شرایط اقتصادی کشور با اوضاع دانش‌بنیان‌ها نسبت مستقیم دارد

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، صنعت مخابرات شاه‌کلید پیشرفت و توسعه فناوری‌ها و صنایع دیگر است. از همین رو توجه به زیرساخت‌های مخابراتی باید در اولویت طرح‌های دولت‌ها باشد. فناوری اطلاعات و ارتباطات و به تبع آن صنعت مخابرات به‌عنوان مهم‌ترین محور تحول در هزاره سوم مطرح شده است. توسعه صنعت مخابرات یکی از شاخص‌های توسعه انسانی و تضمینی مناسب برای حضور فعال در جامعه جهانی و تسریع فرایند جهانی‌شدن است. امروزه با پیشرفت در حوزه مخابرات اهمیت مفاهیمی چون زمان،مکان و به طور کلی فضا در ارتباطات کمرنگ شده است.

بیشتر بخوانید:

برخی از ارگان‌های دولتی در مسیر دانش‌بنیان‌ها سنگ‌اندازی می‌کنند

امروزه بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در زیرساخت‌های مخابراتی می‌کنند و علت آن کلیدی بودن صنعت مخابرات و پیشرفت صنایع و فناوری‌های دیگر به‌واسطه پیشرفت این صنعت است. این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها در کشورهایی نظیر چین و ژاپن منجر به این موضوع شده است که در سه دهه اخیر به برترین تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی جهان بدل شوند. در بحث توسعه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، ایران هنوز راه زیادی در پیش دارد البته در این زمینه پیشرفت‌های بسیاری حاصل‌شده است که این مهم به دلیل تأکیدات مکرر رهبری بر عرصه دانش‌بنیان در کشور است. ایشان تا حدی بر این موضوع تأکید دارند که حتی که یکی از راه‌های عمده ترویج حوزه دانش‌بنیان در کشور را استفاده دستگاه‌های دولتی از محصولات دانش‌بنیان می‌دانند. در همین رابطه با انوشیروان مرآت مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه تولید محصولات مربوطه به صنعت مخابرات، گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:

آنا: محصولات این شرکت را معرفی کرده و سازوکار آن‌ها را شرح دهید؟

مرآت: محصول این شرکت سوئیچ مخابراتی نسل جدید است. سوئیچ مخابراتی دستگاهی است که در مرکز یا قلب زیرساخت‌های ارتباطات تلفنی قرار می‌گیرد و ایجاد برقراری و مدیریت ارتباطات تلفنی را بر عهده دارد. همچنین کاربرد این سوئیچ‌های مخابراتی در زیرساخت‌های مخابرات عمومی است، برای نمونه خطوط تلفن عادی که در منازل، ادارات و دیگر اماکن یافت می‌شود و اپراتورهای مخابراتی این محصول را از این شرکت می‌خرند و در زیرساخت‌های خود از آن استفاده می‌کنند که به‌وسیله این سوئیچ‌ها بتوانند خطوط تلفن واگذاری کنند. همچنین از این سوئیچ‌های مخابراتی در سازمان‌های بزرگ برای ارتباطات تلفنی استفاده می‌کنند.

آنا: چه ارگان‌ها و سازمان‌هایی این محصول را از این شرکت خریداری می‌کنند؟

مرآت: در حوزه مخابرات عمومی اپراتورها از این محصول استفاده می‌کنند. همچنین شرکت مخابرات ایران به‌عنوان اپراتور اصلی خریدار این سوئیچ مخابراتی است و اپراتورهای خصوصی دیگر که شرکت‌های ارائه‌دهنده ارتباطات ثابت (FCP) هستند، نزدیک به ۹۰ درصدشان سوئیچ مخابراتی این شرکت را استفاده می‌کنند.FCP نوعی مجوز است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات صادر می‌کند که همان مجوز ارتباطات تلفن ثابت است. همچنین از دیگر استفاده‌کنندگان محصول این شرکت سازمان‌ها و ارگان‌های بزرگ هستند.

