جیپیاس طبیعی در شکم کوسهها/ استفاده از میدانهای مغناطیسی زمین برای جهتیابی در آب
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، مشهور است که لاکپشتهای دریایی به دلیل تکیه بر نشانههای مغناطیسی برای یافتن مسیر خود از هزاران مایل عبور میکنند تا به سواحلی که از آن خارج شدهاند برسند. اکنون محققان اولین شواهد مستدل را در دست دارند که نشان میدهد کوسهها نیز برای عبور از مسیر راه دور به میدانهای مغناطیسی زمین اعتماد میکنند.
محققان در ژورنال کارنت بیولوژی گزارش دادهاند که اولین شواهد دال بر استفاده کوسهها از میدان مغناطیسی در مسیرهای طولانی به دست آمده است.
استفاده از راهنمای طبیعت!
برایان کلر(Bryan Keller)، مدیر پروژه «نجات بنیانهای دریایی ما» ( Save Our Seas Foundation) از آزمایشگاه ساحلی و دریایی دانشگاه ایالتی فلوریدا میگوید: «این که چطور کوسهها در هنگام مهاجرت موفق به عبور موفقیتآمیز به مکانهای مورد نظرشان میشوند، برای سالها مسئلهای حلنشده تلقی میشد. این تحقیق از این نظریه پشتیبانی میکند که آنها از میدان مغناطیسی زمین برای کمک به یافتن نزدیکترین مسیر استفاده میکنند. این توانمندی را میتوان GPS طبیعت نامید!»
محققان پیش از این میدانستند که برخی از گونههای کوسه سال به سال مسافت زیادی را طی میکنند تا به مکانهای خاصی برسند. آنها همچنین میدانستند که کوسهها به میدانهای الکترومغناطیسی حساس هستند. در نتیجه، دانشمندان مدتها حدس میزدند که کوسهها از میدانهای مغناطیسی برای پیمایش استفاده میکنند. اما چالش یافتن راهی برای آزمایش این مسئله در میان کوسهها بود.
کلر میگوید: «صادقانه بگویم من متعجب شدم که این کار نتیجه داد. دلیل اینکه با گذشت پنج دهه از مطرح شدن این فرضیه اکنون فرصت آزمایش آن دست داده است، این است که هر گونه تحقیقی در ارتباط با این جانوران آبزی دشوار تلقی میشده است.»
بیشتر بخوانید:
بدن کوسهها در محیطهای مختلف تغییر شکل میدهد
دانشمندان پس از تحقیقات اولیه دریافتند که انجام تحقیقات لازم روی کوسههای کوچکتر، امری آسانتر محسوب میشود. آنها همچنین به گونهای از کوسهها احتیاج داشتند که هر ساله عازم مکانهای خاصی باشد و سپس بازگردد. در میان کوسههای مختلف یک گزینه مناسب، نوعی از کوسههای سرچکشی بود. بنابراین او و همکارانش روی کوسه سرچکشی بیلکله متمرکز شدند.
کلر میگوید: «بیلکله هر ساله به همان نقاط قبلی برمی گردد. این نشان میدهد که کوسهها میدانند "خانه" در کجاست و میتوانند از یک مکان دور به آنجا بازگردند.»
آزمایش بیسابقه بیلکلهها
سپس این پرسش مطرح شد که آیا بیلکلهها با تکیه بر نقشه مغناطیسی آن سفرهای برگشت را انجام میدهند؟ برای فهمیدن این موضوع، محققان با استفاده از آزمایشهای جابهجایی مغناطیسی، ۲۰ بیلکله پُرجنبوجوش را مورد بررسی قرار دادند. آنها در مطالعات خود کوسهها را در معرض شرایط مغناطیسیِ ساختگی قرار دادند. این شرایط مغناطیسی نشاندهنده مکانهایی بود که صدها کیلومتر دورتر از جایی که کوسهها واقعاً در آن گرفتار شده بودند محسوب میشد. چنین تحقیقاتی پیشبینیهای سادهای را در مورد چگونگی جهتگیری کوسهها فراهم میکرد و بدین ترتیب مشخص میشد که آیا واقعاً کوسهها به نشانههای مغناطیسی زمین متکی هستند یا خیر.
این مسئله بسیار عجیب است که یک کوسه میتواند در مسیر سهبُعدی اقیانوس در مسافت ۲۰ هزار کیلومتر به صورت رفتوبرگشتی شنا کند و به همان مکان برگردد.
محققان برای اعتبارسنجی اینکه کوسهها اطلاعات موقعیتی را از میدان ژئومغناطیسی به دست میآورند، جهتدهی به سمت شمال را در جایی اعمال کردند که میدان مغناطیسی به سمت جنوب بود. انتظار میرفت کوسهها سعی کنند انحراف مسیری را که به صورت مجازی در آن قرار گرفته بودند، جبران کنند. آنها هیچ پیشبینیای نداشتند که وقتی کوسهها در معرض میدان مغناطیسی جدید که با محل واقعیشان مطابقت ندارد باشند چه واکنشی نشان خواهند داد. اما معلوم شد کوسهها با وجود این انحراف، مطابق انتظار در محدوده طبیعی خود عمل میکردند.
محققان اعتقاد دارند که این توانایی پیمایش براساس میدانهای مغناطیسی ممکن است به ساختار جمعیتی کوسهها کمک کند. یافتههای موجود در مورد بیلکلهها نیز احتمالاً به توضیح عملکرد سایر گونههای کوسه کمک میکند. به عنوان مثال، مدتی پیش حرکت یک کوسه سفید بزرگ برای مهاجرت بین آفریقای جنوبی و استرالیا ثبت شده است(هر ساله مسیری یکسان را میپیمود).
کلر میگوید «این مسئله بسیار عجیب است که یک کوسه میتواند در مسیر سهبُعدی اقیانوس در مسافت ۲۰ هزار کیلومتر به صورت رفتوبرگشتی شنا کند و به همان مکان برگردد. اگر به جای کوسه صحبت از یک انسان بود جای تعجب نداشت اما در جهانی که انسان خردمند برای پیمایش در همه جا از GPS استفاده میکنند، این توانایی واقعاً چشمگیر است.»
این تیم تحقیقاتی مایل است در مطالعات آینده، اثر میدانهای مغناطیسی منابع و تجهیزات انسانی مانند کابلهای زیردریایی را روی کوسهها کشف کند. آنها همچنین مایلند بررسی کنند که آیا کوسهها در هنگام مهاجرت راه دور به نشانههای مغناطیسی اعتماد میکنند یا نه. اسپانسر این پروژه بنیاد «نجات بنیانهای دریایی ما» و آزمایشگاه ساحلی و دریایی دانشگاه ایالتی فلوریدا بوده است.
انتهای پیام/۴۱۶۰/پ
انتهای پیام/