۲۴ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۴ مهر برابر ۱۵ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

سقوط ماهواره روی خانه‌ای در چین 

۱۵ اکتبر ۲۰۰۴ میلادی برابر با ۲۴ مهر ۱۳۸۳ خورشیدی، بخشی از یک ماهواره چینی به آپارتمانی در ساختمانی مسکونی در روستای پنگلای، در جنوب‌غربی استان سیچوان، چین برخورد و این آپارتمان را که در آخرین طبقه از ساختمان چهار طبقه قرار داشت ویران کرد اما بدون ایجاد خسارت جانی زیرا درست پنج دقیقه پس از اینکه ساکن خانه، هوو جییو از خانه بیرون رفت این حادثه رخ داد. کپسول استوانه‌ای ماهواره سقف را خراب کرد و تکه‌های خوردشده سنگ و سرامیک سقف و آجر برجای گذاشت. این کپسول قوری‌شکل دو متری  پس‌از جدایی برنامه‌ریزی‌شده از ماهواره‌ای که ۱۸ روز پیش از آن پرتاب شده بود، در حال بازگشت به زمین بود. چن زوگی، طراح ارشد سامانه‌های کنترل فضاپیما در آکادمی فناوری فضایی در آن‌زمان چین گفت که به دلیل شرایط آب‌و‌هوایی و مشکلات مکانیکی در سامانه رانش، کپسول سقوط کرده است.  

اولین ثبت مصرف سیگار  

۱۵ اکتبر ۱۴۹۲ میلادی برابر با ۲۴ مهر ۸۷۱ خورشیدی، کریستف کلمب در دفتر روزنگاری‌های خودش به استفاده از تنباکو میان سرخپوستان اشاره کرد و این اولین اشاره ثبت‌شده به تنباکو است. در ترجمه این روزنگاری اولین سفر که جان بوید تاچر در سال ۱۹۰۳ آن را ترجمه کرده آمده است: «مردی را طی قایق‌رانی تنها یافتم که از جزیره سانتا ماریا به فرناندینا می‌رفت و با خود کمی نان، مقداری آب و ... و چند برگ خشک همراه داشت که باید بین آنها بسیار محبوب باشد، زیرا قبلاً تعدادی از آن برگ‌های خشک را به‌عنوان هدیه در سن سالوادور برای من آورده بودند. استفاده از برگ‌ها در مقاله‌ای در تاریخ ۵ نوامبر ۱۴۹۲ که در جزیره کوبا ثبت شده، واضح‌تر شده است: «مردان و زنان با کشیدن گیاهان دود تولید می‌کنند و به این کار عادت دارند.». مترجم در پاورقی خود اضافه می‌کند که کلمب به این ترتیب «به عملی اشاره می‌کند که قبلاً میان ساکنان گواناهانی یا جزیره واتلینگ مشاهده کرده بود». 

پرتاب کاسینی-هویگنس 

۱۵ اکتبر ۱۹۹۷ میلادی برابر با ۲۴ مهر ۱۳۷۶ خورشیدی، فضاپیمای اروپایی‌آمریکایی کاسینی حامل کاوشگر هویگنس از پایگاه فضایی کیپ کاناورال به فضا پرتاب شد. هدف مأموریت آن چرخش دور زحل، جمع‌آوری داده‌ها در مورد خود سیاره غول‌پیکر، مغناطیس‌کره سیاره، حلقه‌ها و قمرهای آن بود. پس از سفری چهار ساله، کاسینی در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۴ (به وقت شرق ایالات متحده) وارد مدار زحل شد. این فضاپیما در مسیرش، از کنار زهره، زمین و مشتری عبور کرد. کاسینی مدت کوتاهی پس از ورود به مدار زحل، کاوشگر هویگنس را در ۲۴ دسامبر ۲۰۰۴ آزاد کرد و این کاوشگر در ۱۴ ژانویه ۲۰۰۵ روی قمر تیتان فرود آمد. پس از دو بار تمدید برنامه، ماموریت کاسینی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷ با شیرجه برنامه‌ریزی‌شده برای سوختن در جو زحل خاتمه یافت. 

کاشف دو قمر مریخ 

۱۵ اکتبر ۱۸۲۹ میلادی برابر با ۲۴ مهر ۱۲۰۸ خورشیدی، آساف هال، اخترشناس آمریکایی به‌دنیا آمد. او کسی است که توانست دو قمر مریخ، فوبوس و دیموس را کشف و نامگذاری و مدار آنها را محاسبه کند. هال در ۱۲ آگوست ۱۸۷۷ اولین قمر از دو قمر مریخ را که در ماه آگوست مشاهده کرد، کشف کرد. او اولین قمر را دیموس نامید. پنج روز بعد، در ۱۷ آگوست، دومین قمر را مشاهده کرد و آن را فوبوس نامید. این دو قمر از سنگ‌های غنی از کربن تشکیل شده‌اند. چگالی آنها آنقدر کم است که نمی‌توانند سنگ خالص باشند. در عوض احتمالاً مخلوطی از سنگ و یخ هستند و هر دو قمر تعداد بسیار زیادی گودال دارند. فرضیه‌های مختلفی درباره منشاء این قمرها وجود دارد. برای‌مثال، بعضی پژوهش‌ها فوبوس و دیموس را به‌‌عنوان سیارک‌هایی در نظر می‌گیرند که در دام میدان گرانش مریخ اسیر شده‌اند. درحالی‌که مطالعات دیگری آنها را حاصل برخورد یک جرم آسمانی به مریخ می‌دانند. همچنین تحقیقاتی نشان می‌دهد که فوبوس و دیموس در اثر شکسته‌شدن یک قمر بزرگ‌تر به‌وجود آمده‌اند.