تدوین سند ملی آموزش زبان و ادبیات فارسی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا به نقل از معاون علمی وفناوری ریاست جمهوری، طراحی سند ملی آموزش زبان فارسی با هدف کیفی‌سازی برنامه‌ریزی زبان، برنامه‌ریزی زبان‌آموزی و نظام مدیریتی و اجرایی پویا، همچنین هدف آرمانی توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم و فرهنگ در داخل و خارج کشور با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی توسط محققان کشور در فرهنگستان زبان و ادب فارسی انجام شد.

هدف از این پژوهش مبنا قراردادن سندهای بالادستی اعم از قانون اساسی، سند چشم‌انداز و نقشه جامع علمی کشور، استانداردها و راهبردهای ویژه برای شفاف‌سازی همه فعالیت‌های " آموزش زبان فارسی" است.

با توجه به اهمیت موضوع روشی ترکیبی متشکل از دو روش تحلیل محتوا و خبرگی آموزشی برای انجام این پژوهش استفاده شد. در نهایت سیمای فعلی برنامه‌ریزی زبان و زبان آموزی در ایران و پیشنهاد استفاده از چارچوب مرجع زبان آموزی اتحادیه اروپا با توجه به ویژگی‌های فرهنگ ملی ایران به عنوان نتیجه ارائه شد. این پژوهش راه‌گشای تدوین"سند ملی آموزش زبان فارسی" است که دستمایه اصلی تصمیم‌گیری‌های مدیریتی، برنامه‌ریزی و اجرایی است و راه را برای وحدت رویه در این امر مهم هموار خواهد کرد.

سامانه مجازی با عنوان "شبکه ملی آموزش زبان و فرهنگ ایران" باید برای پیاده‌سازی سند و روند فعالیت نهادها و موسسات مسئول به‌طور شفاف در شبکه قابل ملاحظه و پایش باشد.

تنها متولی برنامه‌ریزی زبان، دولت‌ها و سازمان‌ها نیستند، بلکه همه اقشار و آحاد جامعه را باید متولی برنامه‌ریزی دانست. زیرا هر محصول زبانی که تولید می‌شود باید مورد توجه و قبول افراد آن جامعه زبانی نیز واقع شود. شناسایی مخاطبان برنامه‌ریزی زبان و ایجاد ارتباط با آنها و آگاهی از نگرش‌ها در موفقیت برنامه‌ریزی زبان بسیار مهم است. علاوه بر این بهتر است برنامه‌ریزی زبان هماهنگ با سایر برنامه‌ریزی‌های در حال وقوع در جامعه همچون برنامه‌ریزی آموزشی، اقتصادی، اجتماعی انجام شود.

همچنین برای پیشبرد و ارتقای جایگاه زبان فارسی در سطح ملی و بین‌المللی میان توجه به اصول علمی و استاندارد جهانی برای برنامه‌ریزی آموزش زبان فارسی به فارسی زبانان و غیرفارسی زبانان در حیطه‌های گوناگونی چون انتخاب الگوی مناسب برنامه درسی، نیاز سنجی آموزشی، گزینش و انتخاب محتوای آموزشی، ارزیابی زبان‌آموزان و تربیت معلم و مدرس می‌تواند نتایج مفید و مطلوبی را به همراه داشته باشد.

بر‌اساس یافته‌های این تحقیق بهترین چارچوبی که می‌تواند راهنمای توسعه علمی امر زبان‌آموزی در ایران قرار گیرد‌، چارچوب مرجع برنامه‌ریزی زبان اروپاست. این چارچوب کاملاً توصیفی است و به تجویز و ارائه دستورالعمل نمی‌پردازد. همچنین نسبت به زبان خنثی است، یعنی داده‌های زبانی خاصی در آن لحاظ نشده و لازم است برای هر زبان خاصی مورد تعبیر و تفسیر قرار گیرد. یکی از مزیت‌های دیگر این است که بافت زبانی و آموزشی خاصی را مورد تاکید و توجه قرار نداده است، بنابراین با توجه به نیازها و محدودیت‌های ویژه هر بافت زبانی و آموزشی می‌توان آن را مورد تعبیر و استفاده قرار داد.

در نهایت این چارچوب حداکثر میزان جامعیت را دربردارد، به این معنا که هیچ جنبه از دانش، مهارت یا کاربرد زبان را آگاهانه مورد اغماض قرار نداده است. همچنین برای تکمیل ادعای جامعیت خود، با رویی باز از جزئیات تکمیلی که در آینده به آن افزوده می‌شود استقبال می‌کند و استفاده از این چارچوب شفافیت فرایندها و برنامه‌ها را افزایش می‌دهد و نظارت، ارزیابی و مقایسه مقایسه نتایج حاصله را تسهیل می‌کند.