هوش مصنوعی؛ همکار جدید یا هیولایی که مشاغل را می‌بلعد؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ «آیا هوش مصنوعی همه ما را نابود می‌کند؟» بعد از این پرسش هولناک، دومین پرسش مهم درباره فناوری جدید این است: «هوش مصنوعی با اشتغال چه خواهد کرد؟» حتی امروز که مرز داستان‌های علمی،تخیلی به واقعیت نزدیک شده پاسخ به این دو پرسشِ مهم بسیار دشوار است،  در یک طیف این دغدغه، خوش‌بینی غیرواقع‌بینانه‌ای وجود دارد که می‌گوید: فناوری جدید شغل‌های جدید ایجاد می‌کند و در آن سوی طیف، ترس از جایگزینی نیروی کار انسانی با ابزارهای هوش مصنوعی وجود دارد. 

مناقشه اصلی چیست؟

این مناقشه بیشتر بر سر سرعت دوره گذار است تا وضعیت نهایی‌ای که هوش مصنوعی رقم خواهد زد. تحولی که ظرف چند سال به پایان می‌رسد برای کسانی که در میانه آن گرفتار شده‌اند ویرانگر است. اگر تغییری به مرور اتفاق بیافتد، کنترل آن راحت‌تر است و دوام بیشتری خواهد داشت.

مردم اسب نیستند!

تشبیه و مقایسه عصر جدید با گذشته هم ممکن نیست. برای مثال، طراحی موتور احتراق داخلی در نهایت به دوران بارکشی از اسب‌ها پایان داد، اما موتور بخار برعکس عمل کرد و تعداد حیوانات بارکش را به شدت افزایش داد، چون با وجود آنکه راه‌آهن در نهایت حمل کالا به سراسر کشور را رونق داد، اما نمی‌توانست مرحله تحویل بار از انبار تا مرکز دریافت را پوشش دهد، برای کار‌هایی که از عهده موتور بخار برنمی‌آمد به اسب نیاز بود.

قدرت بخار و موتور احتراق داخلی نمونه‌هایی از فناوری‌های عام‌المنفعه هستند و در رده پیشرفت‌هایی قرار دارند که تغییر کلی در ساختار جامعه ایجاد کردند. اما مردم اسب نیستند! دور از ذهن است که باور کنیم هوش مصنوعی می‌تواند هر کاری را مطلقاً بدون انسان انجام دهد، زیرا لازمۀ انجام برخی کار‌ها انسان بودن است. اسب‌ها هنوز در مسابقات اسب‌سواری می‌دوند، زیرا اگر ماشین را جایگزین اسب کنید، دیگه مسابقه اسب‌دوانی معنی ندارد؛ بنابراین ارائه خدماتی که مردم مایل هستند از انسان‌ها دریافت کنند، در اختیار انسان‌ها باقی خواهد ماند. 

تغییر مسیر خدمات‌دهی

با ظهور هوش مصنوعی مسیر خدمات‌دهی تغییر کرد و بسیاری از این خدمات هوشمند ما را شگفت‌زده خواهند کرد. پتانسیل هوش مصنوعی را در برخی موارد نباید دست کم گرفت برای مثال در حوزه مراقبت‌های بهداشتی و خدمات پزشکی. بسیاری از مردم از لمس شدن فیزیکی توسط پزشک معذب می‌شوند، یا مثلاً ممکن است به درمانگر خود دروغ بگویند، چون دوست ندارند مورد قضاوت قرار بگیرند.

دور از ذهن است که باور کنیم هوش مصنوعی می‌تواند هر کاری را مطلقاً بدون انسان انجام دهد، زیرا لازمۀ انجام برخی کار‌ها انسان بودن است.

اهمیت وظایف در برابر شغل

بسیاری از مردم مایل هستند نه فقط به شغل، بلکه به «وظایف» آن شغل فکر کنند. بنا بر این، یک شغل را در نظر بگیرید، وظایف آن را تعیین کنید و بعد از خود بپرسید که آیا هوش مصنوعی می‌تواند آن وظایف را مانند انسان انجام دهد؟ خواهید دید که شغل‌های بسیار کمی در خطر غیرانسانی شدن قرار میگیرند.

این رویکرد به احتمال زیاد مشاغل زیادی را «تحت تأثیر» قرار خواهد داد و شمار کمی را «از بین می‌برد». حتی کار‌هایی هم که بیشتر تحت تأثیر هوش مصنوعی قرار میگیرند شاید وظایفی داشته باشند که انجام آنها برای هوش مصنوعی سخت باشد.

در مقاله‌ای در سال ۲۰۲۳، محققان تخمین زدند: «۸۰ درصد از کارگران شغلی دارند که حداقل ۱۰ درصد از وظایف آن برای مدل‌های بزرگ زبانی هوش مصنوعی قابل درک است در حالی که ۱۹ درصد از کارگران به کاری اشتغال دارند که بیش از نیمی از وظایف آنها به عنوان کار‌های «قابل انجام توسط ماشین» برچسب گذاری شده‌اند.

در این گزارش استدلال شد که بین ۱۵ تا ۸۶ شغل «به طور کامل در خطر منسوخ شدن هستند» از جمله ریاضیدانان، دستیاران وکلای حقوقی و روزنامهنگاران.

بیانیه سازمان تونی بلر

سازمان پژوهشی تونی بلر با تأکید بر تأثیر بالقوه هوش مصنوعی بر نیروی کار بخش غیردولتی مقاله‌ای منتشر کرده است که مضمون اصلی آن به این شرح است:
«بیش از ۴۰ درصد از وظایفی که برعهده کارکنان بخش دولتی است تا حدودی با ترکیبی از از نرم افزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، میتوانند خودکار شوند. مدل‌های یادگیری ماشینی، مدل‌های بزرگ زبانی، سخت‌افزار‌های مجهز به هوش مصنوعی و حسگر‌های هوش مصنوعی در این زمینه بیشترین نقش را دارند. دولت‌ها باید روی فناوری هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کنند، سیستم‌های داده خود را ارتقا دهند، نیروی کار خود را برای استفاده از ابزار‌های جدید آموزش دهند و هرگونه هزینه‌های اضافی مرتبط با خروج زودهنگام از نیروی کار را پوشش دهند.»

برای درک اینکه هوش مصنوعی چه وظایفی را میتواند به طور بالقوه خودکار کند، یک پایگاه داده عظیم از بیش از ۲۰ هزار کار توسط وزارت کار ایالات متحده ایجاد شده است. با این حال، تعیین اینکه کدام وظایف برای اتوماسیون هوش مصنوعی مناسب هستند، یک چالش بزرگ است.

این مقاله از مجله گاردین به فارسی برگردان شده است.

انتهای پیام/

نازنین احسانی طباطبایی