نامه بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان به وزیر آموزش و پرورش
شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به جوابیه آموزش و پرورش در خصوص آزمون مدارس سمپاد، نامه ای خطاب به وزیر آموزش پرورش ارسال کرد.
به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشجویی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به جوابیه آموزش‌وپرورش در خصوص آزمون مدارس سمپاد که به تضعیف جایگاه بسیج از سوی افراد ناپخته و ناآشنا به مباحث تخصصی متهم کرده بود، نامه‌ای به وزیر آموزش پرورش ارسال کرد.
متن نامه به شرح ذیل هست:
وزیر محترم آموزش و پرورش
جناب آقای دکتر بطحایی
سلام‌علیکم
پیش‌تر مجموعه شورای تبیین بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان نقدی را بر شیوه برگزاری آزمون ورودی استعدادهای درخشان در مقطع اول متوسطه خدمت شما ارسال نمود که در پاسخ به آن، سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور به انتشار جوابیه‌ای اقدام کرد و در آن، این مجموعه با لحنی ناپسند و به‌دور از شأن و آداب معلمی، به تضعیف جایگاه بسیج از سوی افراد ناپخته و ناآشنا به مباحث تخصصی متهم کرد.
لازم به ذکر است این مجموعه پیش‌تر برای انتشار پاسخ، تصمیم داشت، اما به سبب اقدام مجلس برای استیضاح شما و سهم خواهی و سیاسی‌کاری بعضی از نمایندگان مجلس، از انتشار این نامه در آن موقع چشم‌پوشی شد؛ اما امروز به سبب تنویر افکار عمومی و اصلاح نگاه، نکات زیر به استحضار جنابعالی رسانده می‌شود:
1. روایی (Validity) یا مناسب بودن آزمون، قضاوتی ارزشیابانه و یکپارچه، از میزان حمایت شواهد تجربی و منطق تئوریک از کفایت و مناسب بودن استنباط‌ها و اقدامات مبتنی بر نمرات آزمون هست. بدیهی است استنادهای یک‌سویه و تک‌بعدی برای وجهه بخشیدن به آزمون برگزارشده، نمی‌تواند کفایت و مناسب بودن آزمون را محرز نماید. دریافت‌های بزرگواران در سازمان استثنایی مبتنی بر یافته‌های 50 سال پیش در حوزه روایی و مناسب بودن آزمون هست و به نظر می‌رسد لازم است در بررسی خود برای انتخاب آزمون مناسب، شواهد کاملی را برای احراز روایی آن، در نظر بگیرند.
2. برخلاف تصور نادرست رایج در کشور، خصوصاً ناآگاهان از حوزه سنجش که در نامه سازمان استثنائی به‌خوبی دیده می‌شد، از دهه 80 میلادی به بعد، متخصصین حوزه سنجش دریافتند که آنچه دارای مفهوم اعتبار و روایی است، پاسخ‌های داده‌شده هست و نه آزمون‌ها؛ زیرا پاسخ‌های آزمون، فقط تابع سؤالات آزمون نیست، بلکه تابع افراد پاسخ‌دهنده و زمینه و بافت اندازه‌گیری هم هستند. لذا مفهوم استاندارد برای آزمون (Test)، مفهومی نابجا و غلط است و مفهوم استاندارد برای آزمودن (Testing) استفاده می‌شود.
3. طبیعتاً برای بررسی اینکه یک آزمون برای جامعه آماری موردنظر مناسب است یا خیر؟! آزمون علاوه بر روایی محتوا، روایی شیوه پاسخگویی به سؤالات، روایی درونی سازه، روایی بیرونی سازه، روایی افتراقی، روایی تشخیصی و ...، باید دارای روایی پیامدهای اجتماعی از تفسیر نمره و همچنین استفاده از نمره نیز باشد. لذا نمی‌توان آزمونی را به فرض داشتن مناسبت سازه‌ای، آن را قابل‌استفاده در هر مکان دانست، بلکه پیامدهای اجتماعی تفسیری و کاربرد آن بسیار مهم است؛ بنابراین دقت در اندازه‌گیری یک آزمون، به معنای مناسب بودن آن نیست!
4. اگر به فرض، حرف سازمان استثنایی مبنی بر معتبر بودن (Reliabe) آزمون ریون درست باشد، به چه استنادی بر مناسب بودن (Valid) آن ادعا می‌شود؟! چگونه کفایت پیامد اجتماعی ناشی از تفسیر و کاربرد این آزمون محرز شده است؟! آیا پیامد اجتماعی کاربرد آن همان مشکلات آزمون‌های سابق مدارس تیزهوشان نیست؟! آیا همان زمینه جدیدی برای مؤسسات تجاری کنکوری، برای قبولی در این مدارس ایجاد نشده است؟! با توجه به تفسیر نمرات به‌دست‌آمده از این آزمون و تقسیم‌بندی آن، آیا پیامد تفسیر نمرات آن (نابغه-باهوش-متوسط-عقب مانده و ...)، مشکلات بیشتری را برای کودک و خانواده ایجاد نمی‌کند؟!
