۳ بهمن در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۳ بهمن برابر با ۲۳ ژانویه را ورق می‌زنیم.

****

رکورد سفر به عمق اقیانوس

۲۳ ژانویه ۱۹۶۰ میلادی برابر با ۳ بهمن ۱۳۳۸ خورشیدی، یک فروند بثی‌سکف (نوعی زیردریاپیما خود‌کششی) به‌نام تریسته از ارتفاع ۳۵هزارو۸۱۰ فوتی در اقیانوس آرام در گودال چلنجر فرود آمد. این گودال، عمیق‌ترین نقطه‌ای است که روی زمین وجود دارد و در درازگودال ماریانا نزدیک جزیره گوام است. کابین تریسته، کپسولی فولادی با قطر ۶ فوت به وزن ۱۴ تن بود که آگوست پیکارد، دانشمند سوئیسی آن را برای مقاومت در برابر فشار آب ۱۶هزار پوندبرمترمربع طراحی کرد. ژاک پیکارد (پسر آگوست) و ستوان نیروی دریایی دون والش این فرود پنج ساعته را انجام دادند و رکورد غوطه‌وری در عمق را ثبت کردند. آنها ازطریق پنجره کپسول، گونه ماهی یک‌پا را دیدند و به‌این‌ترتیب به سوال زیست‌شناسانی که مدت‌های طولانی در تلاش برای یافتن جواب این سوال بودند که آیا حیات در چنین عمقی از اقیانوس وجود دارد یا خیر، پاسخ دادند. این رکورد ده‌ها سال بی‌رقیب باقی ماند و تا ۲۰۰۹ فقط سه غوطه‌وری بدون‌سرنشین به گودال چلنجر انجام شد. تااینکه سال ۲۰۱۲ جیمز کمرون، کارگردان سینما دومین سفر انسان به این گودال را رقم زد.

پیوند قلب حیوان به انسان

۲۳ ژانویه ۱۹۶۴ میلادی برابر با ۳ بهمن ۱۳۴۲ خورشیدی، اولین پیوند قلب حیوان به انسان انجام شد. دکتر جیمز هاردی در دانشگاه می‌سی‌سی‌پی قلب شامپانزه‌ای به‌نام بینو را به مرد ۶۸ ساله‌ای به‌نام بوید راش پیوند زد تا جان او را نجات دهد زیرا هیچ انسانی برای پیوند قلب در دسترس نبود. قلب تازه‌پیوند‌شده خود‌به‌خود می‌تپد. اما برای حفظ گردش خون مستقل بسیار کوچک بود و راش پس‌از ۹۰ دقیقه درگذشت. هاردی مجبور شد انتقادات شدیدی را تحمل کند. به‌ویژه که این رویداد سه‌سال پیش‌از انجام اولین پیوند موفقیت‌آمیز قلب انسان به‌دست کریستیان بارنارد رخ داد. هاردی همچنین اولین پیوند ریه انسان را در سال ۱۹۶۳ انجام داد.

اولین همانندسازی حیوان منقرض‌شده

۲۳ ژانویه ۲۰۰۹ میلادی برابر با ۳ بهمن ۱۳۸۷ خورشیدی، تولد و زندگی ۷ دقیقه‌ای اولین نمونه همانندسازی‌شده حیوانی منقرض‌شده در نشریه تخصصی «ضدباروری» شرح داده شد. این همانندسازی از گونه‌ بز کوهی اسپانیایی پیرنه‌ای با نام عمومی بوکاردو بااستفاده از دی‌ان‌ای گرفته‌شده از نمونه‌های پوست منجمد این بز که سال ۱۹۹۹ از آخرین نمونه باقی‌مانده از این گونه جانوری پیش‌از مرگش استخراج شده بود انجام شد. آخرین نمونه بوکاردو ۶ ژانویه ۲۰۰۰ مرد و با مرگش، گونه بز پیرنه‌ای منقرض شد. مادر این بز همانندسازی‌شده از زیرگونه نزدیک به بزکوه اسپانیایی بود. این تلاش تحقیقاتی کار تیمی از دانشمندان در مرکز تحقیقات و فناوری کشاورزی و تغذیه در آراگون، اسپانیا بود. این تیم ۲۰۸ جنین را در بزهای مختلف کاشتند که از این تعداد ۷ سلول تخم به مرحله باروری رسید و از این میان، فقط یکی از جنین‌ها به تولد زنده منجر شد، این بز همانندسازی‌‌شده عرض ۷دقیقه پس‌از تولد، در اثر نارسایی تنفسی ناشی‌از نقص ریوی مرد. بنابراین بوکاردو برای بار دوم منقرض شد.

 ویلهلم فون والدایر-هارتس

۲۳ ژانویه ۱۹۲۱ میلادی برابر با ۳ بهمن ۱۲۹۹ خورشیدی، هاینریش ویلهلم گوتفرید فون والدایر-هارتس، آناتومی‌شناس آلمانی درگذشت. او کسی است که در سال ۱۸۹۱ اصطلاح نورون و در سال ۱۸۸۸ مفهوم کروموزوم و تعدادی از اصطلاحات مربوط به علم جنین‌شناسی را ازجمله اصطلاحاتی که برای توصیف ساختار دندان درحال رشد استفاده می‌شود ابداع کرد. سال ۱۸۵۶ هارتس تحصیلات دانشگاهی را در رشته علوم طبیعی آغاز کرد، اما علاقه او به پزشکی و آناتومی متمایل شد. پس‌از اتمام پایان‌نامه دکتری‌‌اش که در سال ۱۸۶۲ منتشر شد تدریس فیزیولوژی را آغاز کرد و پس‌از آن چند مقاله درباره آسیب‌شناسی نوشت. سال ۱۸۸۷ او یکی از پزشکان آلمانی بود که تومور تارهای صوتی را در امپراتور فردریک سوم تشخیص داد.

آندریا موهوروویچیچ

۲۳ ژانویه ۱۸۵۷ میلادی برابر با ۳ بهمن  متولد ۱۲۳۵ خورشیدی، آندریا موهوروویچیچ، هواشناس و ژئوفیزیکدان کروات که مرز بین پوسته و گوشته زمین را کشف کرد به‌دنیا آمد. سال ۱۹۰۱ او به‌عنوان رئیس خدمات کامل هواشناسی کرواسی و اسلاوونی منصوب شد و به‌تدریج فعالیت‌های رصدخانه را به سایر زمینه‌های ژئوفیزیک ازجمله لرزه‌شناسی، ژئومغناطیس و گرانش گسترش داد. سال ۱۹۰۹ زمین‌لرزهای پرقدرتی اطراف زاگرب رخ داد که به پژوهش‌های آندریا موهوروویچیچ منجر شد. پژوهش‌هایی که به نظریه ناپیوستگی موهوروویچیچ انجامید. ناپیوستگی موهوروویچیچ مرز میان پوسته و گوشته زمین است و پوسته اقیانوسی و قاره‌ای را از گوشته جدا می‌کند.