ماهی‌ها تصویر چهره خود را می‌شناسند!

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا،  این افسانه که ماهی قرمز فقط سه ثانیه حافظه دارد ممکن است دیدگاه ناعادلانه‌ای از توانایی‌های ذهنی آن‌ها به ما بدهد. یک مطالعه جدید نشان داده است که برخی از ماهی‌ها می‌توانند خود را در یک عکس تشخیص دهند، به این معنی که آن‌ها به یک گروه بسیار منحصر به فرد از حیوانات می‌پیوندند که تا حدودی خودآگاهی دارند.

اگرچه ممکن است این مهارت برای ما اساسی به نظر برسد، اما خودشناسی نشانه دهنده این است که حیوان قادر به انجام فرآیند‌های ذهنی بالاتری است. این توانایی معمولاً با استفاده از آینه آزمایش می‌شود. بسیاری از حیوانات، مانند سگ‌ها، به انعکاس تصویر خود واکنش نشان می‌دهند و تصور می‌کنند که این تصویر فرد دیگری است، اما برخی از حیوانات می‌توانند تشخیص دهند که آنچه می‌بینند، خودشان است. میمون‌ها، دلفین‌ها، فیل‌ها و برخی از پرندگان این آزمایش را با موفقیت پشت سر گذاشته اند و حتی برای کودکان انسان حدود ۱۸ ماه طول می‌کشد تا این موضوع را بفهمند.

چند سال پیش، گروهی  از دانشمندان بررسی کردند که آیا گونه‌ای از ماهی به نام «راس کلینر یا ماهی آرایشگر» می‌تواند از آزمون آینه عبور کند یا خیر. آن‌ها ماهی را با چیزی شبیه انگل روی گلویشان علامت گذاری کردند و یک آینه در مخزن گذاشتند. بسیاری از حیوانات این علامت را در انعکاس تصویر خود دیدند و تلاش کردند آن را از گلوی خود پاک کنند، که نشان می‌دهد متوجه شده‌اند که به خودشان نگاه می‌کنند. این موضوع با علامت گذاری خود آینه یا ماهی‌های دیگر در مخازن مجاور تأیید شد.

در مطالعه جدید، محققان یک قدم جلوتر رفتند - آن‌ها می‌خواستند بررسی کنند که آیا ماهی می‌تواند خود را در یک عکس تشخیص دهد یا خیر. آن‌ها چهار عکس خود ماهی، یک تصویر از یک ماهی دیگر، یک تصویر از سر خود ماهی با بدن یک ماهی دیگر و تصویر آخر از بدن خود ماهی با سر یک ماهی دیگر ارائه کردند.

این ماهی‌ها به شدت قلمروی هستند و به متجاوزان حمله می‌کنند. در این مورد آن‌ها به عکس‌های ماهی‌های ناآشنا حمله کردند، اما به عکس‌های خود حمله نکردند. آن‌ها همچنین به عکس‌های صورت خود روی بدن دیگری حمله نکردند، اما به عکس‌های صورت یک غریبه روی بدن خودشان حمله کردند، که نشان می‌دهد ماهی‌ها ویژگی‌های صورت را بیشتر از بدنشان تشخیص می‌دهند.

این تست نشان می‌دهد که ماهی‌ها فقط با حرکات مشابه در آینه خودشان را نمی‌شناسند، بلکه می‌توانند در واقع یک مدل ذهنی از چهره‌شان بسازند. در نتیجه فقط ماهی‌هایی که روی آینه آموزش دیده بودند، می‌توانستند تست‌های عکس را پشت سر بگذارند  چرا که به آن‌ها زمان می‌دهد تا این تصاویر ذهنی را بسازند.

یک توضیح جایگزین احتمالی این است که ماهی‌ها عکس‌هایی از خود را به عنوان همراهان نزدیک در نظر گرفتند، بنابراین برای بررسی این موضوع عکس‌هایی را به آن‌ها ارائه کرد که نشانی روی گلویشان نشان می‌داد. در نتیجه از هر هشت ماهی، شش ماهی بعد از دیدن تصویر گلوی خود را می‌مالید تا علامت را پاک کند، رفتاری که وقتی عکس‌های بدون علامت از خودشان یا عکس‌هایی از ماهی‌های دیگر در مخزن قرار می‌گرفت از خود نشان نمی‌دادند.

ماسانوری کوهدا، محقق ارشد این مطالعه گفت: این اولین مطالعه‌ای است که نشان می‌دهد ماهی‌ها حس درونی خود را دارند. از آنجایی که حیوان مورد نظر یک ماهی است، این یافته نشان می‌دهد که تقریباً تمام مهره‌داران اجتماعی این حس بالاتر از خود را دارند.

این تحقیق در مجله PNAS منتشر شده است.