جایگاه دانشگاههای ایران در رتبه‌بندی لایدن ۲۰۲۴
لایدن یکی از نظام‌های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاههای برتر دنیا را بر اساس مجموعه پیچیده‌ای از شاخص‌های معتبر علم سنجی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می‌دهد.
به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نظام رتبه‌بندی لایدن، نتایج رتبه‌بندی دانشگاههای برتر دنیا در سال ۲۰۲۴ میلادی خود را منتشر کرد. به گزارش گزارش‌های دوره‌ای موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)،در رتبه‌بندی سال جاری این نظام، تعداد ۴۶ دانشگاه از ایران در جمع ۱۵۰۶ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند.
دانشگاههای جهان با دودسته شاخص وابسته به اندازه و مستقل از اندازه در قالب 4 معیار کلی مرجعیت علمی، دیپلماسی، علمی، دسترسی آزاد به انتشارات و تنوع جنسیتی در رتبه بندی لایدن مورد ارزیابی قرار گرفتند.
حضور دانشگاههای جمهوری اسلامی ایران در رتبه بندی لایدن
تعداد دانشگاههای حاضر از ایران در این رتبه بندی 46 دانشگاه است که نسبت به تعداد دانشگاههای ایران در سال گذشته تفاوتی نداشته است.
در جدول 1 معیارها و شاخص‌های نظام رتبه بندی لایدن آورده شده‌اند که شامل موارد زیر است: معیار مرجعیت علمی (تأثیر علمی) از تعداد کل انتشارات و شاخص‌هایی چون مقالات درصد1 برتر، مقالات 5 درصد برتر، مقالات 10 درصد برتر و مقالات 50 درصد برتر به صورت تعداد و سهم از کل و نیز تعداد کل انتشارات، مجموع و میانگین تعداد استنادهای انتشارات دانشگاه و نیز مجموع و میانگین تعداد استنادات نرمال شده (به رشته و سال) دانشگاه بهره گرفته است. نمودار زیر رشد عملکرد تعداد دانشگاههای کشور در رتبه بندی لایدن را نمایش داده است.
در معیار دیپلماسی علمی از شاخص‌هایی چون تعداد کل انتشارات، همکاری علمی، همکاری بین المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی بافاصله جغرافیایی کمتر از 100 کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از 5000 کیلومتر( به صورت تعداد و سهم از کل) استفاده کرده است.
معیار دسترسی به انتشارت آزاد نیز از تعداد کل انتشارات و شاخص‌های انتشارات دسترسی آزاد، انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز (به صورت تعداد و سهم از کل) تشکیل می‌شود.
معیار تنوع جنسیتی نیز از تعداد کل نویسندگان و شاخص‌هایی از جمله تعداد نویسندگان زن و مرد، تعداد و نسبت نویسندگانی که موسسه آنها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) تشکیل می‌شود.
جایگاه کشورهای اسلامی در رتبه بندی لایدن 2024
164دانشگاه از کشورهای اسلامی در رتبه بندی لایدن 2024 حضور دارند. این تعداد در سال گذشته 145 دانشگاه بوده است.
ایران با حضور 46 دانشگاه در این نظام رتبه بندی، همچون سال‌های گذشته در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه در اختیار خود دارد.
پس از ایران، ترکیه و عربستان سعودی به ترتیب با رتبه 40 و 16 دانشگاه رتبه های دوم و سوم را دارند. در جدول زیر تعداد دانشگاههای کشورهای اسلامی در نظام رتبه بندی لایدن، نشان داده شده است.
مقایسه رتبه دانشگاههای ایران در امسال و سال گذشته در رتبه بندی لایدن
بنابر گزارش‌های دوره‌ای موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، در رتبه‌بندی لایدن، از تولیدات علمی دانشگاه‌ها در نمایه‌های پایگاه WoS استفاده شده است. بازه زمانی لحاظ شده در انتشارات دانشگاه‌ها 2019-2022 و استنادها تا پایان سال 2023 است. در این رتبه‌بندی تنها شکل انتشاراتی پذیرفته‌شده مقاله و مقاله مروری هستند و سایر قالب‌های انتشاراتی مانند کتاب و مقاله کنفرانس و ... از بررسی حذف می‌شوند.
بنابر اعلام روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، نظام رتبه‌بندی لایدن بر خلاف سایر نظام‌های رتبه‌بندی موجود در سطح دنیا، برای دانشگاههای حاضر در نظام خود رتبه‌ای واحد محاسبه نمی‌کند، بلکه دانشگاه‌ها بر اساس معیارها و شاخص‌های موجود در نظام لایدن مورد رتبه‌بندی قرار می‌گیرند. از این رو یکی از ویژگی‌های رتبه‌بندی لایدن این است که به دانشگاههای حاضر در رتبه‌بندی خود، رتبه کل که برگرفته از تاثیر کلیه شاخص‌ها و وزن‌های مرتبط با آنها است، اختصاص نمی‌دهد، بلکه برای کلیه دانشگاه‌ها در این شاخص‌ها نمرات و رتبه‌ها را جداگانه محاسبه و منتشر می‌کند.
انتهای پیام/