سوئیچ‌های مخابراتی ایران‌ساخت جایگزین سوئیچ‌های وارداتی چینی و اروپایی

آنا: ویژگی‌ها و مزیت‌های محصولات این شرکت نسبت به نمونه داخلی و خارجی چیست؟

مرآت: مهم‌ترین نکته این محصول در کشور جایگزینی آن با نمونه خارجی است. یعنی درگذشته سوئیچ‌های اروپایی استفاده می‌شد که به خاطر مسئله تحریم سوئیچ‌های چینی وارد می‌شد در حال حاضر محصول این شرکت جایگزین سوئیچ‌های چینی هم شده است و به‌عنوان محصولی ایرانی در شبکه استفاده می‌شود. همچنین باید گفت این فناوری که در حال حاضر استفاده می‌شود به فناوری نسل جدید معروف است. مهم‌ترین ویژگی این فناوری نسل جدید نسبت به فناوری قبلی این است که ظرفیت سوئیچ را در فضای بسیار کمی به میزان قابل‌توجهی بالابرده‌ است.

آنا: ویژگی سوئیچ‌های مخابراتی نسل جدید ابداع این شرکت است یا خیر؟

مرآت: خیر. این‌ یک فناوری است. فناوری سوئیچ‌های مخابراتی در این سال‌ها تغییر کرده است وگرنه سوئیچ‌های مخابراتی زمان زیادی است که وجود دارد. اهمیت سوئیچ‌های مخابراتی که این شرکت تولید می‌کند این است که با توجه به آخرین فناوری‌های مخابراتی ساخته‌شده است که البته در دنیا وجود دارد. با توجه به این مهم یکی از مزایای این سوئیچ‌های مخابراتی این است که درگذشته اگر می‌خواستند یک مرکز تلفن سی هزار شماره در یک منطقه تأسیس کنند که بتواند به مردم سرویس دهد. باید اقدام به ساخت یک ساختمان می‌کردند و چند صد نفر پرسنل استخدام می‌شد و چند سال به طول می‌انجامید که آن ساختمان به مرحله بهره‌برداری برسد و سوئیچ در آنجا راه‌اندازی می‌شد تا به سی هزار نفر خط تلفن بدهد. ولی با این فناوری جدید می‌توان صد هزار شماره را در فضایی به‌اندازه یک مترمربع راه‌اندازی کرد و نیازی به آن‌همه تشکیلات و تجهیزات نیست. مزیت دیگر این سوئیچ‌ها این است که مردم می‌توانند خیلی سریع‌تر و با هزینه کمتر به امکانات مخابراتی دست پیدا کنند به‌عبارت‌دیگر اپراتوری که به مردم سرویس می‌دهد می‌تواند با سرعت بالاتر و هزینه کمتر این امکانات را برای مردم فراهم کند.

آنا: قیمت این محصول نسبت به نمونه‌های اروپایی و چینی به چه میزانی است؟ همچنین دیگر محصولات شاخص این شرکت را معرفی کنید؟

مرآت: قیمت این سوئیچ‌ها نسبت به نمونه‌های اروپایی بسیار پائین تر است و نسبت به نمونه چینی هم ۳۰ تا ۵۰ درصد پائین‌تر بوده و محصول شاخص این شرکت همین سوئیچ‌های مخابراتی نسل جدید پرظرفیت است. البته این سوئیچ‌های مخابراتی خود یک پکیج و سبد محصول است و جزئیات فنی زیادی دارد. در واقع این سوئیچ اجزای زیادی دارد که شاید ۱۰ محصول مختلف را دربر می‌گیرد که به‌کل این پکیج سوئیچ مخابراتی می‌گوئیم.

