عدم برگزاری جشنواره‌ انجمن‌های علمی از سوی وزارت بهداشت/ انجمن‌های علمی برای کاهش مشکلات جامعه ظرفیت بالایی دارند

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، تولید علم یکی از مسائل مهم و راهبردی برای کشور محسوب می‌شود که عصاره آن می‌تواند از دلِ دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی بیرون بیاید؛ انجمن‌های علمی دانشجویی از جمله تشکل‌هایی هستند که می‌توانند به‌طور جدی به موضوع تولید علم وارد شوند و فعالیت آن‌ها کمتر رسانه‌ای می‌شود.

اهمیت دادن به نقش دانشجویان در توسعه علم و فناوری کشور و توجه کافی نکردن نهادهای متولی در پرداخت سطحی به ترویج و توسعه علم در جایگاه حقیقی آن، خبرگزاری آنا را بر آن داشت تا در راستای سیاست ذاتی خود در سلسله گفتگوهایی پای صحبت رؤسای دانشگاه‌ها، اساتید، نخبگان و دانشجویان عضو انجمن‌های علمی بنشیند و با ارائه راهکارهایی به مسائل و چالش‌های این انجمن‌ها بپردازد.

در این گفتگو میزبان فرشته خالقی، دبیر انجمن علمی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران (IMSA) هستیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

بیشتر بخوانید:

ارتباط مؤثر میان هسته اصلی انجمن‌های علمی با اساتید و دانشجویان وجود ندارد / ۵ راهکار برای تقویت انجمن‌های علمی

آنا: دانشگاهیان چگونه می‌توانند به تولید علم کمک کنند؟

خالقی: دانشگاه از اجتماعات افرادی تشکیل شده است که تقریباً قشر جوان و خلاق جامعه هستند و اگر قرار است پیشرفتی در بستر علمی شکل بگیرد سرمایه‌گذاری در این بخش، پربازده‌ترین کار ممکن است. چرا که اوج پویایی و خلاقیت جوانان در صورت مهیا بودن بسترهای مناسب، در این برهه است.

همه ما به‌ویژه با مجازی شدن کلاس‌های درس بیشتر به این قضیه پی می‌بریم که دانشگاه صرفاً یک بستر تئوری و چند فایل بارگذاری در سایت‌های آموزشی نیست و این مسئله ماهیت دانشگاه را به‌عنوان بستر شکوفایی علمی زیر سؤال خواهد برد.

اینجاست که نیاز به انجمن‌های علمی بیش از پیش احساس می‌شود تا در بستری مناسب شامل همفکری، نیازسنجی و استناد به مبانی علمی بتوانند هرچه بیشتر در مسیر توسعه و ارتقای فرهنگ سلامت و سایر حوزه‌های مربوطه گام بردارند و به تولید علم کمک کنند.

ظرفیت بالای انجمن‌های علمی برای کاهش مشکلات جامعه

آنا: نقش انجمن‌های علمی دانشجویی در پیشرفت علمی کشور به چه میزان است؟

خالقی: دانشگاه بستری برای تولید علم و رشد دانشجویان است و تشکل‌های علمی ظرفیت بالایی دارند و به دانشجویان کمک می‌کنند تا مهارت‌هایی را به دست بیاورند که نه تنها به‌عنوان یک دانشجو بلکه به عنوان شهروند مسئول، دغدغه‌مند و آشنا به مبانی نیازسنجی و حل مسئله در جهت کاهش مشکلات جامعه گامی مؤثر بردارند. بدون شک اگر این اهداف به درستی محقق شود جامعه در مسیر پیشرفت قرار خواهد گرفت و در چنین جامعه‌ای پیشرفت علمی، تنها ثمره‌ای از خیل عظیم ثمراتی است که این مهارت‌ها می‌تواند به ارمغان بیاورد.

فقدان برگزاری جشنواره‌ انجمن‌های علمی از سوی وزارت بهداشت احساس می‌شود

آنا: رویکرد وزارت بهداشت را در خصوص حمایت کردن از انجمن‌های علمی دانشجویی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

خالقی: تقریباً می‌توان گفت تا حد زیادی انجمن‌های علمی نادیده گرفته می‌شوند. البته ما در انجمن علمی خودمان توانستیم مسیر را تا الآن به‌خوبی پیش ببریم ولی سؤال این است که آیا بستر لازم برای همه دانشگاه‌ها و دانشجویان و با پشتیبانی نسبی محقق شده است؟ متأسفانه مانند برخی از حوزه‌ها، به جای سرمایه‌گذاری روی اصول پایه و زیربنای مسائلمان در انجمن علمی، آن‌ها را امری غیرمهم و جانبی تلقی می‌کنیم و البته زیان آن را نیز در بخش‌های مربوطه می‌بینیم.

به طور کلی حمایت از انجمن‌های علمی به قدر کافی صورت نمی‌گیرد. وزارت علوم سالیانه جشنواره‌ای برگزار و از دبیران و شوراهای مرکزی دعوت می‌کند. همچنین وزارت علوم، مسابقات و مجمع‌هایی برگزار می‌کند که این مجمع‌ها در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پیگیری نشده‌ است و فقدان آن‌ها کاملاً حس می‌شود‌.

بسیاری از مهارت‌ها، آموزش‌های اجتماعی و شغلی و حتی فرهنگی را می‌توان در بستر علمی و کار گروهی و در زمان مناسب و آزاد دانشجویان طرح‌ریزی کرد. البته غافل شدن از این پتانسیل، تأثیرات خود را در سطوح بعدی نشان خواهد داد.

