۱۸ بهمن در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۸ بهمن برابر با ۷ فوریه را ورق می‌زنیم.

****

نوترون

۷ فوریه ۱۹۳۲ میلادی برابر با ۱۸ بهمن ۱۳۱۰ خورشیدی، جیمز چادویک، در مقاله‌ای که در نشریه نیچر منتشر کرد نوترون را به‌عنوان ذره‌ای خنثی که در هسته اتم‌ها کشف کرده است توصیف کرد. چادویک فیزیکدانی انگلیسی بود که در کمبریج و در برلین زیر نظر گایگر تحصیل کرد، سپس در آزمایشگاه کاوندیش با ارنست رادرفورد کار و در آنجا ساختار اتم را بررسی کرد. او روی پراکندگی ذرات آلفا و تجزیه هسته‌ای مطالعه کرد. چادویک با بمباران بریلیوم با ذرات آلفا، نوترون را کشف کرد که و برای این کشف برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۵ شد. او برنامه بریتانیا درباره بمب اتمی را در جنگ جهانی دوم رهبری کرد و در سال ۱۹۴۵ لقب شوالیه گرفت.

پیاده‌روی فضایی بدون‌اتصال

۷ فوریه ۱۹۸۴ میلادی برابر با ۱۸ بهمن ۱۳۶۲ خورشیدی، دو فضانورد شاتل فضایی چلنجر به‌نام‌های بروس مک‌کندلس و رابرت ال. استورات، اولین راهپیمایی فضایی بدون‌اتصال را هریک بااستفاده از یک واحد مانوریِ سرنشین‌دار (MMU)، طی دهمین پرواز شاتل فضایی، باعنوان ماموریت 41-B، در مدار ۱۵۰ مایل دریایی انجام دادند. واحد مانوریِ سرنشین‌دار، محفظه‌ای مجهز به موتور جت است که با جریانی از گاز نیتروژن تامین نیرو می‌کند و به فضانوردان امکان می‌دهد بدون طناب اتصال به فضاپیما در فضا قدم بگذارند. مک‌کندلس، با MMU، اولین کسی بود که شاتل را ترک کرد و اولین فردی بود که آزادانه و بدون اتصال در فضا پرواز کرد. استوارت هم با MMU پرواز کرد. آنها تجهیزات را بررسی کردند، از فضاپیما دور شدند و بعد به آن بازگشتند، تمرینات اتصال را انجام دادند، مخازن نیتروژن MMU را شارژ و داده‌های مهندسی را جمع‌آوری کردند.

پسر حبابی

۷ فوریه ۱۹۸۴ میلادی برابر با ۱۸ بهمن ۱۳۶۲ خورشیدی، پسر ۱۲ ساله‌ای که با هویت «دیوید وتر» شناخته می‌شود برای اولین‌بار از بدو تولد از داخل حباب پلاستیکی‌ای که از او محافظت می‌کرد بیرون آمد و برای اولین‌بار طی زندگی‌اش مادرش را بغل کرد و دو هفته بعد در ۲۲ فوریه ۱۹۸۴ درگذشت. دیوید بدون مصونیت در برابر بیماری‌ها به دنیا آمده بود و به‌همین‌علت از زمان تولد در این حباب ایزوله و عاری از میکروب در بیمارستان اطفال تگزاس در هیوستون زندگی می‌کرد. دیوید با اختلال نادری به نام کمبود شدید ایمنی ترکیبی یا SCID متولد شد و فاقد سلول‌های T بود. ۱۵ سال بعد در ۱۸ فوریه ۱۹۹۹، محققان دانشگاه دوک نتایج پژوهشی را در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر کردند که نشان می‌داد درمان زودهنگام با مغز استخوان از والدین یا خواهر و برادر می‌تواند اکثر بیماران SCID را نجات دهد. پس‌از چندماه، سلول‌های بنیادی مغز استخوان پیوندشده- پیش‌ساز سلول‌های خون- تکامل می‌یابند و به سلول‌های T خود بیمار تبدیل می‌شوند.

آدلف ساکس

۷ فوریه ۱۸۹۴ میلادی برابر با ۱۸ بهمن ۱۲۷۲ خورشیدی، آنتوان ژوزف آدولف ساکس، مخترع بلژیکی‌فرانسوی درگذشت. او در سن ۱۵ سالگی شروع به خلق اشکال جدیدی از آلات موسیقی کرد و اواخر دهه ۱۸۳۰ هورن‌ساکس، در سال ۱۸۴۶ ساکسفون و در سال ۱۸۴۵ ساکس‌ترومبا را اختراع کرد. ساکس صدای متمایز ساکسفون را با ترکیب تک نی کلارینت و قطعه دهانی با سوراخ مخروطی گشادشده ابوا به‌وجود آورد. اولین ساکسفون او از جنس چوب بود و هرچند خیلی زود این سازهای بادی را با برنج (آلیاژ مس و روی) طراحی کرد اما آنها را همچنان به‌عنوان سازهای بادی چوبی طبقه‌بندی می‌کنند. ساکس سازهای مختلفی را به ثبت رساند که گروه‌های موسیقی ارتش فرانسه آنها را پذیرفتند. او هیچ تولید کارخانه‌ای نداشت، سود کمی می‌برد و ۱۰ سال ویرانگر را برای حفاظت از حق ثبت اختراعش پله‌های دادگاه را بالا و پایین رفت و آخرین سال‌های زندگی‌اش را در فقر سپری کرد.

 ویلیام هاگینز

 ۷ فوریه ۱۸۲۴ میلادی برابر با ۱۸ بهمن ۱۲۰۲ خورشیدی، ویلیام هاگینز، اخترشناس انگلیسی پیشگام در عرصه طیف‌نگاری نجومی به‌دنیا آمد. هاگینز به کمک همسرش مارگارت لیندزی موری طیف ستاره‌ها، سحابی‌ها و دنباله‌دارها را برای تفسیر ترکیب شیمیایی آنها کاوش کرد و اولین کسی بود که در سال ۱۸۶۴ نشان داد در‌حالی‌که بعضی از سحابی‌ها خوشه‌هایی از ستارگان هستند (با ویژگی‌های طیفی ستاره‌ای، همانند آندرومدا)، بعضی دیگر از آنها به‌طرز یکنواختی گازی هستند (همانند سحابی بزرگ در جبار یا شکارچی). هاگینز رصدهای طیفی یک نواختر را در سال ۱۸۶۶ انجام داد و برای اولین‌بار تلاش کرد که سرعت شعاعی یک ستاره را اندازه‌گیری کند. او یکی از اخترشناسان خصوصی ثروتمند قرن نوزدهم بود که اشتیاق خودش را دنبال می‌کرد و در سن ۳۰ سالگی، رصدخانه شخصی خودش را در تپه تولس، خارج از لندن بنا کرد.