هفته چهارم نوامبر/ از «غذاهای وارداتی» تا «مغزی که زنده شد!»

به گزارش خبرگزاری آنا، مجلات علمی عامه‌فهم برای ارتباط جامعه علمی با مردم عادی بسیار اهمیت دارند. این مجلات می‌توانند پژوهش‌ها و دستاورد‌های علمی را به زبانی قابل فهم برای مخاطبان عرضه کنند. از آنجایی که این نشریات به‌سرعت (در فواصل حداکثر ماهانه) به‌روزرسانی می‌شوند، جریانات و پارادایم‌های جدید علمی را در دسترس عموم قرار می‌دهند. در این سلسله گزارش‌ها، مروری بر پرونده‌های جلد مجلات اصلی ترویج علم جهان خواهیم داشت.

بیشتر بخوانید

دنیای مجلات علمی؛

هفته اول اوت؛ از «تاثیر استعمار بر دنیای علم» تا «قارچ‌هایی با خواص دارویی»

هفته چهارم ژوئیه؛ از «فواید ورزش مستمر» تا «مسیر پیشرفت هوش مصنوعی»

هفته چهارم اوت؛ از «کاوش در قمر مشتری» تا «گیاهانی که در صحرایی خشک گل دادند!»

ساینس 

یک بشقاب غذا از سراسر جهان 

امروز صبح برای صبحانه جو دوسر از ایرلند خوردم که روی آن کمی موز از کاستاریکا و مقداری شکر از برزیل ریخته بودم. در کنارش هم یک فنجان قهوه داشتم که با دانه‌های قهوه معطر اتیوپی تهیه شده بود. به سگم هم غذایی حاوی عصاره جلبک دریایی دادم که به احتمال زیاد از چین آمده بود و روغن ماهی‌اش هم در پرو تهیه شده بود. ‎این سبک زندگی احتمالا برایتان آشناست!

 برخلاف توصیه‌هایی که متخصصان تغذیه و محیط‌بان‌ها دارند و می‌گویند «غذای محلی بخورید و جهانی فکر کنید» رژیم‌های غذایی ما بیش از هر زمان دیگری بین‌المللی است. یک دهه پیش حدود ۸۰ درصد از جمعیت جهان در کشور‌هایی زندگی می‌کردند که واردکننده غذا بودند و این نسبت از آن زمان تا به امروز در حال افزایش است. پیش‌بینی می‌شود بر اساس داده‌های موجود تا سال ۲۰۵۰ نیمی از مردم جهان ممکن است برای بقای خود به کالری‌های تولید شده در اقیانوس‌ها وابسته باشند. کشور‌های خشک در خاورمیانه و شمال آفریقا در حال حاضر بیشترین وابستگی به واردات در جهان را دارند. ۱۱ کشور از ۱۶ کشور بیشتر غلات اصلی مورد نیاز خود را وارد می‌کنند.

عربستان سعودی و همسایگانش در خلیج فارس ۹۰ درصد موادغذایی‌شان را از طریق واردات تامین می‌کنند. با این حال حتی کشور‌هایی که تامین‌کننده برخی از مواد غذایی مهم هستند هم بعضی دیگر از مواد غذایی را وارد می‌کنند. از آنجا که جمعیت جهان از دهه ۱۹۶۰ افزایش یافته است، مواد غذایی هم بیش از همیشه در دسترس است. کشور‌های تولیدکننده مواد غذایی شغل‌های بیشتری ایجاد کردند و درآمد صادراتی‌شان را افزایش داده‌اند و کشور‌هایی که بیشتر درگیر خشکسالی و کمبود مواد غذایی‌اند امنیت غذایی به‌دست‌آوردند با این حال مطالعات جهانی نشان می‌دهد تجارت جهانی غذا هزینه‌های سنگینی را به محیط‌زیست تحمیل کرده‌است هزینه‌هایی که می‌تواند خطرات و تلفات جدی برای انسان‌ها به دنبال داشته باشد.

