استفاده از زباله بیولوژیک برای درمان زخم‌های مزمن/ معجزه‌ای شفابخش به نام کیسه جنینی

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشمندان ایرانی موفق به ساخت پانسمانی از جنس بافت بدن انسان شده‌اند که کاربرد وسیعی در ترمیم انواع مختلف زخم‌ها دارد. پژوهشگاه رویان از سال 1389 روی طرح پانسمان زیستی از کیسه جنینی کار می‌کرده تا که در سال 1391 ثبت اختراع شد. در سال 1396 تصمیم گرفته شد که این پروژه از فاز تحقیقاتی خارج و وارد فاز تولید انبوه شود. 

حال یک شرکت وابسته به پژوهشگاه رویان اقدام به تولید این محصول در سطح انبوه کرده و در حال اخذ مجوزهای مربوطه برای فروش آن در بازار است. این پانسمان زیستی از جنس کیسه جنینی است و می‌تواند زخم‌های بیمارتن دیابتی و زخم‌های ناشی از بیماری پروانه‌ای را درمان کند. 

طراحی و ساخت این پانسمان زیستی از صفر تا 100 برعهده محققان ایرانی بوده است. گروهی که در حال حاضر روی تولید این پانسمان کار می‌کنند شامل چهار نفر است. رکسانا زواری  مدیر فنی سایت تولید پانسمان‌های زیستی مشتق از پرده آمنیوتیک است،  آزاده جعفرزاده و فاطمه نورستی در بخش خط تولید این شرکت فعالیت می‌کنند. 

 زواری در گفتگو با خبرنگار آنا در خصوص این محصول بیان کرد:  این پانسمان زیستی از پرده آمنیوتیک یا کیسه جنینی مشتق می‌شود و  «آمی کِر» نام دارد. این پانسمان به صورت دی‌هیدراته (خشک کردن یا استخراج تمام حجم آب از ماده) فرآوری می‌شود. پانسمان آمی‌ کر به روش آسپتیک و استریل تهیه شده و در مرحله آخر نیز برای پرتودهی گاما و استریل‌سازی به سازمان انرژی اتمی فرستاده می‌شود. محصول نهایی شبیه به باندهای گاز استریل است که روی زخم قرار می‌گیرد.

یکی از دلایل اصلی که باعث به تعویق افتادن ورود این محصول به بازار مصرفی شده، این است که شرکت سازنده پانسمان زیستی آمی‌ کر دانش‌بنیان نیست. به گفته زواری، این شرکت اقدامات اولیه برای دانش‌بنیانی شدن را انجام داده و به زودی تبدیل به یک شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه سلول‌های بنیادی می‌شود.

مدیر فنی سایت تولید پانسمان‌های زیستی مشتق از پرده امنیوتیک در خصوص زمان عرضه محصول به بازار مصرفی می‌گوید که شرکت آمادگی کامل برای عرضه محصول به بازار را دارد. در حال حاضر منتظر مجوزهای مربوطه هستیم که پس از بازدید اداره کل تجهیزات پزشکی از شرکت داده می‌شود. پس از دریافت مجوز فروش محصولات وارد بازار می‌شوند.

زخم‌پوشی برای همه فصول

این پانسمان زیستی ویژگی‌های خاصی دارد که تنها در نمونه ایرانی یافت می‌شود. آمی کر غنی از فاکتورهای رشد و سایتوکاین‌هاست که منجر به اپیتلیال‌سازی (تشکیل بافت پوششی) در محل زخم می‌شود. این محصول خواص ضدمیکروبی و ویروسی دارد و باعث کاهش عفونت در موضع زخم می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد آمی کر خاصیت ضدالتهابی آن است که مانع از ایجاد اسکار بعد از ترمیم زخم می‌شود. این پانسمان زیستی شرایط و زمینه مناسبی را برای مهاجرت و تکثیر سلول‌ها به محل زخم فراهم می‌کند، همچنین باعث کاهش درد در محل زخم می‌‌شود.

سایتوکاین از ترکیب دو کلمه یونانی «سایتو» به معنای سلول و «کینوز» به معنی حرکت ساخته شده است. سایتوکاین‌ها دسته‌ای از پروتئین‌های کوچک هستند که باعث برقراری ارتباط بین دو سلول می‌شوند. سایتوکاین‌ها نقش مهمی در سلامتی و بیماری ایفا می‌‌کنند. این مولکول‌ها در واکنش‌های التهابی و عفونی، ترمیم آسیب‌های بافتی و مبارزه با برخی از سرطان‌ها نیز به بدن کمک می‌کنند. درواقع آمی کر یک سطح حمایتی زیستی برای بافت‌ها ایجاد می‌کند.

زواری درباره ویژگی‌های این پانسمان زیستی مطرح کرد: آمی کر ایمنی‌سازی کمی دارد و به همین دلیل بدن فرد به سادگی آن را می‌پذیرد و آن را دفع نمی‌کند. این پانسمان زیستی در اصل یک بافت گرفته شده از یک موجود زنده است و به نوعی عمل پیوند به شمار می‌رود، بنابراین ایمن‌سازی پایین آن باعث می‌شود که بدن شخص گیرنده این پیوند را دفع نکند.

