چاپ هفتم کتاب «فرهنگ کوچک زبان پهلوی» منتشر شد

به گزارش گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، کتاب «فرهنگ کوچک زبان پهلوی» نوشته دیوید نیل مکنزی با ترجمه مهشید میرفخرایی در حالی به هفتمین چاپ رسیده است که چاپ اول آن در سال ۱۳۷۳ منتشر شد.

این کتاب ترجمه‌ای از فرهنگ کوچک زبان پهلوی است که دربردارنده حدود چهار هزار واژه رایج زبان فارسی میانه است. گردآورنده فرهنگ کوشش داشته است تا واژه‌های مشکوک را به کناری نهد و در مورد شیوه آوانویسی (که مشهور به نام اوست) توجه او بیشتر به صورت ملفوظ واژه‌ها در سده سوم میلادی، یعنی دوران شکوفایی فرهنگ ساسانی بوده است.

در بخشی از یادداشت مترجم اثر آمده است: زبان فارسی میانه و متن‌های بازمانده از آن نه تنها از نظر مطلوب مورد بحث و واژگان گنجینه‌ای گسترده و پهنه‌ای ناشناخته است و به بررسی، ترجمه، تجزیه و تحلیل نیاز دارد، بلکه از جهت شیوه آوانگاری نیز مقوله‌ای درخور توجه و بحث است.

وجود املاهای تاریخی فراوان با نارسایی‌های خطی و برخی از غلط‌خوانی‌ها که در متن‌های موجود راه یافته است، کار پژوهشگر این زبان را از چند جهت دشوار می‌سازد. همراه این دشواری‌ها، نداشتن برداشتی روشن از صورت ملفوظ واژه‌ها، امکان هرگونه اظهار نظر دقیق و صریح را درباره ضبط واژه‌ها با تأمل و تردید توأم می‌سازد. فرهنگ‌هایی که در سده اخیر نوشته شده‌اند نیز غالبا تناقض‌هایی دارند که بر آشنایان به این خط و زبان پوشیده نیست.

این کتاب پژوهشگر را از مراجعه به فرهنگ‌های دیگر بی نیاز نمی‌کند، بلکه بیشتر نیاز دانشجوی این رشته را برآورده می‌سازد. بدیهی است که شیوه آوانویسی آن نیز ناهمواری‌هایی دارد و ترجمه آن بدین معنی نیست که نگارنده با تمام آنچه در کتاب آمده موافق است. در زمینه آوانویسی پهلوی سخن آخر گفته نشده و حقیقت،چنان که باید روشن نشده است تا تدوین یک شیوه دقیق و همگانی، پژوهشگر ناگزیر است همه شیوه‌ها را ببیند و از میان آنها، آنچه را دقیق‌تر می‌یابد، برگزیند.

مکنزی در پیشگفتار اثر نوشته است: نیاز به یک فرهنگ کوچک پهلوی – انگلیسی(اینجا پهلوی – فارسی) به ویژه برای دانشجویان مشتاق این زبان، از سالیان پیش آشکار بوده است. امروزه با در دسترس بودن بخشی از مواد کار، هر دانشجوی کوشای زبان پهلوی باید همچون گذشته، برای خود فرهنگی گردآوری کند، کاری که انجام دادن آن با زبان پهلوی دشوار است و به سبب تنوع روش‌های آوانویسی انتشار یافته، دشوارتر نیز شده است.

فرهنگ حاضر که به نظر همگان شیوه آوانویسی متفاوت با دیگران عرضه می‌کند، در نظر دارد در وهله نخست، فرد بیگانه با زبان پهلوی را برای فراگیری آنچه امروزه بدون نقشه یکسان پهنه‌ای وسیع را درنوردیده، یعنی چهار هزار واژه ساده از معمولی‌ترین واژه پهلوی کمک کند و سپس بر ارزش عملی این شیوه آوانویسی دوره ساسانی برای ادامه راهش تأکید بگذارد. وارد کردن آگاهی‌های ریشه شناختی و ارجاع به متن‌های مربوط، افزون بر اینکه سبب تعویق بسیار در ارائه فرهنگ می‌شود، هدف کار را نیز تغییر می‌داد و فرهنگ را از یک راهنما به یک اطلس جغرافیایی – تاریخی تبدیل می‌کرد. چنین فرهنگ کامل پهلوی در هیچ جا دیده نمی‌شود و تا زمانی که متن‌های زیادی بررسی و خوانده نشود، باید بر همین شیوه باقی ماند.

هفتمین چاپ از کتاب «فرهنگ کوچک زبان پهلوی» به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بهای ۱۲۰ هزار تومان به تازگی منتشر شده است.

انتهای پیام/۴۱۷۳/