تلاش برای حفظ امنیت غذایی کشور با تکیه بر دانش بومی/ افزایش معنادار تولید گوشت و شیر با اصلاح نژاد دام

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، اصلاح نژاد دام و گیاه یکی از روش‌های علمی محسوب می‌شود که امروزه برای تامین مواد غذایی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این روش علمی همچنین باید در ایران برای تامین امنیت غذایی آینده کشور مورد توجه قرار بگیرد؛ روشی که موجب افزایش بازدهی تولید گوشت، شیر و تخم مرغ دام و طیور می‌شود.

علی جوان روح، مسوول بخش تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد دام موسسه تحقیقات علوم دامی کشور در این خصوص به آنا می‌گوید: اصلاح نژاد دام، با رویکرد افزایش محصولات دامی شروع شده، پیشرفت کرده و ادامه یافته است. به عبارت دیگر در اصلاح نژاد دام ما به دنبال افزایش تولید محصولات دامی، بهبود عملکرد تولید مثل و بهبود ضریب تبدیل غذایی هستیم که همه این مسائل باعث می‌شوند که بهروه‌وری پرورش دام افزایش پیدا کند. اگرچه در حال حاضر منبع ژنتیکی دام‌های بومی ما بسیار غنی است اما اگر اصلاح نژاد در آنها صورت نگیرد، تولید پایینی خواهند داشت و متاسفانه به دلیل عدم رقابت پذیری امکان دارد از گردونه رقابت خارج و منقرض شوند که این امر اصلا اتفاق خوبی نیست بنابراین ضرورت دارد که هر کشوری برای نژادهای بومی و منابع ژنتیکی خودش برنامه‌های اصلاح نژادی به اجرا بگذارد.

وی می‌افزاید: این برنامه‌های اصلاح نژادی در هر نژاد به خصوصیات و پتانسیل‌های آن نژاد و همچنین سیستم پرورشی آن منطقه بستگی دارد. مثلا ممکن است نژاد یک نوع گوسفند پتانسیل بیشتری برای تولید شیر داشته باشد بنابراین متخصصان اصلاح نژاد بیشتر تمرکزشان و انتخاب‌شان حول صفات تولید و ترکیبات شیر قرار می‌گیرد اما در یک نژاد و منطقه دیگر امکان دارد این نژاد پتانسیل تولید گوشت بیشتری داشته باشد و متخصصان برنامه‌های اصلاح نژادی‌شان بهبود سرعت رشد این نژاد باشد و ضریب تبدیل غذایی به گوشت را افزایش دهند. در نهایت تمام این مسائل باعث می‌شود که مزایای اقتصادی این کار متوجه پرورش دهنده یا بهره‌وردار باشد که بتواند از دامی که پرورش می‌دهد، بازدهی اقتصادی بالاتری بدست آورد.

اصلاح نژاد دام و گیاه یکی از بهترین روش‌های تامین امنیت غذایی است

جوان روح خاطرنشان می‌کند: جدا از جنبه پرورش دهنده‌ها، جنبه خیلی مهمتر بحث امنیت غذایی مطرح است. اکنون بحث امنیت غذایی برای همه کشورها جزو اولویت نخست محسوب می‌شود از اینرو همه دولت‌ها تلاش می‌کنند با استفاده از منابعی که در اختیار دارند، امنیت غذایی‌شان را تضمین کنند. در حال حاضر اصلاح نژاد دام و گیاه، یکی از بهترین روش‌هایی است که امنیت غذایی یک کشور را تامین می کند.

وی می‌گوید: پژوهشگران این حوزه سعی می‌کنند با اصلاح نژاد از منابع موجود در کشور به شکل بهتری استفاده کنند تا افزایش تولید را داشته باشیم. به عنوان مثال عملکرد تولید شیر گاو شیرده نژاد بومی که اصلاح نژاد نشده است در حد ۵ تا ۷ لیتر است اما با انجام اصلاح نژاد و انتخاب‌های هدفمندی که روی صفات شیر این نژادها انجام می‌شود، عملکرد تولید شیر این گاوها بیش از ۴۰ لیتر افزایش پیدا می‌کند. این امر می‌تواند تضمینی باشد برای اینکه امنیت غذایی یک کشور به شکل بهینه‌ای تامین شود. هم اکنون اصلاح نژاد در حوزه دام و طیور به دولتمردان کمک کرده تا آنها به کمک این علم هر ساله افزایش معناداری برای تولید گوشت، گوشت مرغ و تخم مرغ داشته باشند و استقلال خودشان را در جهت تامین امنیت غذایی حفظ کنند.

رونق اقتصاد پرورش دهنده‌ها و افزایش تولید محصولات دامی

مسوول بخش تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد دام موسسه تحقیقات علوم دامی کشور می‌افزاید: در بحث اصلاح نژاد آن چیزی که امروزه پیشرفت کرده مربوط به این مساله است که چگونه دام‌های تولید کننده ژن‌های مفید را در حیوانات اصلاح شده جمع‌آوری کنیم تا عملکرد تولیدی‌مان افزایش یابد که به آن اصلاح نژاد کلاسیک می‌گویند. در این روش هیچ گونه دستورزی ژنتیکی اتفاق نمی‌افتد بلکه در جمعیت دامی که ما در اختیار داریم، برحسب رکوردهایی که از صفات تولیدی و تولید مثلی می‌گیریم، دام‌هایی که نسبت به آن جمعیت برتری دارند را انتخاب می‌کنیم و تنها به آنها اجازه ایجاد نسل بعدی را می‌دهیم.

وی یادآور می‌شود: به عنوان مثال در گوسفند ما یک صفتی به اسم وزن بره شیرگیری شده داریم. اکنون این صفت خیلی مورد توجه متخصصان اصلاح نژاد قرار گرفته است. متخصصان در این روش، در جمعیت گوسفندان وزن سه ماهگی(وزنی که بره‌ها از شیر گرفته می‌شوند) را به طور دقیق و انفرادی اندازه گیری می‌کنند. وقتی این اندازه گیری در یک جمعیت چند هزار راسی انجام بگیرد، متخصصان مشاهده خواهند کرد که یک تعداد از این بره‌ها وزن خیلی بالاتری دارند پس بنابراین چنین بره‌هایی ژن ‌هایی را حمل می‌کنند که باعث افزایش سرعت رشد و وزن آنها شده است لذا این بره‌ها که سنگین وزن هستند و سرعت رشد بالایی دارند برای نسل بعد انتخاب می‌شوند و به مابقی بره‌ها که وزن پایین‌تری دارند، اجازه تولید نسل داده نمی‌شود.

وی می گوید: به این ترتیب در نسل های بعد ما شاهد تولید بره‌ه ایی خواهیم بود که نسبت به نسل قبلی، افزایش تولید بیشتری در صفت وزن سه ماهگی دارند بنابراین امکان دارد طی نسل‌های متوالی ۲۰ یا ۳۰ نسل برحسب گونه دامی یا طیور این صفات که برای پرورش دهنده از نظر اقتصادی مهم است، انتخاب و برای آنها ارزش اصلاحی تعیین شود و در نهایت دام‌هایی که بالاترین ارزش اصلاحی را دارند، نسل به نسل انتخاب شوند. این امر باعث می‌شود طی روند ۲۰ ساله‌ای که اصلاح نژاد انجام می‌دهیم، سالانه شاهد افزایش تولید باشیم و به اقتصاد پرورش دهنده و بهره بردار کمک کنیم و باعث افزایش تولید محصولات دامی در سطح کلان کشور شویم.

انتهای پیام/