عدم استقبال فناوران از شتاب‌دهنده‌ها/ شورای تعامل پارک‌های علم و فناوری تشکیل شد

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا؛ میترا سعیدی‌کیا: از باب اهمیت فعالیت پارک‌های علم و فناوری و تلاش برای تحقق منویات رهبری در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان گفت‌وگویی با فریبرز مسعودی رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی داشتیم که بخش نخست آن را با عنوان «لزوم ایجاد شرکت دانش‌بنیان در کنار تعلیم دانشجو/ «پارک‌های فناوری» هاب صنعت و دانشگاه هستند» منتشر کردیم.

بخش نخست گفت‌وگو حول موضوعات فعالیت شرکت‌های پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی،‌ حوزه‌های فعالیت و اقدامات این پارک برای رشد و تعالی بود. قصد داریم بخش دوم و پایانی این گفت‌وگو را حول محورهای فعالیت شتاب‌دهنده‌ها، شرکت‌های خارجی، مشکلات و چالش‌های پارک ... را منتشر کنیم.

*آقای دکتر آیا شتاب‌دهنده‌های فعالی در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی فعالیت می‌کنند؟

مسعودی: اکنون سه شتاب‌دهنده در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی فعالیت می‌کنند؛ اما واقعیت این است که شتاب‌دهنده‌ها خیلی موفق نبوده‌اند. شتاب‌دهنده‌ها اعلام آمادگی، سرمایه‌گذاری و حمایت می‌کنند، اما بخش‌های مختلف پارک خیلی ارتباط برقرار نمی‌کنند. 

*دلیل این امر چیست؟

مسعودی: اینکه انتظار داشته باشیم شتاب‌دهنده‌ها به تنهایی کار‌ها را انجام دهند اینطور نیست. اکنون شرکت‌های بزرگ به عرصه فعالیت ورود کردند که این تأثیرشان از شتاب‌دهنده‌ها بیشتر است؛ چراکه آن‌ها نیازهایشان را می‌گویند و عینی است. می‌دانند اگر این نیاز‌ها را برطرف کنند، ترقی وجود دارد. شتاب‌دهنده‌ها در حد ایده‌ها کارایی دارند؛ اما آنقدر که انتظار داشتیم عملکردشان حداقل مورد قبول ما نیست و باید فکر دیگری کنیم.

*آقای دکتر شتاب‌دهنده‌ها تحت تاثیر این مسئله هستند که از هر ۱۰۰ ایده ۱۰ ایده اجرایی و از این تعداد یک ایده به بازار می‌رسد؛ شاید بر این اساس است که از شتاب‌دهنده‌ها استقبال نمی‌شود.

مسعودی: ایده‌ها پرورش داده می‌شوند؛ رشد می‌کنند؛ اما برای سمت بالا به پایین که نیاز واقعی صنعت، اسناد بالادستی و برنامه هاست باید عملکرد به شکلی دیگر باشد؛ در واقع ایده‌ها نمی‌توانند کل قضیه را پوشش بدهند. 

افراد دوست دارند ایده‌هایشان بعد از چهار ماه یا چهار سال، تبدیل به محصولی عینی شود؛ آن‌ها دوست دارند در آمار‌ها مسائل عینی را نشان دهند تا مسائلی که غیرمستقیم هستند!

*پس در کل رغبتی به حضور شتاب‌دهنده‌ها در پارک ندارید؛ اما در کنار این‌ها تمایل به حضور شرکت‌های خارجی برای تعامل دانش‌بنیان‌های ایرانی با این شرکت‌ها دارید؟

مسعودی: بله. یک شرکت ایتالیایی بین‌المللی در پارک مستقر است؛ این شرکت در ایران است و محصولات شرکت خود را بومی می‌کند، ولی از توانمندی‌های ایران استفاده می‌کنند. فقط مهندسی معکوس نیست. از آنجایی که بعضی از توانمندی‌ها در کشورمان موجود است و فقط آن محصول را کپی می‌کنند، لازم است که حضور یابند. این شرکت سعی می‌کند محصولات خود را مطابق نیاز کشور ما وفق دهد.

*شرکت‌های خارجی که اینجا نمایندگی دارند محقق یا نماینده خارجی هم دارند؟

مسعودی: یکی از الگو‌های شهید بهشتی که در پارک شروع کرده ایم اجرای رویداد‌ها و نشست‌هایی است که شرکت‌ها برگزار می‌کنند. تا به حال در دانشگاه نشست علمی برگزار می‌کردیم مقاله می‌گرفتیم افراد علمی با هم صحبت می‌کردند در صنعت نشست می‌گذاشتند خودشان با هم صحبت می‌کردند.

