ضرورت ریل‌گذاری برای اتصال شرکت‌های دانش‌بنیان به بدنه اقتصادی کشور

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سومین روز از نشست مدیران کارخانه‌های نوآوری سراسر کشور با هدف ایجاد شبکه هم‌افزایی ظرفیت‌های کارخانه نوآوری کشور به دعوت دفتر توسعه زیرساخت‌های فناوری برگزار شد.

این نشست سه‌روزه در آخرین روز از برگزاری خود میزبان رضا اسدی‌فرد معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، شقایق حق‌جوی جوان‌مرد رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، میثم فرج‌اللهی رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشرو، مهدی الیاسی معاون سیاست‌گذاری و توسعه و مسعود حسنلو سرپرست ستاد توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم بود.

نخستین روز این نشست با حضور روح‌الله دهقانی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری، نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی، مدیران کارخانه‌های نوآوری سراسر کشور به میزبانی کارخانه نوآوری و صنایع خلاق البرز برگزار شد.

رضا اسدی‌فرد معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی در این نشست با اشاره به اینکه در شاخص‌های جدید ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان؛ محدودیت‌های ملی نیز لحاظ شده است، گفت: در ارزیابی‌های جدید؛ شاخص‌هایی، چون اشتغال‌زایی، امکان صادرات محصولات و خدمات، افزایش بهره‌وری، کاهش تقاضا و ... مدنظر است و شرکت‌های دانش‌بنیان برای بقا در زیست‌بوم فناوری و نوآوری باید این شاخص‌ها را داشته باشند.

وی افزود: در رویکردها و مأموریت‌های معاونت علمی تغییراتی ایجادشده که همه این تغییرات از منظر توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری و افزایش کارایی و کارآمدی اقدامات در حوزه حمایت از بازیگران این زیست‌بوم اعمال شده است. درواقع حدود ۱۰ سال معاونت علمی در زمینه گفتمان سازی برای این عرصه تازه‌نفس فعالیت کرده و زمان آن رسیده بود که تغییراتی در رویکردها و سیاست‌ها ایجاد شود.

به گفته اسدی‌فرد، امروز زمان ریل‌گذاری برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری است که ظرفیت اتصال به بدنه اقتصادی کشور را دارند و می‌توانند در توسعه علمی و فناورانه کشور نقش‌آفرینی بزرگ‌تر و جدی‌تری داشته باشند. در ارزیابی‌های جدید برای شرکت‌های دانش‌بنیان؛ شاخص‌ها و محدودیت‌های ملی نیز در نظر گرفته‌ایم تا توان این مجموعه‌ها به حل مسائل کلان کشور کمک بیشتری کند.

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی ادامه داد: تلاش می‌کنیم ارزیابی‌های استانی را به نهادهای اثرگذار و ذی‌ربط استانی واگذار کنیم و در این کار مزیت‌ها و محدودیت‌های مناطق مختلف را نیز در نظر بگیریم. در دور جدید ارزیابی‌ها صلاحیت محور خواهد بود نه برند محور.

نوآوری را ارزان و سهل به دست مردم برسانید

شقایق حق‌جوی رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی نیز در این نشست با اشاره به اینکه وظیفه اصلی زیست‌بوم نوآوری؛ ارزان کردن و تسهیل دسترسی مردم به نوآوری است، گفت: دیگر نباید تنها به دنبال ایجاد نوآوری باشیم بلکه موضوع اصلی افزایش دسترسی مردم به نوآوری است که باید به‌عنوان مأموریتی جدی آن را دنبال کنیم.

وی افزود: برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان نیاز داریم که گره‌های موجود سر راه نفوذ فناوری و نوآوری به صنعت و اقتصاد را باز کنیم که ارزان‌سازی این مقوله یکی از مسیرهای مطمئن و کاربردی است.

حق‌جوی معتقد است که سال‌ها معاونت بر حسب وظیفه و برای تثبیت زیست‌بوم فناوری و نوآوری به دنبال گفتمان‌سازی و ایجاد و توسعه بازار برای بازیگران این حوزه بود؛ اما در دور جدید برخی از این مأموریت‌ها تغییر کرده و به سمت اتصال ظرفیت‌های موجود به اقتصاد کشور حرکت کرده است. بر همین اساس برخی سیاست‌گذاری‌ها و ستادهای جدید تعریف شده تا به شکل اختصاصی‌تری به توسعه برخی فناوری‌های پیشرو توجه شود.

وی همچنین گفت: در این میان اگر کارخانه‌های نوآوری نیز توان فعالیت در حوزه‌های تخصصی‌تر و در لبه دانش را دارند می‌توانند به این مأموریت ورود کنند و یاریگر معاونت علمی در خلق ارزش افزوده و ثروت در کشور شوند.

