زمین تخت؛ افسانه‌ای که در ارتفاع ترکید!

خبرگزاری آنا، محمدامین پورحسینقلی: در حالی که دنیای علم دهه‌هاست با ماهواره‌ها، سفرهای فضایی و هزاران عکس و داده‌ی دقیق اثبات کرده که زمین گرد است، گروهی از افراد همچنان اصرار دارند که زمین تخت است. بله، درست خواندید! هنوز کسانی هستند که باور دارند زمین مانند یک صفحه بزرگ است و هر لحظه ممکن است از لبه آن به درون فضا سقوط کنیم. اما این داستان جالب‌تر هم می‌شود: یکی از زمین تخت‌گراها تصمیم گرفت خودش این موضوع را بررسی کند. او یک موشک ساخت، سوارش شد و… بله، موشک ترکید!

از اسطوره‌ها تا موشک‌های ترکیده

سال‌ها پیش، شاید باور به تخت بودن زمین منطقی به نظر می‌رسید؛ در دورانی که انسان‌ها هنوز به اندازه کافی به فضا سرک نکشیده بودند. اما امروز با تمام داده‌های علمی، تصاویری از ماهواره‌ها و حتی تجربه‌های فضانوردان، باور به "زمین تخت" بیشتر شبیه یک شوخی است. ولی ظاهراً برای برخی، علم و منطق کافی نیست و نیاز دارند که خودشان به فضا بروند تا مطمئن شوند. یکی از این افراد ماجراجو به نام مایک هیوز، تصمیم گرفت که خودش با یک موشک دست‌ساز به آسمان برود تا ثابت کند که زمین تخت است. او به هواپیماها و موشکهای دیگر اعتماد نداشت پس سوار موشک خودش شد!  اما داستان به این سادگی‌ها تمام نشد؛ موشک او قبل از اینکه بتواند به ارتفاعی برسد که تصویر کاملی از زمین بگیرد منفجر شد و طبیعتاً سرنشین آن هم به دیار عدم فرستاده شد. حالا اینجا سوالی مطرح می‌شود: آیا این ماجراجویی نیاز بود؟

بیشتر بخوانید

راز جوانی ابدی در سنگ تولد شما نهفته است (با این شرط که به تاریخ انقضا توجه کنید!)

فراماسونرها: کنترل‌گران مخفی یا اسطوره‌های توهم؟

علم در مقابل شایعه؛ آیا باید از 5G بترسیم؟

علت جذابیت شبه‌علم‌ چیست؟

چرا زمین تخت‌گرایان باورهای خود را رها نمی‌کنند؟

حقیقت این است که برای برخی افراد قبول اینکه زمین گرد است و همه‌ی این شواهد علمی درست است، کافی نیست. برخی از آن‌ها به نظریه‌هایی مانند "توطئه‌ی جهانی" باور دارند و فکر می‌کنند که سازمان‌های علمی و فضایی مانند ناسا در حال پنهان کردن "حقیقت" هستند. به زعم این افراد تصاویر ماهواره‌ای دستکاری شده، فیزیک و علوم طبیعی ساختگی و حتی سفر به ماه جعلی است. شاید این افراد نیاز دارند به چیزی غیرعادی و پیچیده برای توجیه دنیای پیرامونشان چنگ بزنند. از آنجا که ذهن انسان به دنبال داستان‌های بزرگ و هیجان‌انگیز است، نظریه‌های زمین تخت با ترکیب ساده‌گرایی و تئوری‌های توطئه می‌توانند جذاب به نظر برسند. چرا باید به داده‌های علمی پیچیده و دقیق اعتماد کنیم وقتی می‌توانیم به ماجرایی جذاب‌تر از یک دسیسه جهانی بچسبیم؟

موشک‌سواری در خدمت علم (یا شبه علم!)

بگذارید لحظه‌ای به داستان مایک هیوز بازگردیم؛ مردی که با موشک خود به دنبال کشف حقیقتی بود که هزاران دانشمند پیش از او آن را کشف کرده بودند. شاید اگر مایک قبل از ساخت موشک خود به کلاس فیزیک می‌رفت و یا با یک فضانورد مشورت می‌کرد، نیازی به این همه تلاش و خطر نبود. اما او ترجیح داد با موشک دست‌ساز خود به فضا برود تا با چشم‌های خود ببیند که زمین تخت نیست. این تجربه تلخ و البته کمی خنده‌دار، نشان‌دهنده‌ی عمق باورهای این افراد است. اگرچه این داستان کمی به نظر طنزآمیز می‌آید، نشان‌دهنده خطرات باور به شبه‌علم و رد کردن حقایق علمی است. گاهی اوقات، هزینه‌های جستجوی حقیقت ممکن است بسیار بالاتر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنیم.

وقتی علم با شواهد مشخص صحبت می‌کند

علم به دنبال واقعیت است و واقعیت این است که زمین گرد است. ما این را از طریق صدها سال تحقیق، مشاهدات نجومی، سفرهای فضایی و حتی پروازهای معمولی هواپیما به‌وضوح می‌دانیم. هر کسی که با هواپیما سفر کرده باشد، می‌تواند در افق کمی خمیدگی زمین را ببیند. تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات فضانوردانی که به فضا رفته‌اند، به‌طور واضح نشان می‌دهد که زمین یک کره است. اما آنچه زمین تخت‌گرایان را به پیش می‌راند، نه علم است و نه داده‌های واقعی. آن‌ها به‌جای اینکه به شواهد گوش دهند، به دنبال تئوری‌های توطئه و توضیحات ساده برای دنیای پیچیده هستند. آن‌ها از اصول ساده‌ای مانند "چشم‌های ما نمی‌توانند خمیدگی زمین را ببینند، پس زمین باید تخت باشد" استفاده می‌کنند و از پیچیدگی‌های علمی فرار می‌کنند.

آیا زمین تخت‌گرایی یک طنز است یا یک خطر؟

در حالی که باور به زمین تخت ممکن است در ابتدا تنها یک طنز به نظر برسد، می‌تواند نشان‌دهنده یک مسئله جدی‌تر باشد: رد کردن علم و حقایق علمی. وقتی مردم به جای اعتماد به داده‌های علمی و شواهد واقعی، به تئوری‌های توطئه و شبه‌علم‌ها می‌چسبند، ممکن است تصمیمات خطرناکی بگیرند که می‌تواند به جان آن‌ها آسیب برساند. از تلاش برای ساخت موشک‌های دست‌ساز تا اعتماد نکردن به واکسن‌ها، رد کردن علم می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد.

داستان زمین تخت‌گرایان و تلاش‌هایشان برای اثبات ادعاهای خود به ما یادآوری می‌کند که علم یک ابزار قدرتمند است که با استفاده از داده‌ها و شواهد دقیق به ما کمک می‌کند تا دنیای پیرامونمان را بهتر درک کنیم. اما برای برخی، علم کافی نیست و به دنبال تئوری‌های جذاب‌تر و ماجراجویی‌های خطرناک می‌روند. درحالیکه بهتر است قبل از هر ماجراجویی، ابتدا به علم و واقعیت اعتماد کنند.