5. در جوابیه اداره استثنایی آمده است این تست تنها تست گروهی هوشی معتبر است که در کشور ما به فارسی ترجمه‌شده ... به نظرتان این جمله هجو شأن نظام تربیت رسمی نیست؟ چون این تست به فارسی ترجمه‌شده باید استفاده شود؟ آیا شما و همکارانتان خود را موظف به تهیه و تولید آزمون بومی و یا لااقل پیگیری آزمون‌های معتبر گروهی ترجمه نشده معتبرتر، نمی‌دانستید؟!
6. در جوابیه اداره استثنایی آمده است «این تست هیچ‌گونه وابستگی به فرهنگ نداشته و نسبت به دانسته‌های قبلی فرد، بی‌اثر است...»
لازم به توضیح است که گزارش‌های متعدد و معتبر APA(American Phychological Association) از سال 2000 به بعد نشان می‌دهند که آزمون ریون علیرغم تصور، وابستگی به فرهنگ دارد. مثلاً بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده است، عامل کلامی نیز دریافتن پاسخ‌های درست سؤال‌های آزمون ریون مؤثر است؛ زیرا نام بردن اشکال و الگوها و استدلال کلامی در هنگام بررسی روابط بین اجزای الگوها موجب می‌شود که دانش‌آموز روابط بین آن‌ها را آسان‌تر کشف کند و یا در بعضی دیگر از پژوهش‌ها، بین جوامعی که دارای فرهنگ‌های بصری هستند نسبت به جوامعی که دارای فرهنگ شفاهی هستند، تفاوت معناداری در این نوع آزمون‌ها وجود داد... . لذا لازم بود، سازمان استثنایی قبل از استفاده از این آزمون و یا لااقل قبل از تهیه جوابیه برای منتقدان، بررسی اجمالی نسبت به این موضوع می‌نمود.
7. آزمون ریون آزمونی بود که در سال‌های متمادی گذشته به‌عنوان یکی از آزمون‌های مشاوره‌ای در کنار آزمون «جان هالند» برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان مورداستفاده قرار می‌گرفت، اما متأسفانه ابزار مزبور توانایی سنجش استعداد را نداشته و اصولاً برای آن ساخته نشده است، لذا ابزارهای سنجش دیگری جایگزین آن در فرآیند استعدادیابی شد. به‌راستی اگر این آزمون برای سنجش استعداد تحصیلی دانش‌آموزان کارآمد است چرا از جریان هدایت تحصیلی توسط آن وزارت حذف شد و اگر صحبت‌های کارشناسان شما صحیح است اکنون چرا توسط سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی همراه با تمجید فراوان برای انتخاب دانش‌آموزان دارای استعداد درخشان بکار می‌رود؟
بعلاوه اینکه طرح شهاب (طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر) که جنابعالی به‌درستی برای فرآیند استعدادیابی در دوره ابتدایی بر آن اصرار داشتید، بر طیف چندگانه گاردنر استوار است، حال چگونه تمام ادعا، استدلال و تلاش انجام‌شده برای این موضوع به‌یک‌باره به کناری گذاشته شود و از آزمونی متناقض با فرآیند طرح شهاب برای سنجش و گزینش دانش‌آموزان استفاده می‌شود؟
8. یکی از محدودیت‌های عمدهٔ آزمون ریون این است که سؤال‌های آن تنوع زیادی نداشته و از قدرت تمییز کمی برخوردارند. درنتیجه کسانی که در عامل اختصاصی سؤال‌ها (عامل S اسپیرمن) توانایی بیشتری دارند، معمولاً از افرادی که این توانایی را کمتر دارند، نمره‌های بیشتری می‌گیرند. به همین دلیل است که خود ریون استفاده از آزمون‌های کلامی را نیز که بیشتر هوش متبلور را اندازه‌گیری می‌کنند، همراه با ماتریس‌های خود پیشنهاد می‌کند. درصورتی‌که آموزش‌وپرورش استثنایی در طراحی این آزمون به موارد فوق دقت نداشته و در پاسخ خود این آزمون را برای اندازی گیری موفقیت در تمام امور زندگی ازجمله حوزه تحصیلی و شغلی مناسب دانسته است، درصورتی‌که نیک می‌دانیم موفقیت در زندگی در گروی عوامل متعددی است که شاید اندک مواردی از آن از مسیر تحصیل گذشته و با بهره هوشی در ارتباط باشند.
حال همان‌طور که صائب تبریزی می‌گوید؛ کاین آب‌رفته باز نیاید به جوی خویش، از جنابعالی درخواست می‌نماییم، با دعوت از پژوهشگران و متخصصان حوزه سنجش، برای سال آینده از رخداد چنین رویداد ناصوابی جلوگیری نمایید.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
