#ژورنالیسم_علم؛
چرا دانشمندان تمایلی به تعامل با روزنامه‌نگاران علم ندارند؟
علی‌رغم تمایل ژورنالیست‌های علم به انتشار یافته‌های جدیدی که در کنفرانس‌های علمی مطرح می‌شود ولی سیاست‌گذاری ژورنال‌های معتبر مانع از تعامل این روزنامه‌نگاران با دانشمندان در راستای انتشار عمومی این اطلاعات می‌شود.
به گزارش خبرنگار حوزه رسانه گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از enago، علم زمینه‌ای است که هر روز در آن کشفیات جدیدی صورت می‌پذیرد و برگزاری نشست‌ها و کنفرانس‌ها کانونی برای به اشتراک گذاشتن این یافته‌ها است.
در این میان علاقه ژورنالیست‌های علم به این یافته‌های جدید با توجه به ماهیت تازگی رویدادها به کانونی از مباحثات تبدیل شده و همواره قانون نانوشته‌ای مانعی محکم در به اشتراک گذاشتن یافته‌های علمی جدید در رسانه‌های عمومی پیش از انتشار آنها در مجلات معتبر علمی ایجاد کرده است.
حال دلیل این فاصله بین روزنامه‌نگاران علم و دانشمندان چیست، موضوعی که در ادامه به بررسی آن پرداخته خواهد شد.
اصطلاح «انتشار قبلی» چگونه تعریف می‌شود؟
این یک سناریوی معمول است؛ ارائه‌ای در یک کنفرانس علمی نظر یک روزنامه‌نگار علم را جلب می‌کند اما وقتی این ژورنالیست درخواست مصاحبه با آن دانشمند را دارد، درخواستش رد می‌شود. چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟ چرا یک دانشمند علاقه‌ای به اشتراک گذاشتن دانش خود با مردم نیست؟ آیا این احتمال وجود ندارد که با آگاهی بیشتر مخاطبان از یک ایده علمی جدید علاقه بیشتری نسبت به علم ایجاد شده و حتی آن دانشمند بتواند بودجه بیشتری را برای انجام تحقیقاتش دریافت کند؟
به‌نظر می‌رسد بزرگ‌ترین دلیل عدم تمایل دانشمندان به این موضوع بحث «انتشار قبلی» است؛ مجلات علمی معتبر همچون Nature ،Science و Cell مقالاتی را که مطالبی از آن قبلاً منتشر شده باشد را رد کرده و نمی‌پذیرند.
با توجه به این‌که شاخص پیشرفت دانشگاهیان به حجم انتشارات آنها در نشریات معتبر بستگی دارد این موضوع باعث می‌شود تا انتشار یافته‌هایشان در رسانه‌های عمومی را این‌گونه تفسیر کنند که حتی اگر یافته‌های علمی آنها به عنوان یک مقاله بسیار مختصر در روزنامه‌ها چاپ شود ممکن است مقاله اصلی آنها راهی به ژورنال هدف نداشته و پذیرش مقاله آنها را با تهدید مواجه شود.
با وجودی‌که بسیاری از ژورنال‌های معتبر علمی بیان می‌کنند که انتشار مطلب علمی در رسانه‌های عمومی «انتشار قبلی» محسوب نمی‌شود و احتمال پذیرش را به خطر نمی‌اندازد ولی زمانی‌که صحبت از یک مصاحبه با یک ژورنالیست می‌شود قوانین نانوشته باز هم مانع از انتشار عمومی آن می‌شوند.
