جهان به سمت سلاحسازی از هر چیزی حتی سیستمعامل موبایل میرود
به گزارش خبرگزاری آنا؛ جهان امروز شاهد تحولی خطرناک در عرصه فناوری است. مرزهای سنتی تهدید در حال محو شدن هستند و ابزارهای معمولی زندگی دیجیتال به سلاحهایی برای آسیبرساندن به مردم تبدیل میشوند. این تحول، مفهوم جدیدی از امنیت ملی را میطلبد که در آن، وابستگی فناورانه به اندازه تهدیدات نظامی جدی گرفته شود.
اتکای انحصاری به سیستمعاملها و سکوهای خارجی، کشورها را در معرض آسیبپذیریهای استراتژیک قرار داده است. نمونه عینی این تهدید، رویداد اختلال در تلویزیونهای ایرانی از طریق بهروزرسانی معیوب بود که عمق این خطر را به خوبی آشکار ساخت. این حادثه ثابت کرد حتی سادهترین مکانیزمهای فنی مانند بهروزرسانی از راه دور میتواند به سلاحی برای مختل کردن خدمات ضروری تبدیل شود.
ضرورت توسعه سیستمعامل بومی در این شرایط، از یک انتخاب فناورانه به یک ضرورت امنیتی برای مردم کشورها ارتقا یافته است. داشتن سیستمعامل مستقل فقط به معنای دستیابی به فناوری نیست، برخورداری از ظرفیت توسعۀ بومی سیستمعامل به معنای مالکیت بر خاک دیجیتال و حفظ حاکمیت ملی در فضای مجازی است. محمدرضا رازیان، کارشناس و پژوهشگر سیستمعاملهای اندرویدی، در گفتوگوی پیشرو با خبرنگار فناوری آناتک به صورت جزئی به بررسی این ضرورت و تأثیر برخورداری از سیستمعامل بومی در امنیت مردم و استقلال کشور میپردازد که شرح آن را در ادامه میخوانید.
وقفه یا آسیب به شهرت کسب و کارها به واسطۀ عدم برخورداری از سیستمعامل بومی
محمدرضا رازیان با اشاره به یک رویداد عملی، یکی از تهدیدات را اینگونه شرح داد: «یکی از این تهدیدات، وقفه در کسب و کار با آسیب به شهرت، افزایش هزینهها، اختلال در عملیات و سرقت داراییهای معنوی کسب و کارها است.» وی برای شفافتر شدن موضوع به سازوکار فنی اشاره کرد و افزود: «این پرسش را با بیان یکی از اختیارات سیستمعامل پاسخ میدهم و آن بهروزرسانی از راه دور در سیستمعامل است (به اصطلاح ساز و کار OTA). اینکه یک بهروزرسانی سیستمی بتواند بر روی یک سیستمعامل انجام شود از اختیارات سیستمعامل است.»
خاموشی تلویزیونها، میتواند اینبار برای گوشی کاربران ایران اتفاق بیافتد
این کارشناس حوزه فناوری، با اشاره به یک مثال عینی در این خصوص، اضافه کرد: «در رخداد اخیر که یکی از شرکتهای فروش تلویزیون دچار آن شد، اتفاقی که افتاده بود عملاً این بود: یک بسته بهروزرسانی معیوب، از سوی شرکت خارجی صاحب سیستمعامل برای تلویزیونهای کاربران ایرانی ارسال شده بود. دستگاههای تلویزیون متصل به اینترنت پس از دریافت و نصب خودکارای بسته بهروزرسانی معیوب، یا دچار اختلال در عملکردمیشدند و یا به طور کامل غیرقابل استفاده.» رازیان تاکید کرد: «البته آن طور که ما مطلع شدیم مسأله امنیتی نبوده است و مسأله مالی میان شرکت ایرانی و شرکت صاحب سیستمعامل بوده است، اما این به همگان اثبات کرد چقدر ما در این زمینه آسیبپذیر هستیم.»
وی هشدار داد که این خطر محدود به تلویزیون نیست و گفت: «در جریان باشید همین اتفاق ممکن است بر روی گوشیها رخ دهد. الان در تهدیدات روز دنیا، اصطلاحی وجود دارد با نام سلاحسازی از هر چیزی (Weaponize Everything) که اتفاق بالا میتواند مصداقی برای آن باشد.»
سیستمعامل بومی؛ ستون فقرات استقلال دیجیتال
رازیان در پاسخ به این پرسش که «سیستمعامل بومی چه نقشی در استقلال دیجیتال کشور ایفا میکند؟» به تحولات بینالمللی اشاره کرد و تصریح کرد: «پس از ماجرای دادگاه تیکتاک، احساس بنده این است که در حوزه فضای مجازی، کشورها تلاش کردند تا این بار نه پنهانی، بلکه علناً مرزبندیها را آغاز کنند. نقطه عطف دیگری در همین راستا، قانون رقابتپذیری اتحادیه اروپا بود؛ آنجایی که عملاً اروپاییهای دیدند فناوری آمریکایی در حال نفوذ است.»
الگوی اروپا؛ مقابله با انحصار و توسعۀ زیستبوم
این پژوهشگر با ذکر مثال عینی از اقدامات اتحادیه اروپا توضیح داد: «برای مثال خدمات امریکایی موتور جستوجو و مرورگر وب؛ از مقطعی به بعد نصب آنها به صورت انحصاری در گوشی ممنوع شد و مقرر شد برنامکها و سرویسهای اروپایی نیز به کاربران پیشنهاد شوند. برای مثال در حوزه خدمات جستجوگر که گوگل به صورت پیشفرض نصب است، این موارد هماکنون در اتحادیه اروپا به کاربران اندروید پیشنهاد میشود: Seznam، Ecosia. DuckDuckGo و Microsoft Bing Search. همچنین در حوزه مرورگر وب نیز که به صورت پیشفرض گوگلکروم نصب است، مرورگرهای Opera، فایرفاکس و UC Browser هم به کاربران پیشنهاد میشود.»
قوانین ضدانحصار اروپا نشان میدهد که وابستگی به سکوهای خارجی چه خطراتی دارد
رازیان نقش سیستمعامل بومی را کلیدی خواند و گفت: «سیستمعامل بومی، ستون فقرات و بنیادیترین رکن استقلال دیجیتال یک کشور محسوب میشود. همانطور که اشاره شد، حوادثی مانند دادگاه تیکتاک و قوانین ضد انحصار اروپا نشان داد که وابستگی به سکوهای خارجی، کشورها را در معرض تهدیدات امنیتی، اقتصادی و حاکمیتی قرار میدهد. سیستمعامل، بسترساز است. وقتی شما صاحب سیستمعامل باشید، مالک خاک دیجیتال خود هستید. این امر به شرکتهای داخلی اجازه میدهد تا با اطمینان خاطر، نرمافزارها و سرویسهای نوآورانهای تولید کنند و در یک سکوی پایدار ارائه خدمت داشته باشند.»
حریم خصوصی و حقوق کاربران
وی در پایان با اشاره به یک اصل اساسی هشدار داد: «البته نقش انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و حریم خصوصی کاربران (حفاظت از دادههای شخصی کاربران) باید در این قلمرو و حکمرانی لحاظ شود. استقلال دیجیتال بدون در نظر گرفتن حقوق انسانی و کرامت کاربران، میتواند به سمت یک انزوای دیجیتالی خفقانآور سوق پیدا کند، که در نهایت به نوآوری، اعتماد عمومی و رشد جامعه آسیب میزند.»
انتهای پیام/