پانسمان زیستی آمی کِر چه مزیت‌هایی دارد؟

مدیر فنی سایت تولید پانسمان‌های زیستی مشتق از پرده امنیوتیک با اشاره به این که جمع‌آوری و جداسازی پرده آمنیوتیک هیچ ضرری برای مادر و جنین ندارد، بیان کرد: همکاران نمونه‌گیر بعد از زایمان سزارین پرده آمنیوتیک را جدا می‌کنند و برای سایت تولید شرکت ما ارسال می‌کنند تا مراحل استریل آن انجام شود.  تمام دستورالعمل‌های استخراج و ساخت این محصول براساس استانداردهای بین‌المللی پیاده‌سازی می‌شوند.

کاربرد این پانسمان زیستی در ترمیم زخم بسیار وسیع است، یکی از کاربردهای آن برای درمان زخم‌های مزمن و حاد است که شامل زخم‌های پایه دیابتی، سوختگی درجه دو و درجه سه، زخم‌های فشاری و زخم‌های پروانه‌ای می‌شود. همچنین می‌توان از آمی کر در جراحی چشم، جراحی پیوند عروق،  جراحی‌های عمومی، جراحی پلاستیک، جراحی‌های ارتوپدی، جراحی‌های گوش، حلق و بینی، ترمیم پرده گوش، جراحی لثه و ترمیم آن استفاده کرد.

زواری معتقد است که یکی دیگر از مزیت این محصول در مقایسه با نمونه‌های مشابه این است که تمامی اهداکنندگان(والدین) شناسایی‌شده هستند، شرکت با آنها قرار دارد و از آنها رضایت‌نامه گرفته شده است. همچنین تاریخچه پزشکی از مادر در شرکت موجود است که هیچ کدام از محصولات مشابه این ویژگی را ندارد. در این تاریخچه پزشکی سابقه 300 نوع بیماری و داروهای مصرفی مادر بررسی می‌شود تا در صورت وجود موردی، نمونه‌گیری از کیسه جنینی برای ساخت پانسمان انجام شود. برای مثال اگر مادر یک سال قبل از بارداری تتو کرده باشد، برای دریافت پرده آمنیوتیک نمونه‌گیری نخواهد شد.

به گفته وی بنابراین هیچ ریسکی وجود ندارد که پانسمان‌های زیستی از مادر یا جنینی گرفته شود که سابقه بیماری داشته باشند. بعد از دریافت پرده آمنیوتیک مجدداً یک سری آزمایش میکروبی و ویروسی روی نمونه انجام می‌شود تا سلامت آن به صورت 100 درصدی تضمین شود. گروه تحقیقاتی آزمایش‌هایی نیز روی محصول انجام داده‌اند تا مطمئن شوند که این پانسمان زیستی حساسیت‌زایی، تحریک‌پذیری یا سمیتی برای انسان نداشته باشد.

از نمونه‌گیری تا ساخت پانسمان زیستی

زواری در پاسخ به این پرسش که از یک پرده آمنیوتیک چند پانسمان تولید می‌شود، می‌گوید که این امر به ویژگی‌های فیزیولوژیک مادر و جنین، تغذیه جنین و عوامل دیگر بستگی دارد. سایز هر پرده آمنیوتیک متفاوت است اما شرکت ما برای تولید قانونی گذاشته است که براساس آن یک پرده آمنیوتیک حداقل باید چهار قطعه 10 در 10 سانتی‌متر بدهد تا وارد سایت تولید شود. در بررسی کیفی اولیه از پرده جنینی مشخص می‌شود که چند قطعه از آن به دست می‌آید، بنابراین اگر سایزش مناسب نباشد وارد سایت تولید شرکت نمی‌شود.

بازیافت زباله زیستی به پانسمانی شفادهنده

پانسمان زیستی مشتق از پرده آمنیوتیک محصول دوم این شرکت وابسته به پژوهشگاه رویان است. محصول نخست آنها سلول‌های بنیادی خون بند ناف است. والدینی برای استخراج خون بند ناف با این شرکت قرارداد می‌بندد که در یکی از بندهای آن ذکر شده که تمامی ضایعات بیولوژیکی زایمان متعلق به بانک خون است. .

زواری با اشاره به این که پرده آمنیوتیک نیز یکی از این ضایعات بیولوژیکی است که در بیمارستان‌ها به راحتی دور انداخته می‌شود، گفت: کیسه‌های جنینی که برای تولید پانسمان زیستی استفاده می‌شوند تنها از زایمان‌های سزارین به دست می‌آیند، چراکه در زایمان طبیعی وقتی جنین وارد کانال زایمان می‌شود، احتمال آلوده شدن توسط باکتری‌های نرمال موجود در این کانال وجود دارد. بنابراین تنها از کیسه‌های جنینی زایمان‌های سزارین استفاده می‌کنیم.

بدین ترتیب کیسه‌های جنینی تنها از مادرهایی گرفته می‌شود که زایمان سزارین داشته باشند، تاریخچه پزشکی جامع و کاملی در این شرکت دارند، تمام تست‌های میکروبی روی آنها انجام شده، نمونه خون بند ناف آنها در بانک خون ذخیره شده است.

نمونه‌های خارجی از پانسمان زیستی در بازارهای جهانی وجود دارد اما این محصولات وارد ایران نمی‌شود.

مدیر فنی سایت تولید پانسمان‌های زیستی مشتق از پرده امنیوتیک در خصوص قیمت تمام شده این محصول می‌گوید در حال حاضر اجازه فروش نداریم، بنابراین قیمت‌گذاری آن کمی مشکل است. با این حال قیمت پانسمانی زیستی 10 در 10 سانتی‌متری حدود 300 هزار تومان خواهد بود.

انتهای پیام/4021/