تشکیل کنسرسیومی از دانش‌بنیان‌ها برای رفع نیازهای گلوگاهی صنایع

در ادامه این نشست میثم فرج‌اللهی رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشرو معاونت علمی نیز پس از معرفی اجمالی مرکز، گفت: یکی از مسیرهای تأییدشده در دنیا برای راهبری طرح‌های کلان و پیشرو؛ استفاده از ظرفیت‌های تعاونی است. به این معنا که چند شرکت بزرگ و کوچک با یکدیگر هم‌افزایی می‌کنند تا یک نیاز ملی را رفع یا محصولی استراتژیک را تولید کنند. این راهکار متأسفانه در ایران چندان مقبول نیست.

وی افزود: در تلاش هستیم در دوره جدید به سمت ایجاد کنسرسیوم یا تعاونی شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور حرکت کنیم و با این روش کاربردی به پاسخ فناورانه و نوآورانه نیازها برسیم. در این مدل کاری، یک شرکت بزرگ به‌عنوان سرکنسرسیوم انتخاب شده و با چند شرکت کوچک همراهی می‌کند تا محصولی به تولید برسد.

فرج‌اللهی ادامه داد: این کار در کنار حل چالش‌ها و رفع نیازهای گلوگاهی به اتصال شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان و فناور به ظرفیت شرکت‌های بزرگ و بدنه اقتصادی کشور نیز کمک می‌کند. یکی از ملاحظات در این طرح واگذاری برخی طرح‌های کلان و پیشران به استان‌های دیگر است تا بتوانیم با این کار به تمرکززدایی از تهران و پیشگیری از تجمیع امکانات در استان تهران کمک کنیم.

ایفای نقش شرکت‌های فناور در زنجیره ارزش اصلی اقتصاد کشور

مهدی الیاسی معاون سیاست‌گذاری و توسعه معاونت علمی نیز با تأکید بر اینکه قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و جهش تولید دانش‌بنیان ظرفیت‌های خوبی در اختیار زیست‌بوم فناوری و نوآوری قرار داده است، گفت: باید از این فرصت برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و ایفای نقش شرکت‌های فناور در زنجیره ارزش اصلی اقتصاد کشور استفاده کنیم.

وی افزود: تغییرات ساختاری در برخی مأموریت‌های معاونت علمی ذیل مفهوم جدید اقتصاد دانش‌بنیانی است که به‌عنوان این نهاد افزوده شد تا نقش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور ارتقا یابد و پیوند پایداری میان بنگاه‌های بزرگ فعال در بخش‌های مختلف با زیست‌بوم فناوری و نوآوری ایجاد شود.

به گفته الیاسی، صنایع خلاق و فرهنگی نیز در این تغییر ساختارها جایگاه ویژه‌ای دارند، چون بر این باوریم که سهم صنایع خلاق از اقتصاد کشور بسیار بالاتر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم.

کارخانه‌های نوآوری رسوخ فناوری و نوآوری به زندگی مردم را تسهیل می‌کنند

مسعود حسنلو سرپرست ستاد توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم نیز در جمع مدیران کارخانه‌های نوآوری تأکید کرد: آینده زیست‌بوم فناوری و نوآوری به صنایع خلاق و نرم وابسته است و رسالت اصلی کارخانه‌های نوآوری الگوسازی برای رسوخ فناوری و نوآوری به زندگی مردم است.

وی افزود: مزیت صنایع خلاق ارتباط و نسبت جدی این صنعت با زندگی و حضور مؤثر بازیگران این عرصه در روزمرگی‌های مردم است و به دلیل اثرگذاری این صنعت در جامعه به دنبال توسعه زیست‌بوم صنایع خلاق در کشور هستیم.

حسنلو مهم‌ترین وظایف این ستاد را راهبری پروژه‌های راهبردی برای حل مسائل اصلی کشور و توسعه سبد صادراتی صنایع خلاق عنوان کرد و گفت: پایداری صنایع خلاق در کشور وابستگی زیادی به صادرات محصولات و خدمات ارائه شده دارد.

برنامه ۲ ساله برای ایجاد کارخانه‌های نوآوری در سراسر کشور داریم

در این نشست چند ساعته محمدجواد صدری مهر دستیار معاون علمی در ساماندهی و توسعه زیرساخت‌های فناوری نیز با ارائه آماری از تعداد کارخانه‌های نوآوری در کشور، بیان کرد: در حال حاضر در ۱۳ استان کارخانه ایجادشده است و در ۱۴ استان نیز به‌زودی شکل خواهد گرفت و طی یک برنامه ۲ ساله تلاش خواهیم کرد یک شبکه کاملی از کارخانه‌های نوآوری در کل کشور داشته باشیم.

وی همچنین گفت: کارخانه‌های نوآوری نقطه تلاقی نیاز صنایع منطقه‌ای و نوآوارن باشند.

در این نشست دستورالعمل جدید معاونت علمی ریاست جمهوری در اعتباربخشی و حمایت از کارخانه‌های نوآوری به بحث و بررسی گذاشته شد. از دیگر برنامه‌های جانبی این نشست می‌توان به آغاز به کار شبکه یکپارچه کارخانه‌های نوآوری اشاره کرد.