در طرحی با حمایت بنیاد ملی علم محقق شد؛
رفع مشکل ازدحام مراجعان با مکان‌یابی بهینه دستگاه‌های خودپرداز
محققان دانشگاه کردستان در قالب یک رساله دکتری، راهکاری عملی برای «مکان‌یابی تسهیلات دارای ازدحام و خدمت‌دهندگان ثابت مستعد خرابی» ارائه کردند.
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، «مکان‌یابی تسهیلات دارای ازدحام و خدمت‌دهندگان ثابت مستعد خرابی» عنوان رساله دکتری شکوفه زمانی کسبی است که با راهنمایی جمال آرکات به انجام رسانده و بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح حمایت کرده است.
شکوفه زمانی که مدرک کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی خود را در رشته مهندسی صنایع از دانشگاه کردستان دریافت کرده است، درباره این طرح گفت: همان‌طورکه می‌دانید امروزه تعیین مکان بهینه تسهیلات اهمیت بسیار زیادی داشته و به یک ضرورت کلیدی برای موفقیت نهادهای اقتصادی تبدیل شده است.
این محقق افزود: دامنه تأثیر انتخاب صحیح مکان استقرار تسهیلات، نه‌تنها سودآوری و بقای سازمان‌های خصوصی را تحت تأثیر قرار می‌دهد بلکه در سطحی وسیع‌تر و مهم‌تر در سیستم‌های خدماتی بخش‌های دولتی یا عام‌المنفعه نیز به‌عنوان یک موضوع مهم، مطرح است.
وی ادامه داد: استقرار تسهیلات می‌تواند حجم ترافیک، امنیت و کسب‌وکار در یک منطقه را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه بر معیارهای مبتنی بر پول، دولت‌ها به دنبال حل مسائل زیست‌محیطی و عدالت اجتماعی هستند و به همین دلیل هم مکان‌یابی را از حیث چگونگی توزیع فعالیت‌های اقتصادی، توسعه صنعتی و پراکنش و توزیع جمعیت مدنظر قرار می‌دهند.
این پژوهشگر بیان کرد: اهمیت مکان‌یابی به‌ویژه در دهه‌های اخیر همراه با رشد صنعت و توسعه بازارهای رقابتی، افزایش یافته است. به‌عنوان مثال جایگاه‌های عرضه سوخت نمونه‌ای از تسهیلات شهری هستند که مکان‌یابی درست آن‌ها در بهبود کارایی و دسترسی‌پذیری بسیار مؤثر است.
وی تصریح کرد: هرچند که تاکنون تحقیقات زیادی در مورد مکان‌یابی تسهیلات انجام شده و مدل‌های ریاضی هم در این زمینه توسعه داده شده است، اما در نظر گرفتن مفروضات واقع‌گرایانه‌تر به کارایی بیشتر این مدل‌ها کمک می‌کند. لذا در این پژوهش امکان وقوع توأمان ازدحام و خرابی در مکان تسهیل مورد مطالعه قرار گرفت.
زمانی کسبی اضافه کرد: این موضوع به این دلیل دارای اهمیت است که حجم مشتریان خدمت یافته با افزایش صفوف انتظار و خرابی تسهیلات، کاهش پیدا می‌کند. همچنین، مکان استقرار تسهیلات بر رفتار مشتریان در تعیین تسهیل مطلوبشان مؤثر است؛ بنابراین توزیع تقاضا میان تسهیلات مختلف با تغییر مکان آن‌ها تغییر می‌کند و همین مسئله حجم ازدحام در تسهیلات و طول صف‌های انتظار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: در این پژوهش مکان استقرار تسهیلات با توجه به وضعیت سیستم صف تسهیلات و معیارهای عملکردی آن تعیین شده و حجم مشتریان خدمت یافته هم بهینه می‌شود. می‌توان گفت که هدف اصلی این تحقیق، توسعه مدل‌های ریاضی است که با در نظر گرفتن معیارهای عملکردی سیستم صف موجود در تسهیلات، مکان‌های بهینه استقرار آن‌ها را مشخص می‌کنند.
این محقق گفت: از کاربردهای مهم این مدل می‌توان به مکان‌یابی دستگاه‌های خودپرداز بانک و جایگاه‌های عرضه سوخت اشاره کرد. همچنین تعیین مکان استقرار حسگرها در یک شبکه حسگر، نمونه دیگری از کاربردهای این مدل محسوب می‌شود.
زمانی کسبی بیان کرد: از آنجا که شبکه‌های حسگر از طریق حسگرها اطلاعات محیط را دریافت می‌کنند و پس از پردازش داده‌ها، با توجه به شرایط واکنش نشان می‌دهند؛ نیاز به استفاده از این حسگرها در صنایع نظامی همچون شناسایی، دیده‌بانی و سیستم‌های هوشمند دفاعی، مراقبت‌های پزشکی و کاربردهای تجاری به‌شدت احساس می‌شود.
وی تأکید کرد: همچنین، این حسگرها در سیستم‌های امنیتی مقابله با سرقت، آتش‌سوزی، آلودگی زیست‌محیطی، نظارت بر ترافیک، کنترل کیفیت تولیدات صنعتی، مطالعه پدیده‌های طبیعی و آب‌وهوا کاربر دارند. البته وقوع خرابی و ازدحام در شبکه‌های حسگر از جمله مشکلات اساسی آن‌ها محسوب می‌شود. ازدحام نه‌تنها باعث از دست رفتن شدید اطلاعات می‌شود بلکه منجر به مصرف بیش از حد انرژی در گره‌ها نیز می‌شود. لذا نتایج این تحقیق می‌تواند در کاربردهای ذکرشده، تأثیر مثبتی بگذارد.
زمانی کسبی در پایان خاطرنشان کرد: برای آنکه بتوانیم این طرح را با داده‌های واقعی به انجام برسانیم نیاز به دیتاهای واقعی داشتیم که دسترسی به آن‌ها دشوار بود و اکثر نهادهای مرتبط با این تحقیق یا بانک اطلاعاتی ضعیفی داشتند یا اطلاعات را به‌راحتی در اختیار پژوهشگران قرار نمی‌دادند که این خود چالش و مشکل بزرگی بود. اما در سایر موارد به دلیل ارتباط مداوم و متناوب با دانشگاه توانستم مراحل و چالش‌ها را به‌خوبی پشت سر بگذارم.
انتهای پیام/
