«پیش‌دبستانی» مسیر مغفول تحول بنیادین

گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا- مجتبی همتی‌فر، رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک؛ اخیراً ویراستی با این مضمون منتشر نموده است: «تربیت اوان کودکی، «اساس» دوره‌های بعدی است. فراگیر شدن «پیش‌دبستانی» باکیفیت می‌تواند به‌صورت زودبازده و مؤثر شاخص‌های اصلی آموزشی و پرورشی و عدالت را ارتقا دهد که متأسفانه تاکنون غفلت شده است. ان‌شاءالله با باورمندی تصمیم‌گیران به این راهبرد مهم، «سرمایه‌گذاری» هم جانبه صورت بگیرد».

وی به‌طور ضمنی درباره برخی واکنش‌های منفی به بیانات وزیر آموزش‌وپرورش نکاتی را مطرح کرده و توضیحاتی را ارائه کرده است.

نکته اول

اخیراً وزیر آموزش‌وپرورش در مقایسه سرمایه‌گذاری بر دوره آغازین تربیت با دوره پایانی آموزش مدرسه‌ای، به‌درستی بر لزوم سرمایه‌گذاری کافی روی دوره آغازین تربیت تأکید کرده‌اند.

این نکته و راهبرد مهم در اسناد تحولی هم مورد تأکید قرار دارد و از جمله در سند تحول ۱۳۶۷ (طرح تغییر بنیادی نظام آموزش‌وپرورش ایران)، این دوره را با عنوان «اساس» هویت یافته و نام‌گذاری شده است. سند تحول بنیادین هم تأکید مشابهی دارد و در سیاست‌های کلی تحول در نظام آموزشی (ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی) هم به این موضوع توجه شده است.

نکته دوم

برخی با برداشت‌های سوگیرانه و نه‌چندان عمیق، به نقد اظهارنظر جناب وزیر پرداخته‌اند و با پررنگ کردن عارضه‌ها و برخی از چالش‌های مشهور و مزمن آموزش‌وپرورش، کمبود معلم، کمبود فضا، تراکم کلاسی مدارس دولتی و ... - نتیجه گرفته‌اند که دغدغه مطرح‌شده از سوی وزیر، غیرواقعی و غیرکارشناسی بوده است.

چنین نگاهی در اجرای سند تغییر بنیادی در دهه ۶۰ هم مطرح شد و متأسفانه به‌جای توجه راهبردی به دوره «اساس» و ایجاد زیرساز آموزشی و تربیتی به‌طور بنیادین، روی دوره متوسطه تمرکز ویژه‌ای شد و ایده‌های نسنجیده «ایجاد شاخه کار و دانش، نظام‌ترمی واحدی و ایجاد دوره پیش‌دانشگاهی» را به ظهور رساند و در عمل، آن سند مهم فراموش شد.

نکته سوم

یکی از مهم‌ترین دشواری‌های در مسیر ایجاد تحول بنیادین، تغییر «باور‌ها و انگاره‌های نادرست» برخی از مؤثرین و باسابقه‌هاست که ملاک اظهارنظر، توصیه و ... شخصی و سیستمی قرار می‌گیرد. کاش که فصل تحول و بهار طبیعت به بهار دل‌ها و ذهن‌ها بیانجامد و خشکی‌ها، کهنگی‌ها و ... نو شود.