مثلا عرضه گوشت قرمز یا غذا‌های فرآوری‌شده برای حیات‌وحش و کره زمین به شدت آسیب‌رسان است. همه‌گیری کرونا یکی از خطرات جدی بود که مصرف گوشت حیوانات متنوع برای انسان به همراه داشت. این شماره از مجله ساینس به طور ویژه به این سوال پاسخ می‌دهد که تجارت غذا تا چه حد مجاز است تا کجا می‌توان برای تامین مواد غذایی به واردات وابسته بود؟

نیچر 

زمین سوخته و کانگوروی کوچک بی‌دفاع

اگر عاشق حیوانات باشید و دلتان برای حیات وحشی که در معرض خطرات پرشمار سیاره زمین است، بسوزد احتمالا با دیدن طرح جلد این شماره مجله نیچر حسابی متاثر می‌شوید! یک والابی سیاه (نوعی کانگوروی کوچک) که چند ماده غذایی سوخته در اثر آتش‌سوزی جنگل‌های استرالیا را در دست دارد. آتش‌سوزی‌های بی‌سابقه در استرالیا در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ بیش از ۱۰ میلیون هکتار از زمین‌های این کشور را سوزاند و ویران کرد. در این شماره از مجله نیچر جمعی از محققان داده‌های به دست آمده از بررسی گیاهان و حیواناتی را تحلیل کرده‌اند تا بتوانند اثرات آتش‌سوزی بر تنوع زیستی این کشور را آشکار کنند.

یکی از نکات جالبی که محققان در بررسی داده‌ها به آن برخوردند این بود که وقتی زمینی نسوخته در اطراف زمین‌های ویران شده در آتش وجود داشت تاثیرات آتش‌سوزی تعدیل می‌شود و این نشان می‌دهد که همان فضا احتمالا برای فرار حیوانات و نجات جانشان موثر بوده است. با این حال و با بررسی نتایج مختلف از داده‌های حاصل از آتش‌سوزی‌ها تنها راهکار سریع و مهم، کاهش انتشار کربن در جو زمین است. این کار به کم شدن دمای کره زمین و در نتیجه کاهش اثرات تغییر اقلیم و آتش‌سوزی‌های پراکنده در فصول گرم سال منجر خواهد شد. 

نیوساینتیست

مغزی که زنده شد

فناوری‌های جدید در حوزه خون‌رسانی می‌تواند انقلابی در پزشکی ایجاد کند، این فناوری‌ها احتمال زنده شدن مغز انسان را افزایش می‌دهند و حتی چند ساعت پس از ایست قلبی می‌تواند فرد را به زندگی بازگرداند. در مقاله پرونده اصلی این شماره از مجله نیوساینتیست پژوهشی منتشر شده است درباره محققانی که سر بریده یک خوک را از کشتارگاه تحویل می‌گیرند و چهار ساعت پس از قطع شدن سر، مغز آن را از جمجمه خارج می‌کنند.

آنها عروق مغز را به لوله‌هایی متصل می‌کنند که مخلوطی از مواد نگهدارنده را به رگ‌های خونی پمپاژ می‌کند، ناگهان اتفاقی باورنکردنی می‌افتد قشر مغز از خاکستری به رنگ صورتی در می‌آید. سلول‌های مغز دوباره شروع به تولید پروتئین می‌کنند و نورون‌ها به حالت طبیعی خود باز می‌گردند.

نشانه‌های فعالیت متابولیکی ظهور پیدا می‌کند و عملکرد‌های اصلی سلولی که پس از توقف جریان خون به طور غیر قابل برگشت متوقف شده بودند بازسازی می‌شوند. نمی‌شد گفت مغز خوک دقیقا زنده است، اما مطمئنا نمی‌شد گفت این مغز مرده است. اینجا مرز بین زندگی و مرگ بود که بیش از هر زمان دیگری پیچیده و در ابهام شده بود! این تحقیق و نتایجش می‌تواند برای پزشکی و احیای مغز انسان مرده بسیار اثربخش باشد فقط مشکل اینجاست که چنین کاری از نظر اخلاقی کاری عجیب و پیچیده خواهد بود.