دستگاه‌های پزشکی هسته‌ای در ایران ساخته می‌شود/ پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان با رادیواکتیو

به گزارش خبرنگار حوزه‌ علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، یک شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه پزشکی هسته‌ای، دستگاه‌های تشخیص‌دهنده رادیواکتیو یا «دیتکشن رادیواکتیو» طراحی و تولید می‌کنند. این شرکت تاکنون سه محصول ارائه کرده است. این شرکت دانش‌بنیان 10 سال پیش تأسیس شده و از شرکت‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران است.

حامد عبدالله‌زاده، کارشناس فنی این شرکت دانش‌بنیان در گفتگو با خبرنگار آنا بیان کرد: نحوه کار با دستگاه‌های تشخیص رادیواکتیو بدین شکل است که ابتدا قند کوبل شده با ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق می‌شود. سپس فرد داخل دستگاه قرار می‌گیرد تا بازیابی مواد رادیواکتیو انجام شود و در نهایت به تصویر تبدیل شود یا تعداد مولکول‌ها شمارش شود. این دستگاه‌ها نوعی ابزار کمک تشخیص به شمار می‌روند و می‌توانند در تشخیص به پزشکان کمک بسیاری کنند.

وی افزود: یکی از محصولات شرکت دستگاه پت است که از جمله تکنولوژی‌های های‌تک در دنیا محسوب می‌شود. تنها سه یا چهار کمپانی در جهان این تکنولوژی را در اختیار دارند. می‌توان گفت این تکنولوژی منحصراً در انحصار آمریکاست. حال دانشمندان ایرانی موفق به دستیابی به این تکنولوژی شگفت‌انگیز در حوزه پزشکی هسته‌ای شده‌اند.

نحوه کار این دستگاه بدین شکل است که ماده رادیواکتیو به موش یا هر آبجکت دیگر تزریق می‌شود، سپس داخل دستگاه گذاشته شده تا بررسی شود که آیا علائم مورد نظر را دارد یا خیر. بیشترین کاربرد این دستگاه‌های  پزشکی هسته‌ای در حوزه سرطان است و می‌تواند توده‌های بدخیم و خوش‌خیم را در انواع مختلف و مکان‌های متفاوت شناسایی کند.

دستگاهی برای پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان

عبدالله‌زاده بیان کرد: تکنولوژی دستگاه پت بسیار جدید است و می‌توان از آن در غربالگری نیز استفاده کرد. دستگاه فعلی پری‌کلینیکال است و یکی از پروژه‌های آینده ما این است که نمونه انسانی این دستگاه را بسازیم. نمونه خارجی دستگاه پت قیمت فوق‌العاده بالایی دارد که از 1.2 میلیون یورو شروع می‌شود.

وی افزود: در حال حاضر هر اسکن پت 6 میلیون تومان در بیمارستان‌های دولتی هزینه دارد. اسکن فوق‌العاده گرانی به شمار می‌رود و هزینه اضافی است که به بیماران سرطانی تحمیل می‌شود. این تکنولوژی بسیار نوین بوده و صنعت پزشکی ما نیز باید به این سو پیش برود. این تکنولوژی نه‌تنها در تشخیص و درمان بلکه در پیشگیری نیز استفاده می‌شود. دستگاه پت یکی از دستگاه‌هایی است که می‌تواند در حوزه پیشگیری بسیار مفید واقع شود.

این شرکت دانش‌بنیان دو نمونه از دستگاه پت را ساخته یکی در آزمایشگاه پیش‌بالینی دانشگاه تهران و دیگری که در آزمایشگاه بوشهر دانشگاه علوم پزشکی بوشهر قرار دارد. تمام این دستگاه‌ها به شکل پری‌کلینیکال استفاده می‌شود. یکی دیگر از محصولات این شرکت دانش‌بنیان دستگاه گاماپرو است که نوعی ابزار کمک‌تشیخصی حین جراحی به شمار می‌رود. این دستگاه در احیای مریض کاربرد فوق‌العاده بالایی دارد. از این دستگاه در جراحی‌های سرطان سینه، غدد لنفاوی، غدد شکمی، تیروئید، حنجره و زبان استفاده می‌شود.

کاهش ریسک مرگ‌ومیر با تصویربرداری رادیواکتیوی 

کارشناس فنی این شرکت دانش‌بنیان در خصوص دستگاه گاماپرو گفت:‌ تا پیش از ساخت این دستگاه برای برداشت توده از بدن فرد، از اطلاعات تصویربرداری استفاده می‌کردند. بدین ترتیب عمل حذف توده به شکل تقریبی انجام می‌شد که منجر به بریده شدن حجم بزرگ‌تری از بافت و کوتاهی شریان‌ها می‌شد. این کار تا چند سال قبل در عمل حذف تومور سرطان سینه انجام می‌شد.

وی افزود: حال با استفاده از دستگاه گاماپرو، حذف توده‌های سرطانی مؤثرتر شده است. پس از تزریق ماده رادیواکتیو به بیمار، دستگاه تشعشعات رادیواکتیو را می‌خواند. این امر باعث می‌شود که محل قرارگیری توده با دقت بیشتری مشخص شود. بدین ترتیب تنها ناحیه مشخص شده خالی می‌شود و پزشک مطمئن می‌شود که هیچ توده سرطانی دیگری در محل باقی نمانده است. این امر مانع از کوتاه شدن شریان‌ها می‌شود، روند ریکاوری بیمار را سرعت می‌بخشد و خطر مرگ‌ومیر را کاهش می‌دهد.

