کابوس «بحران انرژی» در جهان چگونه تعبیر نمی‌شود؟

گروه دانش و فناوری خبرگزاري آنا: اخیرا مقاله‌ای با عنوان «بحران انرژی: سوالاتی که باید در سال ۲۰۲۳ پاسخ داده شود» به نویسندگی آندریاس گلدتاو و سیمون تاگلیاپیترا در مجله علمی نيچر (Nature) منتشر شده است.

نویسندگان در این مقاله به بررسی آشفتگی بازار، پس از آغاز عملیات ویژه روسیه در اوکراین که معیشت و انتقال انرژی سبز را تحت تاثیر قرار داد، پرداخته اند. اينكه صادرات نفت روسیه به اروپا قطع شد و واردکنندگان بزرگی مانند آلمان مجبور شدند مصرف انرژی خود را کاهش دهند و به دنبال منابع دیگری باشند.

در این بین کشور‌های کم درآمد و متوسط برای دسترسی به انرژی مقرون به صرفه با مشکل مواجه شدند. کشور‌هایی از جمله پاکستان، بنگلادش و سریلانکا با خاموشی مواجه شدند. در ادامه نیز افزایش قیمت سوخت به بازار‌های مواد غذایی سرایت کرد.

با توجه به ادامه این روند در سال ۲۰۲۳ و پس از آن، بحران انرژی عواقب عمیقی بر جهان، خواهد داشت. اما اینکه دقیقاً پیامد‌های آن چیست و سیاستگذاران چگونه باید پاسخ دهند؟ سوال مهمی است؛ لذا پنج حوزه برای پاسخ محققان حوزه انرژی به تحولات جهان مشخص شد.

**نقشه انرژی جهان چگونه تغییر خواهد کرد؟

در پی وقوع رویداد‌های سال گذشته، اتحادیه اروپا در حال نزدیک شدن به تامین کنندگان عمده گاز مانند نروژ، الجزایر، ایالات متحده و همچنین تولیدکنندگان گاز طبیعی مایع در آفریقا و خاورمیانه است ضمن اینکه ناچار به استفاده از جایگزین‌های سبز و انتقال صنایع انرژی بر مانند فولاد و کود‌های شیمیایی به سایر کشور‌ها خواهد بود.

در همین حال، روسیه نیز صادرات از دست رفته اروپایی خود را به شرق آسیا، عمدتاً چین و هند منتقل می‌کند. هر چند که همچنان می‌تواند نفوذ خود را در ائتلاف اوپک پلاس در زمینه سوخت‌های فسیلی حفظ یا افزایش دهد.

در این میان کشور‌های آسیای شرقی نیز می‌خواهند وابستگی خود به گاز طبیعی مایع گران قیمت را کاهش دهند و به زغال سنگ ارزان‌تر روی آورند. همچنین ایالات متحده در حال توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر و سوخت فسیلی داخلی خود است تا خود را از تنش‌های جهانی انرژی و نوسانات قیمت ایمن نگه دارد.

در ادامه مقاله اشاره شده است که محققان لازم است در سال ۲۰۲۳ بررسی کنند که آیا اقدامات فعلی برای جبران واردات از دست رفته روسیه و جلوگیری از کمبود عرضه جهانی کافی است یا خیر. آن‌ها باید استراتژی‌هایی را برای کنترل عرضه و تقاضای گاز طبیعی مایعرا نیز ارزیابی کنند.

برخی از قابلیت فناوری و اقتصادی پروژه‌های انرژی نو که عجولانه پیشنهاد داده، تنظیم شده اند یا به سرعت پیگیری شده اند، باید مجددا مورد ارزیابی قرار گیرند. همچنین در ادامه به اینکه کشور‌ها تا چه حد می‌توانند سریعاً تغییر به سمت انرژی سبز را دنبال کنندبه عنوان یک سؤال کلیدی برای سال ۲۰۲۳ اشاره شده است.

**چشم انداز صنعتی چگونه تغییر خواهد کرد؟

در ادامه مقاله آمده است که هزینه‌های بالا و منابع محدود انرژی باعث سازماندهی مجدد صنایع می‌شود. برخی از بخش‌های تولید انرژی بر، از جمله آلومینیوم، کود‌ها و سایر مواد شیمیایی، شروع به نقل مکان به مکان‌هایی با ارائه انرژی ارزان تر، مانند ایالات متحده یا خاورمیانه کرده اند.

سایر صنایع نیز در حال نوآوری هستند. فولادسازان اروپایی در حال سرمایه گذاری در تبدیل به هیدروژن سبز و همکاری با شرکت‌های انرژی برای ساخت تاسیسات بزرگ باد به هیدروژن هستند. خودروسازان به شاسی ساخته شده از «فولاد سبز» با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و چرخ‌های ساخته شده از «آلومینیوم سبز» که با استفاده از روش‌های کم کربن تولید می‌شوند، روی آورده اند.

