ایران برای مواجه شدن با دنیای بدون مرز امروز آماده نیست

دکتر مجید رضائیان، عضو هیات علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری‌ آنا درباره مطالعات رسانه در ایران گفت: «هیچ موضوعی صفر و صد نیست. نظریه‌هایی که در حوزه رسانه وجود دارد بسیار گسترده است اما کشور ما درباره این موضوع چه حرفی دارد؟ کشورهای اروپایی و برخی کشورهای توسعه‌یافته آسیایی در زمینه مطالعات رسانه پژوهش‌ و نظریات زیادی دارند.»

او ادامه داد: «باید بپرسیم حرف ما برای موضوع مطالعات رسانه چیست؟ اولین گام نقد است، زیرا جهان امروز دنیای نقد و تعامل است. برای شناخت هر مسئله نیاز به تعامل و نقد وجود دارد و قدرت نقد از شناخت ایجاد می‌شود. زمانی که مساله‌ای نقد شود حرفی تازه از آن بیرون می‌آید و این حرف تازه باعث تعامل می‌شود.»

عضو هیات علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه، گام بعد از مطالعات رسانه را مدل رسانه دانست و افزود: «از فرایند نقد می‌شود به مدل جدید رسید. تاثیر ژانرهای روزنامه‌نگاری بر مطالعات رسانه براساس پنج عنصر قدرت، محیط، رویداد، انسان و اجتماع بوده است. این پنج عنصر فلسفی، مطالعات رسانه و نسبتش را با ژانرهای روزنامه‌نگاری می‌سازد.»

رضائیان گفت: «درباره مطالعات رسانه در ایران باید واقع‌بینانه حرف زد. بنده معتقدم برای برخی مسائل در ایران بسیار دیر شده است. واقعیت این است که ما آن‌قدر در مطالعات رسانه عقب ماندیم که فقط قبلا از آغاز دوره وب3 باید به جمع‌بندی برسیم نه نظریات جدی، زیرا وب3 مانند سیل است.»

دبیر سمینار مطالعات رسانه به عوض شدن مفاهیمی مثل شهروند و دولت در دنیای امروز اشاره کرد و گفت: «دنیا به سمتی حرکت می‌کند که مفهوم حکومت، حکومت‌کننده و حکومت‌شونده در حال تغییر است. ما در آینده با جهانی مواجه هستیم که قوانین از طرف دولت یا حکومت وضع نمی‌شود.»

این استاد دانشگاه افزود: «ایران برای جهان جدیدی که در حال ظهور است، آماده نیست. واقعیت جهان امروز در حال تغییر است و ایران هم باید این موضوع را ببیند. ما نباید نسبت به این موضوع منفعل باشیم. فضایی در حال شکل‌گیری است که باید در آن مستقل بود، اما باید در نظر بگیریم که مستقل جهان امروز با مستقل دهه 60 متفاوت است. مستقل به آن معنا نیست که دور خود را حصار بکشی زیرا پدیده‌ای مانند وب در حال پیشرفت است.»

رضائیان جهان امروز را دنیای بی‌مرز توصیف کرد و گفت: «با شکل‌گیری وب، مرزهای دنیای امروز برداشته و جهان تبدیل به متن شد بدون هیچ حاشیه‌ای. فاصله جهان واقعی و مجازی به اندازه یک تار مو است. جهان امروز، دنیای بی‌مکان و زمان است. بنابراین باید کاری کنیم که در این دنیای جدید قوی باشیم. زمانی که قدرت شناخت داشته‌ باشیم و بتوانیم با نسل خود ارتباط برقرار کنیم دیگر جهان واقعی فدای جهان مجازی نمی‌شود.»

او افزود: «غرب به این نتیجه رسیده است که باید به سمت جهان ارزش برود و این جهان فقط دانستن، همه را از پا خواهد انداخت. این حرف‌ها باید شنیده شود. دانشگاه‌های ما باید جایی برای پژوهش باشد تا از آن‌ها حرف تازه‌ای بیرون بیاید.»

رضائیان در پایان گفت: «غرب نزدیک به 67 سال پیش به این موضوع رسید. بنابراین ما هم دراین دوره باید به جایی رسیده باشیم. مسئله مطالعات رسانه و تکنولوژی موضوعات بسیار مهمی است که باید کار جدی بر روی آن انجام شود. ما این موضوع را جدی نگرفتیم در حالی که دوره وب3 در دنیا به‌زودی آغاز می‌شود و ایران برای رویایی با آن آمادگی ندارد.»

گفت‌و‌گو از مهرنوش زارعی هنزکی