عدم استقبال از توسعه نوآوری منجربه مرگ شرکت‌های کوچک می‌شود/ حقوق رقابت مانعی برای احتکار و گران‌فروشی

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، محمدمهدی جعفریان در بازدید از غرفه خبرگزاری آنا در نمایشگاه «اینوتکس۲۰۲۲»، در رابطه با استیج حکمرانی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم علم و فناوری توسعه پیدا کند، به زیرساخت‌های حکمرانی نیاز داریم که در فضای فناوری و فضای این روزهای کشور کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر به نهادهای فراگیر، توجه نکنیم مثل این است که خاک کشور برای بحث علمی، فناوری و توسعه نوآوری، حاصل‌خیزی لازم را ندارد و شما هر چقدر بذر خوب در آن بکارید، کشور توسعه‌ای که باید را پیدا نمی‌کند.

وی بیان کرد: بحث مهم دیگر مربوط به حقوق رقابت و اصطلاحاً آنتی ترا یا وسایل مقابله با انحصار است، شما فرض کنید در یک کشور بحث‌های مربوط به حقوق رقابت و نهادهای رقابتی ضعیف باشد، اتفاقی که می‌افتد این است که شما یکسری شرکت‌های خیلی بزرگ در خیلی از عرصه‌ها پیدا می‌کنید و این شرکت‌ها بعد از اینکه از بازار یک سهم قابل توجهی به‌دست می‌آوردند با استفاده از استراتژی‌هایی که اصطلاحاً به آن سوء استفاده از موقعیت می‌گویند مثل قرارداد انحصاری بستن، قیمت‌گذاری تهاجمی و غیره مدتی قیمت را به شدت پایین می‌آورند که حتی خودشان هم ضرر می‌کنند اما آنقدر اندوخته دارند که بعدها این ضرر جبران و در نهایت شرکت‌های کوچک و متوسط از بازار حذف می‌شوند.

جعفریان بیان کرد: موارد مذکور در اکثر کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه مثل شیلی و آفریقای جنوبی، به‌عنوان رفتار مخل رقابت شناسایی و جلوی‌ آن را می‌گیرند؛ اما اتفاقی که در کشور ما افتاده این است که یک شرکت بعد از اینکه در حوزه‌ای موقعیت پیدا کرد، می‌تواند استراتژی‌ها را به‌کار بگیرد و شرکت‌های کوچک و متوسط در هر حوزه‌ای را زمین بزند.

مدیر مرکز مطالعات توسعه و رقابت کانون اندیشه‌ورزان اضافه کرد: اگر اخبار جهانی در این موضوع را دنبال کنید می‌بینید آمریکا دقیقاً با همین مشکل در مقابله با پلت‌فرم‌هایی مثل گوگل، آمازون، اپل اپ‌ استور و غیره روبه‌رو است و سعی می‌کند قانون خودش را در این حوزه‌ها به‌نحوی به‌روز کند که شرکت‌های کوچک و متوسط در این حوزه ضرر نکنند و خلاقیت و نوآوری در این حوزه ادامه داشته باشد. زیرا اگر این اتفاق نیفتد باعث می‌شود شرکت‌های بزرگ با انحصاری که در اختیار دارند و بازاری که برایشان بیمه شده دیگر نیازی به نوآوری و توسعه تکنولوژی احساس نکنند به‌طور مثال در حاضر دانشجویان دانشگاه شریف ایده‌های خوبی در حوزه هوش مصنوعی به شرکت‌های بزرگ ارائه می‌کنند اما آن‌ها دقیقاً جوابی را می‌دهند که ایران‌خودرو و سایپا سال‌ها قبل می‌داد یعنی می‌گویند وقتی ما مشتری خودمان را داریم و بازار در دست خودمان است دیگر نیازی به این نوآوری‌ها نیست.

وی اظهار کرد: علت وجود مشکلات متعدد کشور، نهادینه نشدن رقابت میان مردم و شرکت‌ها است که باید از زاویه حقوق رقابت، این مطالبه‌گری شکل گیرد حال چه از طریق قوه قضاییه یا به‌طور خاص شورای رقابت تفاوتی ندارد. مطالبه‌گری موجب می‌شود شورای رقابت پویاتر و فعال‌تر شود و اختیارات بیشتری داشته باشد زیرا ضمانت اجرایی که متأسفانه در قانون در نظر گرفته شده بسیار کم است و شرکت‌های خیلی بزرگ که گردش مال چند ده میلیارد دلاری در سال دارند، اگر به پرداخت جریمه ۱۰۰ میلیون تومانی محکوم شوند هیچ تاثیری در بازدارندگی آن‌ها ندارد. متاسفانه این امر موجب شد که به بسیاری از شتاب‌دهنده‌های علمی و فناوری این توصیه را بکنند که اصلاً وارد این حوزه‌ها نشوید؛ بنابراین بحث‌های مقابله با انحصار باید تقویت شود.

جعفریان عنوان کرد: در فرآیند قضایی کشور نیز بحث رقابت جایگاه کمی دارد درحالی‌که اگر این مقوله جدی گرفته شود دیگر نیاز نیست مجموعه‌هایی همچون سازمان تعزیرات کارهای سنتی انجام دهند اما همچنان شاهد احتکار یا گران‌فروشی باشیم.

مدیر مرکز مطالعات توسعه و رقابت کانون اندیشه‌ورزان در پاسخ به این سوال که آیا قانونی برای رقابت درنظر گرفته شده است؟ گفت: بعد از تلاش‌های مکرر، قانونی در سال ۱۳۸۶ تصویب شد که فصل نهم‌ آن به بحث رقابت اختصاص دارد منتهی خیلی ضعیف بوده و از نظر اقتصادی و حقوقی دارای ایرادات علمی است و کاستی‌هایی دارد همچون انحصار نکردن برخی رفتارها مثل حوزه اقتصاد دیجیتال که در چین این قوانین به‌روز شد اما اینگونه رفتارها در قانون ما جایگاهی ندارد و از نظر ضمانت اجرایی نیز با خلأهایی روبه‌رو است.

وی دررابطه با نقش‌آفرینی رسانه‌های تخصصی در این حوزه خاطرنشان کرد: یک رسانه تخصصی مثل خبرگزاری آنا قطعاً می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد زیرا آگاهی مردم از حقوق رقابت بسیار کم است. درحال حاضر یکی از مهم‌ترین اقدامات نهاد تسهیل در رقابت انگلیس (CMA) این است که آموزش‌های عمومی و تخصصی برای شرکت‌ها برگزار می‌کند تا آن‌ها با حقوق خود در حوزه رقابت آشنا شوند و نسبت به این امر که با مشاهده چه رفتارهایی در بازار می‌توانند شکایت کنند مانع پایمال شدن حقوق خود می‌شوند.

جعفریان ادامه داد: بنابراین رسانه می‌تواند کمک کند که ادبیات رقابت گسترش پیدا کند و روحیه مطالبه‌گری از مسئولان شکل گیرد. همچنین می‌توانید میان پلت‌فرم‌ها یا شرکت‌هایی که در این حوزه ضربه خورده‌اند نشستی برگزار کنید تا جامعه نسبت به اینگونه مشکلات آگاه شوند که توجه به این مهم می‌تواند در نهایت مانع مهاجرت نخبگان از کشور و ایجاد فضایی بهتر شود.

انتهای پیام/۱۰۴/