نقش هوش مصنوعی در علوم پزشکی/ آیا آینده‌ای روشن در انتظار نظام سلامت است؟

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ این روز‌ها استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی در زمینه‌های مختلف باعث شده است تا انسان بتواند بسیاری از مشکلات را با راهکار مناسب پیدا کند، یکی از این موارد علم پزشکی و حوزه سلامت است که هوش مصنوعی می‌تواند کمک شایانی در این زمینه به پزشکان و اهالی حوزه سلامت انجام دهد.

به تازگی خبری منتشر شده است مبنی بر اینکه یک اپلیکیشن تلفن همراه که به هوش مصنوعی مجهز است، می‌تواند عفونت‌های گوش را با دقت ۹۳ درصدی تشخیص دهد و به کاهش مصرف غیرضروری آنتی‌بیوتیک در کودکان خردسال کمک کند.

باید گفت که امروزه و به لطف پیشرفت‌های اخیر در علم کامپیوتر و انفورماتیک، هوش مصنوعی (AI) به بخشی جدایی ناپذیر از مراقبت‌های بهداشتی مدرن تبدیل شده است و در تعدادی از کشور‌ها بسیاری از پزشکان متخصص در محیط‌های بالینی و یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و پژوهشی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و سایر برنامه‌های کاربردی مرتبط با آنها با استفاده از ابزار‌های هوشمند استفاده می‌کنند.

تشخیص سریع بیماری به وسیله هوش مصنوعی

نقش هوش مصنوعی در نظام سلامت بسیار پررنگ است در همین زمینه، رضا موحدی پژوهشگر فناوری در حوزه سلامت در گفت و گو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری آنا اظهار کرد: هوش مصنوعی در آینده نزدیک در تمامی بخش‌های زندگی انسان ورود پیدا خواهد کرد. یکی از استفاده‌های هوش مصنوعی، استفاده از آن به منظور ایجاد سلامت بیشتر، کمک به تشخیص و درمان بیماری و تحول در این حوزه است.

وی افزود: طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه، پیش بینی می‌شود که ارزش بازار هوش مصنوعی در حوزه سلامت در سال ۲۰۲۵ به حدود ۲۴ میلیارد دلار برسد. این یعنی در بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ یک رشد مرکب ۴۰ درصدی را تجربه خواهد کرد.

موحدی ادامه داد: یکی از اصلی‌ترین کار‌هایی که هوش مصنوعی می‌تواند در حوزه سلامت انجام دهد، تشخیص سریع بیماری است.هوش مصنوعی می‌تواند در کمترین زمان داده‌های علائم بیماری‌ها را به طور کامل پردازش کند و احتمال ابتلای افراد جدید به آن بیماری را حدس بزند. از این طریق شما می‌توانید بر اساس علائم، حتی کوچک حدس بزنید که شخص ممکن است به چه بیماری‌هایی مبتلا شود.

این پژوهشگر افزود: این نوع تشخیص در چندین حوزه مختلف عملیاتی شده و نتایج قابل قبولی را ارائه داده است.

ارتقای نظام سلامت و پزشکی به کمک هوش مصنوعی

برخی از کارشناسان معتقد هستند که هوش مصنوعی می‌تواند کمک شایانی به ارتقای نظام سلامت ارائه دهد.

در همین زمینه علیرضا توکلی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علمی و پیشرفته و از مدیران پیشین پژوهش‌های الکترونیک سلامت در گفت و گویی درباره کاربرد هوش مصنوعی در عرصه پزشکی و سلامت اظهار کرد: ما در فاصله بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ بحث سلامت الکترونیک را در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیگیری می‌کردیم.

وی افزود: در آن مقطع، دو پژوهش پیگیری شد؛ یکی بحث پرونده الکترونیک سلامت و دیگری هم کارت هوشمند سلامت بود.

توکلی خاطرنشان کرد: اولین قدم برای ورود به فضای جدید این است که بتوانیم داده‌ها را ثبت کنیم، چون اگر داده و اطلاعاتِ ثبت شده‌ قابلِ اتکایی نداشته باشیم نمی‌توانیم بحث هوش مصنوعی را دنبال کنیم.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علمی و پیشرفته با بیان اینکه هوش مصنوعی در سه لایه اثرگذار است گفت: در لایه فردی، هر کسی می‌تواند با گوشی هوشمند و ابزار‌هایی که به بدن متصل هستند وضعیت سلامت خود را ارزیابی کند و در لایه دوم نیز، بحث نظام پزشک خانواده و ارجاع تخصصی مطرح می‌شود.

وی ادامه داد: هوش افزوده ترکیبی از هوش ماشینی و هوش انسان است، یعنی هوش مصنوعی داده‌های انبوه را تحلیل کرده و تحلیل خبرگی که هوش انسان است هم به آن اضافه می‌شود و بنابراین با هوش افزوده، همزمان می‌توان از هوش انسان و توانایی دستگاه به نتایج بهتری دست یافت.

لزوم به کارگیری هوش مصنوعی برای جلوگیری از تداخلات دارویی

علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز گفت: در طول ۱۰ سال اخیر در کشور‌های صنعتی تداخلات دارویی ناخواسته جزو ۱۰ علت اول مرگ و میر بوده است.

وی با اشاره به اینکه تداخلات دارویی یکی از مهمترین مسائل نظام سلامت در تمام کشور‌های دنیاست، عنوان کرد: سومین علت مرگ و میر ناشی از خطای پزشکی مربوط به تداخلات دارویی است. در طول ۱۰ سال اخیر در کشور‌های صنعتی تداخلات دارویی ناخواسته جزو ۱۰ علت اول مرگ و میر بوده است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه با اشاره به پیچیدگی موضوع تداخل و عوارض دارو‌ها و شانس بروز خطا در این زمینه گفت: تداخلات دارویی روز به روز رو به افزایش است و نیاز به استفاده از ظرفیت ابزار‌های دیگر مشاهده می‌شود که هوش مصنوعی یکی از همین ابزارهاست.

زالی با اشاره به نقش پررنگ هوش مصنوعی در حوزه داروسازی گفت: از هر ۱۰ هزار پروژه یک دارو استخراج می‌شود که ممکن است تنها ۱۰ درصد اثربخشی داشته باشد.

زالی افزود: یک داروی استاندارد با مولکول جدید با حفظ اثربخشی و ایمنی بین ۱۰ تا ۱۵ سال زمان می‌برد تا وارد بازار شود. هوش مصنوعی تمام این مسیر‌ها را کوتاه کرده است و از میانبر‌ها بهترین گزینه را انتخاب می‌کند. مسیر سنتز دارو‌ها و سناریو‌های جدید در سیر کشف دارو‌ها با دانش هوش مصنوعی هموار خواهد شد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه به تولید اولین داروی مصنوع و ساخته شده توسط هوش مصنوعی اشاره کرد و ابراز داشت: داروی ns۰۱۸_۰۵۵ برای درمان فیبروز ریوی طراحی شد و پس از اخذ تاییدیه‌ها به تولید رسید. پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک تعداد زیادی دارو به کمک دانش هوش مصنوعی به سرعت تولید شود.