موضع‌گیری ژورنال‌های معتبر در انتشار عمومی یافته‌های علمی مبهم است
ژورنال‌های معتبر مختلف دیدگاه‌های متفاوتی در زمینه مصاحبه دانشمندان با ژورنالیست‌های علم دارند که در ادامه به چند نمونه از سیاست‌گذاری‌های نشریات علمی در این زمینه اشاره خواهد شد:
مجله Science در سیاست‌گذاری‌های تحریریه خود اعلام می‌کند که دانشمندان می‌توانند آزادانه داده‌های خود را در جلسات علمی به اشتراک بگذارند اما آنها نباید به‌طور آشکار به دنبال توجه رسانه‌ها باشند و یا نسخه کپی ارقام یا داده‌ها را از یافته‌های علمی در اختیار ژورنالیست‌های علم قرار دهند. دانشمندان باید جلسات مصاحبه با روزنامه‌نگاران را محدود کنند و در صورت ناچاری به دسته‌بندی اطلاعات و طرح مسائل کلی بسنده کنند.
مجله Nature نیز سیاست مشابهی را در انتشار یافته‌های علمی در رسانه‌های عمومی در پیش می‌گیرد به‌طوری‌که بیان می‌کند که دانشمندان نباید مستقیماً در همایش‌ها با خبرنگاران صحبت کنند. دانشمندان می‌توانند حقایق ارائه شده در کنفرانس‌های علمی‌شان را برای روزنامه‌نگاران تأیید کنند اما آنها نباید به‌دنبال پوشش مطبوعاتی در مورد کار خود باشند و یا در مورد آن فراتر از آنچه ارائه می‌دهند با جزئیات بحث کنند.
این قوانین نامشخص و مبهم ژورنال‌های معتبر علمی باعث می‌شود تا دانشمندان بیش از اندازه محافظه‌کار شده و از انتشار یافته‌هایی که تاکنون در مجلات معتبر علمی منتشر نشده، پرهیز کنند.
البته با توجه به این‌که توجه رسانه‌ها خود می‌توانند به محبوبیت دانشمندان و همچنین جلب کمک‌های مالی از دانشگاه‌ها یا سایر مراکز تحقیقاتی کمک کند همواره دانشمندان را تحت فشار می‌گذارد.
همچنبن انتشار اطلاعات علمی کنفرانس‌ها در شبکه‌های اجتماعی نخبگان همچون توئیتر نیز همچنان یک منطقه خاکستری محسوب می‌شود و ژورنال‌های معتبر علمی چندان سیاست مشخصی در این زمینه ندارند.
روزنامه‌نگاران علم برای انتشار یافته‌های جدید علمی چه می‌کنند؟
بدیهی است این وضعیت برای روزنامه‌نگاران همچون دانشمندان ناامیدکننده است. با وجودی‌که احتمال وجود دارد که مصاحبه دانشمندان با رسانه‌ها تبعات منفی برای انتشار یافته‌هایشان در مجلات معتبر نداشته باشد اما همچنان این تعامل میان روزنامه‌نگاران با دانشمندان موضوعی چالش‌برانگیز است و عاملی مهم در عدم انتشار یافته‌های جدید علمی در رسانه‌های جریان اصلی است.
برخی از روزنامه‌نگاران علم برای انجام مصاحبه از سیاست‌گذاری‌های نشریات معتبر تبعیت می‌کنند که این موضوع می‌تواند در اطمینان‌بخشی به دانشمندان مؤثر باشد و تنها به مصاحبه‌ای کوتاه برای روشن کردن خلاصه‌ای از حقایق علمی بسنده می‌کنند.
روزنامه‌نگاران همچنین در ارتباط با مسائل علمی مهم، تاریخ انتشار مصاحبه‌شان را با زمان انتشار آن در ژورنال علمی هماهنگ می‌کنند تا به اعتبار علمی آن دانشمند لطمه‌ای وارد نکنند.
صرفنظر از این موارد عدم وضوح در سیاست‌گذاری ژورنال‌های علمی معتبر، یافتن راه‌حل برای پوشش مطبوعاتی یافته‌های علمی جدید در کنفرانس‌های علمی را با مشکل مواجه می‌کند.
انتهای پیام/4105
انتهای پیام/
