بحران رسانه ها در مدیریت بحران

در روزنامه نگاری امروز ایران، بحران به جد قابل رویت است و عامل آن هم حضور روزنامه نگاران و رسانه هایی هستند که در کار خود حرفه ای عمل نمی کنند چون نمی توانند بحران ها راشناسایی کنند و مانع ورود اتفاق در جامعه شوند و نمونه شفاف آن هم بحران های اقتصادی در جامعه است.

یکی دیگر از دلایل بحران در رسانه به علت نداشتن اطلاعات در امر آگاهی بخشیدن، عدم انتشار مطالب با غرض به دلیل وابستگی و گرفتن امتیازات از مسئولان و ارگان هاست؛بنابراین رسانه ها نه تنها به وظیفه خبررسانی خود عمل نمی کنند بلکه به وقوع بحران و دامن زدن به آن در جامعه کمک می کنند.

زلزله کرمانشاه صحتی بر این گفته است. اگر چه نمی توان اتفاقاتی مثل زلزله را پیشبینی کرد اما می توان با نشر اطلاعات قبل از وقوع جهت دادن آگاهی اقدام کرد و با بیان نقاط ضعف، مردم و مسئولان را در جریان وقایع پیش رو قرار داد.

رسانه های مکتوب و مجازی در ایران با وجود ادعای به روز و آنلاین بودن اما تاکنون نتوانسته اند و شاید بلد نیستند در جهت روزنامه نگاری بحران مفید واقع شوند. یکی از علل اصلی این ضعف، تدریس نادرست روزنامه نگاری در دانشگاه ها است که متاسفانه روزنامه نگاری بحران یا اصلا تدریس نمی شود یا اساتید فن برای تدریس وجود ندارد. دلیل دیگر وابستگی رسانه هاست. برخی رسانه ها بحران را وسیله برطرف شدن حوائج مادی و معنوی خود قرار می دهند؛ بنابراین نمی توان انتظار روزنامه نگاران حرفه ای در شرایط بحرانی را داشت.

از حیث قیاس، در رسانه های معتبر خارجی به طور شاخص گروهی به نام سرویس بحران وجود دارد و روزنامه نگاران بحران از پایه برای رویدادها تربیت می شوند تا قبل از وقوع و حین بحران بتوانند شرایط را پیش بینی و آنالیز کنند و پس از آن به نحو احسن آگاهی بخشی انجام میدهند، اما متاسفانه رسانه های کشور ما قبل و حین بحران را رها و به درج اخبار پس از وقوع آن بسنده می کنند آن هم تنها به انتشار اخبار "سخت خبر" بدون تفسیر. این در حالی ات که در همه دنیا تحلیل ها و تفسیرها در این موقعیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

برای نمونه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با وجودی که مدعی بزرگترین جامعه رسانه در کشور است اما تاکنون نتوانسته مقتدرانه و حرفه ای ظاهر شود چرا که در زمان وقوع زلزله به جای این که به اطلاع رسانی و صحبت پیرامون موضوع با شاهدان و مسئولان بپردازد و ابعاد فاجعه را تشریح کند، نه تنها برنامه های خود را متوقف نکرد بلکه به پخش برنامه های عادی و اطلاعات دست چندم خود مشغول شد و جور کاربلد نبودن ما را رسانه های خارجی با پخش اطلاعات زنده کشیدند.

این ناکارآمدی معظل و بحرانی برای رسانه های ما محسوب می شود و نشان از حرفه ای نشدن‌شان می دهد و با این تفاسیر دور از ذهن به نظر می رسد که بتوانیم در آینده به سمت حرفه ای شدن گام برداریم.

* عباس اسدی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی