیا وجود داشت.

شناخت مناطق فرورانش

برای اینکه اقیانوسی مانند اقیانوس اطلس رشد خود را متوقف کرده و شروع به بسته شدن کند، باید مناطق فرورانش جدیدی تشکیل شوند یعنی مکان‌هایی که یک صفحه تکتونیکی در زیر دیگری می‌لغزد.

اما ایجاد مناطق فرورانش سخت است، زیرا برای شکستن و خم شدن به صفحات نیاز دارد و صفحات بسیار قوی هستند.

یک راه برون رفت از این «تناقض» این است که در نظر بگیریم که مناطق فرورانش می‌توانند از یک اقیانوس در حال مرگ که در آن وجود دارند مانند مدیترانه به اقیانوس‌های بکر مانند اقیانوس اطلس مهاجرت کنند. این فرآیند تهاجم فرورانش نامیده شد.

این مطالعه برای اولین بار نشان می‌دهد که چگونه چنین تهاجم مستقیمی می‌تواند رخ دهد. مدل سه بعدی محاسباتی و گرانشی پیش بینی می‌کند که یک منطقه فرورانش در حال حاضر در زیر تنگه جبل الطارق بیشتر به داخل اقیانوس اطلس حرکت می‌کند.

این پدیده به شکل گیری یک سیستم فرورانش در اقیانوس اطلس موسوم به حلقه آتش اقیانوس اطلس، نقش دارد. این واقعه از نظر زمین شناسی به زودی اتفاق می‌افتد، اما نه قبل از حدود ۲۰ میلیون سال آینده.

«ژوآو دوراته» «João Duarte» مجری این تحقیقات از دانشگاه علوم لیسبون در پرتغال، می‌گوید: تهاجم فرورانش ذاتا یک فرآیند سه بعدی است که به ابزار‌های مدل سازی پیشرفته و ابررایانه‌هایی نیاز دارد که چند سال پیش در دسترس نبودند.

اما اکنون می‌توانیم شکل گیری کمان جبل الطارق را با جزئیات زیاد و همچنین چگونگی تکامل آن در آینده دور شبیه سازی کنیم.

رانش فعال در منطقه جبل الطارق 

این مطالعه منطقه فرورانش جبل الطارق را توضیح می‌دهد، زیرا تعداد کمی از محققان آن را هنوز فعال می‌دانند، زیرا در یک میلیون سال گذشته به طور قابل توجهی کُند شده است.

بر اساس این نتایج، مرحله کُند و آهسته آن تا ۲۰ میلیون سال دیگر ادامه خواهد داشت و پس از آن به اقیانوس اطلس هجوم برده و شتاب می‌گیرد. این آغاز بازیافت پوسته در سمت شرقی اقیانوس اطلس و احتمالا آغاز روند بسته شدن این اقیانوس باشد.

دو منطقه فرورانش دیگر در طرف دیگر اقیانوس اطلس وجود دارد: آنتیل کوچک در دریای کارائیب و کمان اسکوشیا در نزدیکی قطب جنوب. 

با این حال، این مناطق فرورانش، چندین میلیون سال پیش به اقیانوس اطلس حمله کردند. دوارته می‌افزاید: مطالعه جبل الطارق فرصتی ارزشمند است، زیرا امکان مشاهده این فرآیند در مراحل اولیه آن را فراهم می‌کند.

به طور کلی، این پژوهش حاکی از آن است تهاجم فرورانش احتمالا یک سازوکار رایج آغاز فرورانش در اقیانوس‌هایی مانند اقیانوس اطلس است و بنابراین نقش اساسی در تکامل زمین شناسی سیاره ما دارد.

کشف اینکه منطقه فرورانش جبل الطارق هنوز فعال است، پیامد‌های مهمی برای فعالیت لرزه‌ای در این منطقه دارد. مناطق فرورانش به دلیل ایجاد قوی‌ترین زلزله‌های روی زمین شناخته شده اند. رویداد‌هایی مانند زلزله بزرگ لیسبون در سال ۱۷۵۵ یک تهدید هستند و نیاز به آمادگی دارند.