۲۳ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۳ مهر برابر ۱۴ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

اولین ثبت اختراع برای نوبل 

۱۴ اکتبر ۱۸۶۳ میلادی برابر با ۲۳ مهر ۱۲۴۲ خورشیدی، آلفرد نوبل اولین ثبت اختراعش را دریافت کرد که حق اختراع در سوئد برای تولید نیتروگلیسیرین بود. پایان جنگ کریمه در سال۱۸۵۶ باعث ورشکستگی پدرش، امانوئل نوبل شد که کارخانه‌ تولید مواد جنگی داشت. آلفرد با مطالعه شیمی از ماده منفجره جدید قدرتمند نیتروکلیسیرین مطلع شد و حدود سال ۱۸۶۰، آزمایش‌های مکرری انجام داد که خطرات زیادی در برداشت. اما سرانجام موفق شد مقادیر کافی نیتروگلیسیرین را بدون هیچ اتفاق ناگواری تولید کند. پدرش آزمایش‌های مشابهی انجام داده بود، اما با موفقیت کمتر، و وقتی به کشف بزرگ پسرش پی برد به آلفرد کمک کرد تا ماده منفجره‌ای را که به درستی آن را روغن انفجار می‌نامید، ثبت کند. بعدها در سال ۱۸۶۸ نوبل دینامیت را به‌عنوان شکلی برای جابجایی ایمن‌تر ماده منفجره نیتروگلیسیرین ثبت اختراع کرد. 

ادوارد سابین 

۱۴ اکتبر ۱۷۸۸ میلادی برابر با ۲۳ مهر ۱۱۶۷ خورشیدی، ادوارد سابین، فیزیکدان، اخترشناس و مکتشف ایرلندی-انگلیسی به‌دنیا آمد. سابین شکل زمین و میدان مغناطیسی آن را مطالعه کرد. او همچنین مطالعاتی درباره چرخه لکه‌های خورشیدی انجام داد و در سال ۱۸۵۲ اعلام کرد که چرخه لکه‌های خورشیدی یازده ساله با چرخه مغناطیسی زمین کاملاً یکسان است. بعدها، رودولف وولف بااستفاده از مجموعه داده‌های بزرگتر این واقعیت را تأیید کرد. سابین همچنین اندازه‌گیری‌های پاندولی گسترده‌ای را برای تعیین شکل زمین انجام داد و رصدخانه‌های مغناطیسی ایجاد کرد تا فعالیت لکه‌های خورشیدی را با اختلالات مغناطیس زمینی مرتبط کند. او در سال ۱۸۶۹ نشان شوالیه دریافت کرد. 

الوود هاینس 

۱۴ اکتبر ۱۸۵۷ میلادی برابر با ۲۳ مهر ۱۲۳۶ خورشیدی، الوود هاینس، مخترع آمریکایی که یکی از اولین خودروهای موفق بنزینی را ساخت به‌دنیا آمد. سال ۱۸۸۶، زمانی که گاز طبیعی در زادگاهش پورتلند، ایندیانا کشف شد، هاینس شرکتی را برای امکان استفاده از گاز در شهر تشکیل داد. او روشی ابداع کرد تا گاز را قبل از پمپاژشدن ازطریق خطوط، پسابش کند. همچنین ترموستات بخار کوچکی را اختراع کرد که برای گاز طبیعی استفاده می‌شد. سال ۱۸۹۳، هاینس یک موتور بنزینی خرید و یک «کالسکه بدون اسب» طراحی کرد. وقتی او به‌دنیا آلیاژی بود که بتواند یک الکترود شمع بادوام بسازد، آلیاژ پایه کبالت استلایت را اختراع کرد که امروزه هم کاربرد دارد و سخت‌تر از فولاد و مقاوم در برابر خوردگی است. این فلز اکنون نقش مهمی در ساخت مواد هوانوردی مناسب برای اکتشافات فضای بیرون جو زمین ایفا می‌کند. 

کریگ ونتر 

۱۴ اکتبر ۱۹۴۶ میلادی برابر با ۲۳ مهر ۱۳۲۵ خورشیدی، جان کریگ ونتر، مهندس ژنتیک مولکولی اهل آمریکا به‌دنیا آمد. ونتر در استفاده از توالی‌یابی ژنوم انسان پیشگام بود و در سال ۱۹۹۰ برچسب‌ توالی‌های بیان‌شده (ESTs) را توسعه داد که استراتژی جدیدی برای کشف ژن و برچسب‌گذاری بود و انقلابی در علوم زیستی به‌وجود آورد. سال ۱۹۹۵، ونتر با همکاری همیلتون اسمیت، توالی دی‌ان‌ای کل ژنوم هموفیلوس آنفلوآنزا را باکتری عامل گوش درد و مننژیت در انسان است تعیین کرد. این اولین‌بار بود که توالی کامل یک موجود زنده آزاد رمزگشایی می‌شد. او پس‌از این موفقیت، مؤسسه تحقیقات ژنومیک (TIGR) را تأسیس کرد. تا سال 2000، شرکت او Celera Genomics ژنوم انسان را توالی‌یابی کرد. سال ۲۰۱۰ برای اولین‌بار زیرنظر ونتر نخستین سلول زنده با ژنوم مصنوعی سنتز شد.