سامانه‌‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی که از برخورد قطار‌ها با موانع جلوگیری می‌کند

به گزارش خبرنگار ارتباطات و فناوری اطلاعات خبرگزاری علم و فناوری آنا، شرکت‌های دانش‌بنیان با تحول در عرصه علم و دانش در رشد و توسعه کشورمان تأثیر زیادی دارند به‌طوری‌که رهبر انقلاب اسلامی همواره بر اهمیت نقش آن‌ها در رونق اقتصادی تأکید داشته و این شرکت‌ها را مؤثرترین مؤلفه‌های تحقق پایدار اقتصاد می‌دانند.

با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان در بازار جهانی جایگاه مناسبی پیدا کرد. با حمایت از تولیدات بومی، استفاده از محصولات داخلی نیز افزایش یافته و به رشد و توسعه شرکت‌ها و اقتصاد کشور کمک بزرگی خواهد شد.

در همین راستا به سراغ یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه «فاوا» رفتیم تا با کاربرد‌های محصول فناورانه این محققان بیشتر آشنا شویم.

عماد عقابی، مدیر یک شرکت دانش‌بنیان و عضو گروه برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد درباره محصول فناورانه‌ای که ارائه کرده‌اند، گفت: محصول ما سامانه عدم برخورد قطارها با موانع است که بر پایه هوش مصنوعی، اطلاعات داده شده و استفاده از تکنولوژی‌های نوین موانع موجود بر سر راه قطار را تشخیص می‌دهد. این سامانه بر اساس فاصله مانع از بهترین حالت ترمز استفاده می‌کند تا قطار با کمترین شوک متوقف شود و قطارها با یکدیگر یا موانع احتمالی برخورد نداشته باشند.

وی بیان کرد: ما در تولید این محصول از فناوری استفاده کردیم که در واقع تسلا موتور برای خودروهای خودران خود استفاده می‌کند. اکنون این فناوری در قطار شهری پیاده‌سازی شده و تعدادی ازقطارهای شهر مشهد به این سیستم مجهز شده‌اند.

این فعال حوزه دانش‌بنیان درباره ویژگی متمایز این محصول فناورانه نسبت به سایر رقبای داخلی یا خارجی اظهار کرد: این محصول دانش‌بنیان رقیبی ندارد و برای اولین بار است که در دنیا چه داخل و چه خارج از کشور پیاده سازی شده است. نزدیک به دو سال هم تست میدانی آن انجام شده که به تایید قطار شهری رسیده و تأییدیه دریافت کرده است.

عقابی عنوان کرد: این ایده صرفاً متعلق به ما نبوده و به پیشنهاد قطار شهری هم بوده است. در شهر مشهد مشکلاتی از قبیل برخورد قطارها و یا برخورد با موانع پیش آمده بود که سیستم سیگنالی آن‌ها پاسخگو نبود. البته در تهران و شهرهای دیگر هم این مشکل وجود دارد. همکاران قطار شهری دنبال این بودند که سامانه و سیستمی طراحی شود که از این برخوردها جلوگیری شود.

وی با اشاره به اینکه این سامانه از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ پیاده سازی شد و از سال ۱۴۰۰ رسما کار خود را شروع کرد، خاطرنشان کرد: از فناوری‌های جدیدی همچون هوش مصنوعی بهره گرفتیم و این طرح  پیاده سازی شد. در این ایده از تکنولوژی جدید «لیدار» استفاده شده که دقیق است و استانداردهای لازم قطار شهری را هم تأمین می‌کند.

مدیر شرکت دانش‌بنیان درباره شکل‌گیری این سامانه گفت: ایده تولید این محصول بر اساس نیاز سازمان قطار شهری شکل گرفت و شهرداری مشهد درخواست دهنده آن بود تا این مشکل حل شود، ما پیشنهاد دادیم که چنین سامانه‌ای باید طراحی شود تا نیاز کشور در این حوزه رفع شود. همچنین این سامانه می‌تواند در تمام قطارهای شهری و بین شهری موجود در کشور مورد استفاده قرار بگیرد.

عقابی بیان کرد: پیش از این روشی برای حل این مشکل وجود نداشت و خود راهبر باید مراقب بود که قطارها باهم برخورد نکنند یا مانع سر راه و مسیر را مشاهده کند. قطارهای شهری یک سیستم سیگنالی دارند که باعث می‌شود از یک مرزی به هم نزدیک‌تر نشوند، مثلا ۵۰۰ متر. اما در پایانه‌ها این سیستم خاموش می‌شود و یا در طول مسیر ممکن است سانحه‌ای پیش بیاید و نتواند کار خودش را به درستی انجام دهد.

وی افزود: این سامانه مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی شد تا مجزا از آن سیستم سنتی بتواند مانع سر راه قطار را تشخیص داده و از ترمز استفاده کند. این سامانه حتی ریزش تونل، پریدن فردی مقابل قطار و حوادث ناگهانی را هم تشخیص می‌دهد و براساس فاصله تا مانع یکی از ترمزها را فعال می‌کند.