علم بیوتکنولوژی در زندگی انسان چه نقشی دارد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، انسان همواره در تلاش بوده تا محصولات مورد نیازش را با بهترین کیفیت به تولید برساند. از دیرباز تلاش‌های فراوانی در این زمینه انجام گرفته است تا دارو‌های پزشکی، محصولات نساجی یا حتی محصولات کشاورزی حاصل بهینه‌سازی ژنتیکی داشته باشیم؛ بنابراین به بشر این امکان داده شد که با استفاده از علم و فناوری محصولات با کیفیت‌تری تولید کند.

این فناوری، همان بیوتکنولوژی است که زیست فناوری نیز به آن می گویند.

بیشتر بخوانید

دایرة المعارف دانش‌بنیان‌ها ۱۰۹؛

هوش مصنوعی از چه زمانی خلق شد؟

نانو به چه دسته از فناوری‌هایی می‌گویند؟

تعریف بیوتکنولوژی یا زیست فناوری

زیست فناوری یا بیوتکنولوژی (Biotechnology) به کاربرد سامانه‌های زیستی و جانداران برای تولید محصولات باکیفیت‌تر و یا فرآیند‌های اصلاح شده می‌گویند.

به طور کلی هرگونه عملکرد بشر در خلق، بهبود و عرضه فرآورده‌های گوناگون با استفاده از جانداران به ویژه از طریق دستکاری ژنتیکی آنها، توسط علم زیست فناوری صورت می‌گیرد.

بشر برای حل مشکلات و تولید محصولات بهبود یافته و مفید از علم بیوتکنولوژی استفاده می‌کند. در واقع زیست فناوری به زبان ساده به معنی پیوند رشته‌های مختلف با علم بیولوژی است که در شاخه‌های متنوعی وجود دارد، این شاخه‌ها شامل بیوتکنولوژی پزشکی، بیوتکنولوژی دارویی، بیوتکنولوژی کشاورزی، بیوتکنولوژی گیاهی، بیوتکنولوژی جانوری، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی دریا، بیوتکنولوژی قضائی یا پزشکی قانونی، بیوتکنولوژی غذایی، بیوتکنولوژی محیطی، بیوتکنولوژی صنعتی، بیوانفورماتیک، بیوتکنولوژی نفت و… است.

 بیوتکنولوژی به چند نوع تقسیم می‌شود؟

بیوتکنولوژی در زمینه پزشکی برای تسهیل در تولید پروتئین‌های درمانی و سایر دارو‌های بیولوژیکی استفاده می‌شود. انسولین سنتزی، هورمون‌های رشد مصنوعی و تست‌های تشخیصی برای شناسایی بسیاری از بیماری‌ها، تنها نمونه‌های کوچکی از کاربرد‌های مهم بیوتکنولوژی در پزشکی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، تاکنون کاربرد‌های فناوری زیستی در بخش‌های مختلفی مانند صنایع تصفیه آب، حفظ محیط زیست از آلودگی و تولید محصولات کشاورزی بهبود یافته تایید شده است.

بیوتکنولوژی کشاورزی نیز برای تولید گیا‌هان اصلاح شده ژنتیکی به منظور افزایش عملکرد محصول یا ایجاد خصوصیات مفید در گیا‌هان به خصوص محصولات زراعی به کار می‌رود. دانشمندان برای این کار، ژن یک صفت خاص را در گیاه پیدا می‌کنند، آن را استخراج کرده و پس از بهبود ژن، آن را دوباره به گیاه تزریق می‌کنند؛ بنابراین نسلی از گیاهان اصلاح شده، پدید می‌آید.

به دلیل تأثیرات بسیار بیوتکنولوژی بر رفاه و آسایش بشر، دانشمندان بر این باورند که در آینده بیوتکنولوژی یکی از ابزار‌های قدرتمند برای موجودیت انسان به شمار خواهد آمد. زیست فناوری نوین یکی از امید‌های قرن آینده برای رفع بسیاری از نیاز‌های مختلف بشر و راه حلی برای تامین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد جهان به شمار می‌رود و یکی از هفت رشته کلیدی فناوری جهان در قرن حاضر محسوب می‌شود.

گستردگی کاربرد بیوتکنولوژی در قرن ۲۱ به حدی است که اقتصاد، بهداشت، درمان، محیط زیست، آموزش، کشاورزی، صنعت، تغذیه و سایر جنبه‌های زندگی بشر را تحت تأثیر شگرف خود قرار خواهد داد. به همین دلیل دانشمندان جهان قرن ۲۱ را قرن بیوتکنولوژی نام گذاری کرده‌اند.