در بلندمدت، تأسیسات فولاد وآلومینیوم به طور فزاینده‌ای در مناطق غنی از نور خورشید، باد، انرژی آبی و سوخت‌های زیستی مستقر خواهند شد. مناطقی مانند آفریقای شمالی، استرالیای غربی، حاشیه دریای شمال یا بخش‌هایی از خاورمیانه می‌توانند به عنوان نیروگاه‌های اقتصادی باشند.

بيشتر بخوانيد:

• تبعات زمستان سرد در قاره سبز و تسریع در صدور مجوز پروژه‌های انرژی پاک
• سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر افزایش یافته است

محققان باید مدل‌های کسب و کار جدید را برای کمک به صنایع سنگین برای تنظیم سریع و در عین حال رقابتی بودن، ترسیم کنند. با تغییر شرایط و شیوه ها، این مدل‌ها باید به سرعت تجدید شوند.

به عنوان مثال، پالایشگاه‌های پتروشیمی تنها در صورتی در دراز مدت دوام خواهند آورد که به سوخت‌های مایع کم کربن روی آورند و بتوانند آن‌ها را تجاری سازی کنند. اما جای سوال دارد که چگونه هزینه‌ها کاهش می‌یابد و چه نوع حمایت عمومی می‌تواند به عرضه سریع محصولات پاک بادوام به بازار کمک کند؟

اطلاعات کمی در مورد زنجیره‌های تامین آینده فناوری‌های سبز وجود دارد. هزینه‌های تولید و حمل و نقل برای هیدروژن سبز باید بررسی شود. در نهایت، سرعت و شکل انتقال صنعتی سبز به نحوه سازماندهی کشور‌ها در تولید، نیروی کار و مداخلات دولتی (مانند یارانه ها) در اقتصادشان بستگی دارد.

کشور‌های دارای بازار لیبرال، مانند ایالات متحده یا بریتانیا، ممکن است راه خود را برای خروج از عصر سوخت‌های فسیلی به طور اساسی نوآوری کنند. اما آن‌ها چگونه صنایع قدیمی مانند زغال سنگ، فولاد یا مواد شیمیایی را مدیریت خواهند کرد؟

محققان باید به دولت‌ها کمک کنند تا تصمیم بگیرند کدام بخش‌ها مستحق یارانه هستند، کدام یک با آینده تیره‌ای روبرو هستند و چگونه می‌توان به تحولات انرژی انگیزه داد.

**اثرات اقتصادی پایدار چه خواهد بود؟

بحران انرژی نابرابری اجتماعی را در داخل و بین کشور‌ها تشدید می‌کند. برخی از اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند که با تکه تکه شدن بازارها، انتقال انرژی جهانی کند می‌شود. محققان باید بنگرند که چه اتفاقی برای تقسیم کار جهانی افتاد که منجر به توسعه فناوری‌های پاک شد.

محققان همچنین باید پیامد‌های سیاست‌های ملی و کمک‌های چندجانبه، وام دهی و سیاست‌های توسعه را ارزیابی کنند. آن‌ها باید میزان افزایش فقر انرژی، شوک‌های قیمت انرژی و تورم ناشی از انرژی را به تضعیف انسجام اجتماعی و تهدید ثبات سیاسی بپردازند.

همانطور که اعتراضات در بریتانیا و جمهوری چک نشان می‌دهد، کشور‌های ثروتمند نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

**بحران انرژی چگونه بر اقدامات آب و هوایی تأثیر می‌گذارد؟

در ادامه مقاله آمده است که تأثیرات بحران انرژی بر اقدامات مرتبط با آب و هوا گسترده بوده و شدید هستند. همچنین کشور‌های با درآمد پایین و متوسط از واکنش غرب به بحران انرژی ناراضی هستند.

کشور‌های ثروتمندی که برای جایگزینی واردات روسیه به زغال سنگ روی آورده اند و در عین حال از کشور‌های فقیرتر می‌خواهند تا حداکثر تلاش خود را برای کربن زدایی انجام دهند، ریاکارانه به نظر می‌رسند که این امر ممکن است تنش‌هایی بین کشور‌های ثروتمند و فقیر ایجاد کنند.

دانشمندان علوم اجتماعی، سیاسی و اقتصاددانان مکانیسم‌های دوجانبه، منطقه‌ای و چندجانبه برای تقویت مالی آب و هوا، انتقال فناوری و ظرفیت‌سازی همانطور که در توافقنامه آب و هوای پاریس تعهد شده است را باید شناسایی کنند.

بحران انرژی یک فرصت و همچنین یک چالش است. با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۳، محققان باید پاسخ‌هایی را برای محافظت از انتقال انرژی سبز ارائه دهند.

انتهای پیام/۴۱۶۷/