 اما ما از شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های بزرگ خواسته‌ایم در دانشگاه نشست و رویداد‌های مشترک برگزار کنند که این مسئله‌ای که گفتید حل شود. این شرکت‌ها با محققان خارجی و ایرانی نشست‌های تخصصی برگزار کردند و با هم تعامل دارند؛ بنابراین ما از تعامل صحبت می‌کنیم در جایی انتقال دانش در جایی دریافت دانش.

*برای اینکه مالکیت فکری در این زمینه حفظ شود پارک چه کاری انجام داده است؟

مسعودی: ما کمک می‌کنیم و تسهیل‌گر هستیم؛ البته در قوانین پتنت‌ها دانشگاه با بخش پژوهشی درمورد مالکیت فکری گام‌های بیشتری برداشته است؛ اما طبق قوانین موجود در مورد دانسته‌هایی که از دانشگاه بیرون می‌آید از قوانین دانشگاه پیروی می‌کنیم که یک پایان نامه یا رساله که در آن تحقیق شده چطور به کارگرفته شود که معاونت پژوهشی این کار را پیش می‌برد.

از یک سو بخش صنفی مانند اتحادیه‌ها و انجمن‌ها که کارشان باید تولید، عرضه و تجارت باشد؛ از سوی دیگر بخش‌های دولتی باید کارشان اصلاح قوانین، تسهیلگری و علمی باشد. بخش‌های علمی و مراکز آموزش عالی هم باید برنامه ریزی، دانسته‌های جدید، استانداردسازی انجام دهند. دانشگاه‌های ما باید استانداردسازی انجام دهند که در این راستا با استاندارد کشور نشست‌هایی برگزار کردیم. 

*با توجه به اینکه در پارک علم و فناوری مشغول فعالیت هستید آیا چالش‌هایی سر راهتان بوده است؟

مسعودی: البته که مشکلاتی وجود دارد با وجود قانون جهش تولید و آیین نامه‌ها و...، اما با حوزه‌های مالیاتی راحت نیستیم. بخش‌های مختلف گاهی سلیقه‌ای عمل می‌کنند؛ معاونت علمی به دنبال این است که بخش مالیاتی خاص برای شرکت‌های دانش بنیان بیاورد که خیلی خوب می‌شود و شرکت‌ها دغدغه تجاری سازی و نیروی انسانی دارند، اما باید دغدغه‌هایی که به تصدی‌گری‌های دولتی برمی گردد، کمتر شود.

*فقط مشکلات حول محور مالیات است؟

مسعودی: مشکل اصلی ما تسهیلات نیست. مقداری تجاری سازی، نیروی انسانی متخصص، غیرتخصص فنی و تسهیل سازی در قوانین است. 

*آیا با پارک‌های علم و فناوری دیگر تعامل دارید؟

مسعودی: بله و این تعامل با پارک‌های غیردانشگاهی و دانشگاهی است.

علاوه بر این‌ها یک شورایی تشکیل داده ایم که پارک‌های دانشگاهی بتوانند به واسطه آن تعامل داشته باشند و جلسات ویژه‌ای در آن قالب برگزار کنند؛ زیرا ماموریت پارک‌های دانشگاهی متفاوت است.

*کار این شورا چیست؟

مسعودی: یک سال است که دبیرخانه این شورا در دانشگاه تربیت مدرس ایجاد شده است تا بدین واسطه به طور تخصصی کار کنیم؛ چراکه یکی از رسالت‌های پارک‌های دانشگاهی کمک به تحقق نسل چهارم دانشگاه است. یعنی دانشگاه‌های فناور، نوآور و تعامل پذیر باید در بدنه کمک کنند.

دیگر زمان این نیست که یک تئوری بگوییم و برویم حتی برنامه ریزی را خیلی قبول نداریم؛ بلکه آینده پژوهی و آینده نگاری را می‌پذیریم. باید هر لحظه نیرو‌های پیشران را بشناسیم و برحسب مورد مسیری که می‌رویم را تغییردهیم؛ بنابراین بستر‌هایی از این صحبت‌ها و برنامه‌هایی که می‌گوییم باید یک جایی امتحان شوند در این شورا تصمیم گیری می‌شود.