آنا: آیا تمامی اجزای پکیج سوئیچ مخابراتی در داخل کشور تولید می‌شود؟

مرآت: در دنیا مواد اولیه در حوزه الکترونیک قطعاتی مثل خازن، آی‌سی، مقاومت و ...لوازمی است که حتی در کشورهای پیشرفته دنیا هم لزوماً در آن کشور تولید نمی‌شود و وارد می‌شود. اما طرح کلی محصول و تولیدش در آن کشور صورت می‌گیرد و مهم‌ترین مسئله دانش طراحی محصول است. برای مثال کارخانه‌های مخابراتی در ایران داشتیم و داریم که درگذشته محصول یک شرکت خارجی را در کشور فقط مونتاژ می‌کردند و به‌محض اینکه آن کشور خارجی به دلیل تحریم دیگر با ایران همکاری نکرد تولید محصولات متوقف می‌شد. چون‌که طرح محصول برای آن شرکت‌ها نبود و امکان دست‌کاری در طراحی وجود نداشت.

آنا: این شرکت به چه میزان اشتغال‌زایی کرده است؟ همچنین مسأله دیگر این است که با توجه به ویژگی‌هایی که برای این محصول ایران‌ساخت ذکر کردید، در عرصه صادرات محصولات این شرکت هم فعال هستید؟

مرآت: مجموع نیروهای مستقیم و غیرمستقیم حدود دو هزار نفر است البته نیروی شاغل به‌صورت مستقیم کمتر از غیرمستقیم است. تعداد نیروی شاغل مستقیم چند صد نفر است اما تولید غیرمستقیم شامل فرایندهای مختلف تولید مکانیکی، تولید الکترونیکی، حمل‌ونقل است که بیشتر از میزان نیروی شاغل مستقیم است. در بحث صادرات محصولات هم در حال حاضر فعال نیستیم اما برنامه‌هایی برای آینده در نظر داریم.

کرونا؛ شمشیری دولبه در صنعت مخابرات

آنا: شیوع کرونا بر روند تولیدات این شرکت چه تأثیراتی داشته است؟ دلیل آن را شرح دهید؟

مرآت: حوزه مخابرات و ارتباطات جزء عرصه‌هایی است که کرونا بر آن تأثیر مثبتی داشته و تقاضا برای محصولات آن را افزایش داده است. این مسأله که به‌عنوان‌ مثال جلسات به‌صورت مجازی برگزار می‌شود و به تبع آن رفت‌وآمدها کم شده است باعث می‌شود تقاضا در حوزه کاری این شرکت افزایش پیدا کند. البته تأثیرات منفی هم داشته است. در دنیا با شیوع کرونا در حوزه مخابرات و ارتباطات مشکل پیش‌آمده کمبود قطعات الکترونیکی است. دلیل این امر چون افزایش تقاضا برای محصولات الکترونیکی به‌صورت ناگهانی است، که منجر به این شد که شرکت‌ها با کمبود قطعات الکترونیکی و مواد اولیه مواجه شوند و حتی کارخانه‌های بزرگ بین‌المللی در کشورهای صنعتی بزرگ هم دچار کمبود در تأمین مواد اولیه شده‌ و این مسأله برای این شرکت هم تأثیر منفی داشت. این تأثیر منفی به این صورت بود که قیمت مواد اولیه بالا رفت اما از طرفی تقاضا برای محصولات بیشتر شد.

بیشتر بخوانید:

برخی صرفاً اسم دانش‌بنیان را یدک می‌کشند/ پاسکاری کارآفرینان برای دریافت تسهیلات

آنا: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از این شرکت حمایتی به عمل آورده است؟

مرآت: بله. معاونت علمی و فناوری حمایت‌هایی داشته است که بیشتر حمایت‌های معنوی بوده است. البته حمایت‌های مادی هم تا حدودی داشته است. حمایت معنوی به این معنا که در معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان به شرکت‌ها، ارگان‌ها، سازمان‌ها و مشتریان کمک می‌کند. زمانیکه آن سازمان‌ها متوجه شوند که معاونت علمی و فناوری شرکتی را تحت عنوان دانش‌بنیان معرفی می‌کند همین اقدام خود جنبه‌ای از حمایت معنوی است. حمایت مالی هم در بحث ارائه تسهیلات و ضمانت‌نامه‌ها بوده است.