 70 نمونه از دستگاه گامپرو در بیمارستان‌های مختلف نصب شده و در حال استفاده است. نحوه استفاده از این دستگاه برای جراحی عمومی به یک درس دانشگاهی تبدیل شده است. تکنولوژی دستگاه گامپرو تکنولوژی نوینی به شمار می‌رود که عمری 10 ساله دارد. در تمام دنیا پنج یا 6 کمپانی این تکنولوژی را در اختیار دارند. این شرکت دانش‌بنیان ایرانی نیز پنج سال پیش موفق به ساخت این دستگاه شده است. به جرئت می‌توان گفت که تا سه سال آینده بدون دستگاه گامپرو نمی‌توان جراحی کرد. بسیاری از جراحی‌ها به سوی استفاده از این تکنولوژی می‌رود چراکه مزایای زیادی برای سلامتی بیمار دارد.

استفاده از روش‌‌های غیرتهاجمی به جای آندوسکوپی

یکی دیگر از دستگاه‌های این شرکت دانش‌بنیان دستگاه تست هلیکوباکتریال معده است که در صنعت پزشکی کاربرد بسیاری دارد. تشخیص بیماری هلیکوباکتری با روش آندوسکوپی انجام می‌شود که روش تهاجمی است. براساس یافته‌های جدید، روش‌های تهاجمی خود عامل بیماری به شمار می‌روند. به عبارت دیگر می‌تواند شروع یک سرطان، شروع یک توده  یا شروع یک بیماری بدتر باشد. آندوسکوپی یکی از روش‌های تهاجمی در حوزه تشخیص به شمار می‌رود.

عبدالله‌زاده در این خصوص بیان کرد: دستگاه هلیکوباکتری براساس رادیواکتیو کار می‌کند. بیمار کپسول را مصرف می‌کند، سپس داخل یک کارت بازدم انجام می‌دهد. کربن از داخل معده به وسیله آن قرص ساطع شده و روی آن کارت می‌نشیند. کارت داخل دستگاه قرار می‌گیرد، فوتون‌ها شمارش می‌شوند و بدین ترتیب پزشک تشخیص می‌دهد که فرد دچار هلیکوباکتری است یا خیر. این روش بسیار بهتر از روش‌های  تهاجمی است، با این حال در جامعه پزشکی زیاد جا نیفتاده است. نزدیک به 40 آزمایشگاه این دستگاه را در اختیار دارند و سعی می‌کنند استفاده از آن را جایگزین روش‌های تهاجمی کنند.

یکی دیگر از محصولات این شرکت دانش‌بنیان دستگاه پرواسپکت یا دستگاه تصویربرداری اسپکت انسانی است. شیوه کار این دستگاه نیز مانند دستگاه هلیکوباکتری است و از طریق تشخیص رادیواکتیو عمل می‌کند.

کارشناس فنی این شرکت دانش‌بنیان درباره این محصول گفت: تاکنون چهار نمونه از این دستگاه در بیمارستان امام خمینی(ره)، بیمارستان شریعتی، بیمارستانی در اردبیل و یک مرکز خصوصی هم در یزد نصب شده است.  دستگاه پرواسپکت و تکنولوژی آن در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارند. بیشتر کمپانی‌هایی که این تکنولوژی را در اختیار دارند، آمریکایی هستند و تعدادشان به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. مزیت این دستگاه نسبت به نمونه‌های خارجی، قیمت آن است.

مزایای استفاده از محصولات داخلی

دستگاه‌های تصویربرداری پزشکی مشکلات زیادی در حوزه سرویس دارند و هنگامی که قطعه‌ای از دستگاه خراب می‌شود، به طور کامل از کار می‌افتد. این امر بار مالی ایجاد می‌کند، حجم بیمارهای در نوبت برای استفاده از دستگاه را افزایش می‌دهد و باعث هدررفت سرمایه می‌شود. یکی دیگر از امتیازهای دستگاه این شرکت دانش‌بنیان این است که سرویس دستگاه‌ها به‌راحتی انجام می‌شود. این دستگاه نیز در حوزه تشخیص سرطان و گرفتگی‌های قلب و عروق کاربرد دارد.

عبدالله‌زاده در این خصوص بیان کرد: دستگاه‌های شرکت ما که تاکنون نصب شده‌اند حتی یک روز هم از کارافتادگی نداشته است. این یکی از مزیت‌هایی است که همیشه به آن می‌بالیم. درواقع یکی از مزیت‌های دستگاه‌های ایرانی به نمونه‌های خارجی همین بحث سرویس‌دهی است.  80 درصد از تصویربرداری‌ها و اسکن‌های حوزه پزشکی هسته‌ای در ناحیه قلبی عروقی و دیافراگمی انسان صورت می‌گیرد که می‌توان با استفاده از دستگاه‌های ما انجام شوند.

 همه دستگاه‌های این شرکت دانش‌بنیان ایرانی بوده و با همت دانشمندان و محققان ایرانی تولید شده است.   الگوریتم، ساختار، سازه‌های مکانیکی، تجهیزات،‌ برنامه‌نویسی، کنترل و حتی سرویس و ارائه خدمات این محصولات در داخل کشور صورت گرفته است.

انتهای پیام/4021/پ