ساختار انجمن‌های علمی در وزارتخانه‌های علوم و بهداشت به‌صورت واضح ثبت نشده است

آنا: آسیب‌ها و چالش‌های انجمن‌های علمی دانشجویی چیست؟

خالقی: ساختار انجمن‌های علمی به‌صورت خوب و واضح در وزارتخانه‌های علوم و بهداشت ثبت نشده  به طور کلی اهداف این انجمن‌ها و نظام پشتیبانی از آن‌ها مشخص نیست. درصورتی‌که انجمن های علمی یکی از بازوهای اصلی علمی وزارتخانه‌ها هستند و هیچ نهاد دانشجویی دیگری به این میزان مختص این امور نیست.

فلذا برای هر فعالیتی که در این حوزه انجام می‌شود، ساعت‌ها صرف غلبه بر اصطکاک زیاد موجود در سیستم بوروکراسی دانشگاه‌ها می‌شود و حتی در آخر نیز حمایت‌های حداقلی به‌سختی صورت می‌گیرد. اگر این مسیرها شفاف و مشخص و در سیستم تعریف شده باشد، انجام امور مربوطه و همکاری‌ها برای دانشجویان و مسئولان دانشگاه راحت‌تر خواهد بود.

تبیین راهکارهای تقویت انجمن علمی

آنا:چه راهکاری برای تقویت انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها وجود دارد؟

خالقی: برای تقویت انجمن‌های علمی نیاز به سازماندهی برخی مسائل وجود دارد. اهداف انجمن‌های علمی باید تعیین و به‌صورت مرتب عملکرد آن‌ها پایش شود. همچنین مسیرهای مشخصی برای دریافت حمایت‌های اولیه وجود داشته باشد. باید به‌عنوان یک بخش تأثیرگذار و به کمک منشورهای مربوطه، روی این بخش‌ها سرمایه‌گذاری و خروجی‌ها نیز تحلیل و بررسی شود.

پیشنهاد می‌شود برای این بخش‌ها یک مسئول مشخص شود تا دانشجویان در مسیر بوروکراسی دانشگاه‌ها سرخورده نشوند. همچنین باید سیستم‌های حمایتی و تشویقی برای حضور هرچه بیشتر دانشجویان در این حوزه‌ها وجود داشته باشد.

دانشگاه‌ها می‌توانند معضل‌های جامعه را در قالب مسئله برای دانشجویان ارائه کنند، بارش فکر انجام دهند و در صورت پیدا کردن حامی مالی، روی پروژه‌ها کار کنند و یا در سطح دغدغه‌های اجتماعی و سلامتی که نیاز به بودجه آنچنانی هم ندارد، این پروژه‌ها را حمایت کنند.

همچنین باید سیستم انتقاد و پیشنهاد برای اصلاح و هرچه بهتر پیش رفتن انجمن‌های علمی وجود داشته باشد. رویکرد مسئولان و نهادها باید به‌گونه‌ای باشد که دانشجویان حس کنند حرف‌های آنان شنیده می‌شود و در صورت انجام پروژه‌های موفق نسبت به حمایتی که شده‌اند دیده می‌شوند. نیاز به اصلاحات بسیاری است اما در گام اول و مهم‌تر از همه، همان تثبیت ساختارها و تسهیل امور بوروکراسی دانشگاه‌هاست.

دانشجویان می‌توانند پلی میان علم و نیازهای اساسی جامعه باشند

آنا: برای اینکه انجمن‌های علمی دانشجویی فارغ از برگزار کردن کارگاه‌ها و سمینارهای آموزشی به تولید علم و حل مسائل کشور از طریق علم روی بیاورند چه کاری باید انجام دهند؟

خالقی: انجمن علمی ایمسا زیر نظر فدراسیون بین‌المللی دانشجویان پزشکی (IFMSA) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) فعالیت می‌کند که خوشبختانه در این سیستم وضعیت به‌گونه‌ای است که هر کمیته‌ای می‌تواند با توجه به نیازهای آن جامعه و متناسب با فرهنگ و نظام آموزشی جامعه، مسائلی را مطرح کند.

همچنین دانشجویان می‌توانند پروژه‌هایی را در جهت رفع نیازها انجام دهند و از این طریق پلی بین علم و نیازهای اساسی جامعه باشند. این دقیقاً همان چیزی که ما از علم خواستاریم و از آن به‌عنوان رفاه اجتماعی یاد می‌کنیم و به آن نیاز داریم.

آنا: نحوه آشنایی و علاقه شما به حضور و فعالیت در انجمن‌های علمی چگونه آغاز شد؟

خالقی: یک دانشگاه در کنار معرفی خیل عظیم کتاب‌های رفرنس و انتظارات معمول برای تحقیق‌های کپی شده، چه کاری برای دانشجویان و رشد آنان انجام می‌دهد؟ درواقع انجمن‌های علمی تا حدودی می‌توانند این خلأ را به عنوان یک تشکل دانشجویی پر کنند اما متأسفانه حمایت نمی‌شوند.

بنده با هدف فعالیت در انجمن علمی و داشتن دغدغه‌هایی در سطح جامعه، از طریق یکی از دوستانم با انجمن علمی پزشکی آشنا شدم که خدا را شکر با همکاری دوستان و بودجه اندک توانستیم چند طرح خوب ارائه دهیم.

انتهای پیام/4118/پ