آنا: چشم اندازتان نسبت به آینده اقتصاد دانش‌بنیان در کشور چگونه است؟

مرآت: معیارهای مختلفی وجود دارد. در بحث منابع انسانی همانطورکه می‌دانید اقتصاد دانش‌بنیان متکی بر فکر، خلاقیت و نیروی انسانی صاحب فکر است بنابراین عواملی چون سرمایه اولیه و امکانات فیزیکی خاص عامل مهم تاثیرگذار بر این مسأله نیست. مثلاً در صنعت معدن اولین عامل تأثیرگذار این است که اساساً معدنی در آن محیط وجود داشته باشد و اگر این عامل مهم وجود نداشته باشد امکان فعالیت در آن حیطه وجود ندارد. اما در حیطه اقتصاد دانش‌بنیان مهم‌ترین عامل فکر، افراد صاحب فکر، نیروی تحصیل کرده، متخصص و خوش فکر است. ایران در این زمینه مزیت دارد و در این حیطه که اساس آن نیروی متخصص است برتری داشته ولی بقیه عوامل یکسری معیارهای عمومی محیط کسب و کار است. طبعاً اگر اقتصاد کلی کشور دچار رکود شود و ارزش پول ملی افت کند بر همه صنایع از جمله صنایع دانش‌بنیان تأثیر منفی می‌گذارد. و اگر اقتصاد کلان کشور شرایط خوبی را پیدا کند و موانع صادرتی برطرف شود و ارزش پول ملی ثبات داشته باشد همانطورکه بر همه صنایع تأثیر مثبت داشته بر صنایع دانش‌بنیان هم تأثیر مثبتی می‌گذارد.

آنا: با توجه به مشکلات موجود در عرصه اقتصاد روند عرصه دانش‌بنیان را در کشور چگونه می‌بینید؟ به زعم شما این روند روبه صعود یا نزول است؟

مرآت: چیزی که مسلم است و هر صاحب‌نظری در امر اقتصاد قبول دارد این است که اگر محدودیت در روابط تجاری و اقتصادی در حیطه بین المللی نباشد برای پیشرفت در حوزه اقتصاد بهتر است ولی در اقتصاد دانش‌بنیان آن مزیت رقابتی بنیادی که بحث نیروی انسانی متخصص است را در کشور داریم.

پیشرفت اقتصادی کشور در گرو پیشرفت عرصه دانش‌بنیان

آنا: به نظر شما دولت فعلی و دولت‌های قبلی در بحث اقتصاد دانش بنیان چه عملکردی داشته‌اند؟

مرآت: اگر بخواهیم کلان بررسی کنیم. در تمامی دولت‌ها اقتصاد دانش‌بنیان یکی از اولویت‌ها بوده است و نسبت به این مسأله رویکرد حمایتی هم داشته‌اند. دولتی نبوده است که این حوزه برایش اهمیتی نداشته باشد. از عمر دولت جدید هم که زیاد نمی‌گذرد ولی قطعاً این مسأله برای این دولت هم اهمیت دارد. باید گفت در جزئیات اجرایی، دولت‌ها باهم متفاوت‌اند. مثلاً در همین اواخر حمایت‌های قانونی همچون معافیت‌های مالیاتی پارک‌های علم و فناوری، صورت می‌گرفت که این پارک‌های علم و فناوری یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در بحث اقتصاد دانش‌بنیان هستند و بخشی از حمایت‌های مالیاتی این پارک‌های علم و فناوری در یک سال اخیر حذف شد که این مسأله هم ممکن است تابع شرایط کلی اقتصاد باشد. ولی در هرصورت ادامه داشتن این حمایت‌ها بسیار کمک‌کننده است. اما با توجه به اینکه مسئولان جدیدی در دولت جدید در پخش‌های مختلف شروع به فعالیت کردند اگر قرار باشد پیشرفت چشم‌گیری در اقتصاد کشور در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشیم مهم‌ترین حوزه اقتصاد دانش‌بنیان است که می‌تواند ارزش‌افزوده اقتصادی را برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد و باید در رأس اولویت‌ها باشد.

انتهای پیام/