۲۰  فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 20 فروردین برابر 8 آوریل را ورق می‌زنیم.

***

لکه خورشیدی در نیم‌کره جنوبی

۸ آوریل ۱۹۴۷ میلادی برابر با ۲۰ فروردین ۱۳۲۶ خورشیدی، بزرگ‌ترین گروه لکه‌های خورشیدی ثبت‌شده در ‌نیم‌کره جنوبی خورشید مشاهده شد. اندازه این لکه‌ها ۷میلیارد مایل مربع یا مساحتی معادل ۶هزارو۱۰۰ میلیونیم نیم‌کره مرئی خورشید تخمین زده شد. لکه‌های خورشیدی درواقع نواحی‌ای با سطحی خنک‌تر از گازهای خورشیدی اطراف هستند که به‌صورت لکه‌های تاریک روی سطح خورشید ظاهر می‌شوند. اخترشناسان اندازه لکه‌های خورشیدی را به‌عنوان کسر میلیونیوم ناحیه مرئی خورشید اندازه می‌گیرند. به‌طور معمول، یک لکه بزرگ خورشیدی ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیونم است، در‌حالی‌که کل سطح زمین فقط معادل ۱۶۹ میلیونم قرص خورشید است.

اولین فرود موشک روی کشتی در دریا

۸ آوریل ۲۰۱۶ برابر با ۲۰ فروردین ۱۳۹۵ خورشیدی، شرکت اسپیس‌ایکس با موفقیت اولین فرود برگشت نرم تقویت‌کننده موشک قابل استفاده مجدد فالکون ۹ را روی یک کشتی بدون سرنشین رباتیک در دریا انجام داد. اسیپس‌ایکس، یک شرکت خصوصی پروازهای فضایی، به این ترتیب موفقیتی را انجام داد که تا ‌آن‌زمان توسط هیچ‌کس انجام نشده بود. این اولین مرحله از موشک فالکون ۹ بود که یک کپسول باری را هم با موفقیت به ایستگاه فضایی بین‌المللی پرتاب کرد. پس‌از جداشدن مرحله دوم (که در فضا به مسیرش ادامه داد)، مرحله تقویت‌کننده به گونه‌ای طراحی شده بود که دست نخورده جدا شود و پس‌ازفرود، دوباره مورد استفاده قرار گیرد. چهار تلاش قبلی برای فرود ایمن عمودی روی کشتی شکست خورده بود. چند ماه قبل از آن، فرود عمودی ایمنی روی زمین در پایگاه کیپ کاناورال در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۵ انجام شده بود.

گئورگ فن پویرباخ

۸ آوریل ۱۴۶۱ میلادی برابر با ۲۰ فروردین ۸۴۰ خورشیدی، گئورگ فن پویرباخ، ریاضیدان و اخترشناس اتریشی درگذشت. شهرت او در ترویج استفاده از اعداد هندوعربی (که ۲۵۰ سال پیشتر به جای اعداد رومی معرفی شده بودند) به‌ویژه در جدول سینوس‌ها بود که با دقت بی‌سابقه‌ای آن را محاسبه کرده بود. پویرباخ از پیروان نجوم بطلوموسی بود و بر واقعیت جامد کره‌های بلورین سیارات پافشاری کرد و تا حدودی فراتر از نوشته‌های بطلوموس پیش رفت. او جداول کسوف‌ها را در Tabulae Ecclipsium محاسبه کرد، دنباله‌دار هالی را در ژوئن ۱۴۵۶ و ماه‌گرفتگی ۳ سپتامبر۱۴۵۷ را از محلی نزدیک وین رصد کرد. عددنویسی هندوعربی یا عددنویسی پارسی، دستگاه شمارش بر پایه ۱۰ و بر اساس ارزش مکانی است و امروزه، پراستفاده‌ترین دستگاه شمارش در جهان به‌شمار می‌رود. دانشمندان اروپایی شیوه نوشتن اعداد به سبک امروزی را ازطریق نگارش اعدادی خوارزمی ریاضیدان و دانشمند ایرانی فرا گرفتند.

ملوین کالوین

۸ آوریل ۱۹۱۱ میلادی برابر با ۲۰ فروردین ۱۲۹۰ خورشیدی، ملوین الیس کالوین، زیست‌شیمی‌دان آمریکایی و برنده نوبل شیمی به‌دنیا آمد. کالوین در سال ۱۹۶۱ جایزه نوبل شیمی را به دلیل افزایش دانش ما درباره سازوکار فتوسنتز دریافت کرد. در چرخه کالوین، او واکنش‌های تاریک فتوسنتز را که در گیاهان سبز طی شب رخ می‌دهد و دی‌اکسیدکربن را به قند تبدیل می‌کند، توصیف کرد. کالوین و تیمش با استفاده از ایزوتوپ کربن ۱۴ به‌عنوان ردیاب در دی‌اکسیدکربن، مسیر کاملی را شناسایی کردند. طی این مسیر، اتم کربن ۱۴ درطول فتوسنتز از میان یک گیاه عبور کرد و با کربوهیدرات‌ها و سایر ترکیبات آلی ادغام و درنهایت جذب دی‌اکسید‌کربن جو شد. کالوین و گروهش نشان دادند که نور خورشید روی مولکول‌های کلروفیل در گیاه اثر می‌گذارد، نه آنگونه که تا آن‌زمان تصور می‌شد بر دی‌اکسید‌کربن.