نوجوانی و دورانی به نام بلوغ

گروه جامعه خبرگزاری آنا؛ دوران نوجوانی، هم از نظر نوجوانان و هم از نظر والدین دشوارتر از دوران کودکی قلمداد شده است. ۳۰۰ سال پیش از تولّد مسیح، ارسطو چنین اظهار کرد: نوجوانان پرشور و آتشی مزاجند و آماده‌اند که خود را به دست غرایز بسپارند.

در اوایل قرن حاضر استانلی هال، مؤسس انجمن روان‌شناسی آمریکا، نوجوانی را دوران «طوفان و تنش شدید» و نیز دوران توانایی فوق‌العاده جسمانی، عقلی و عاطفی می‌دانست. برخی از نظریه‌پردازان روانکاوی نیز نوجوانی را وضعیتی می‌دانند که نوجوان در آن دچار اختلال روانی است. البته بررسی‌های تجربی درباره نوجوانان به‌طور کلی نشان می‌دهند که آشفتگی دوران نوجوانی بیش از حدّ بزرگ جلوه داده شده است.

نوجوانی چیست؟

«میلر نیوتون» در کتاب نوجوانی، این دوره را دوره فرآیندهای رشدی انتقال از کودکی به بزرگسالی می‌داند. این فرآیندها جنبه‌های گوناگونی دارند:

اول، رشد و نمو سازمان عصبی مغز که نمود آن در تحوّل فرآیندهای شناختی، عاطفی و رفتارها مشاهده می‌شود

دوم، رشد فیزیکی که شامل رشد اندازه‌های بدنی و تغییر در نیم رخ جسمی است.

سوم، رشد نظام جنسی یا تولید مثل، شامل جسمی و رفتاری

چهارم، رشد احساس «خود» به عنوان یک بزرگ سال یا یک انسان مستقل و خود راهبر

پنجم، کسب موقعیت بزرگ سالی در گروه اجتماعی یا فرهنگ

ششم، رشد کنترل رفتاری خود در تعامل با جامعه

در خصوص طول دوره نوجوانی اتفاق نظر کاملی بین روان شناسان وجود ندارد. آنان طول این دوره را از سیزده سال تا چهارده سال دانسته‌اند، اما در آثار جدیدتر روانشناسی معمولا سنین ۱۱ تا ۱۳ و ۱۸ تا ۲۰ سالگی را دوره نوجوانی به حساب آورده‌اند. واقعیت این است که آغاز و پایان و طول این دوره در دختران و پسران، جوامع مختلف و طبقات گوناگون اجتماعی متفاوت است. این دوران در جوامع ساده‌تر کوتاه و در جوامع پیشرفته صنعتی طولانی‌تر است. با وجود چنین تنوعاتی، یکی از جنبه‌های نوجوانی همگانی است و آن را از مراحل قبلی رشد مجزا می‌کند: تغییرات جسمانی و روانی بلوغ که از آغاز این دوره نمایان می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• آیا تغذیه نادرست سبب ایجاد بلوغ زودرس می‌شود؟




• راهکارهای موثر در تربیت جنسی بچه‌ها




• نکات مهمی که قبل از تنها گذاشتن کودک باید بدانید

بلوغ و نشانه‌های آن

علائم زیر از نشانه‌های گذار روانی-رفتاری نوجوانان از مرحله کودکی به مرحله بلوغ است:

تغییر در اطلاعات و میزان هوش

کودکان با ورود به سن بلوغ از هوش خود بهتر استفاده می‌کنند. این دوران، شروع تفکرات انتزاعی در آن‌هاست. اطلاعات عمومی‌شان بیشتر می‌شود و سعی می‌کنند برای هر پرسشی پاسخی بیابند.

محدودیت ارتباط با والدین و اطرافیان

در این دوران حساس، ارتباط نوجوان با همسالان بیشتر و با والدین خود کمتر می‌شود. آن‌ها حرف کمتری برای گفتن دارند، به پرسش‌های والدین خیلی کوتاه پاسخ می‌گویند و دیگر رازهایشان را با آن‌ها در میان نمی‌گذارند.

تمایل به‌ تنهایی

نیاز به داشتن حریم خصوصی از دیگر خصوصیات این دوران است. نوجوانان تمایل دارند بیشتر وقت خود را در اتاقشان بگذرانند. شاید می‌خواهند با والدینی که مسائل آن‌ها را درک نمی‌کنند، کمتر مواجه شده و پاسخ دهند.

مصرف‌گرایی زیاد

نوجوان تصور می‌کند که گنجینه‌ای وجود دارد که می‌تواند بی‌ حد و حصر از آن برداشت کند. معنی محدودیت را نمی‌داند و بدون هیچ ملاحظه‌ای با تلفن صحبت می‌کند. صدای موزیک یا تلویزیون را بلند کرده و لامپ‌ها را روشن می‌گذارد.

بداخلاقی، کم‌حوصلگی و مسئولیت‌گریزی

در سنین بلوغ عصبانیت، زودرنجی، کم‌حوصلگی و کم‌ تحمل شدن افزایش می‌یابد. نوجوانان از انجام مسئولیت‌ها شانه خالی می‌کنند و هنگامی‌ که از آن‌ها برای انجام کاری نظیر بردن زباله، خرید نان و … درخواست می‌شود، عصبانی می‌شوند که چرا مزاحمشان شده‌اید. شلختگی و بی‌نظمی به‌وفور در آن‌ها دیده می‌شود.

تأثیرپذیری زیاد از دوستان

برای نوجوانان، گروه همسالان و دوستان اهمیت خاصی دارند و به دلیل تمایلی که به گذراندن وقت با افراد هم‌سن‌وسال خوددارند، از فعالیت‌ها و گردهمایی‌های خانوادگی دوری می‌کنند.

ایرادگیری و مقاومت

کودک آرام، خجالتی و کم‌ حرف دیروز در نوجوانی پرحرف، سمج، باجرئت و نافرمان شده است. به دفاع از ایده‌های خود برخاسته و از خواسته‌های والدین سرپیچی می‌کند. این رفتارها تا حدود زیادی طبیعی است.

نوع لباس پوشیدن

نوجوانان دوست دارند همچون همسالان خود لباس بپوشند تا هویت خود را از این طریق ابراز کنند؛ لذا هر لباسی که مد شود، به‌گونه‌ای یکپارچه بین نوجوانان شایع می‌شود.

کاهش علاقه به درس

به دلیل وارد شدن فعالیت‌های دیگر در زندگی نوجوان، افت تحصیلی در سنین بلوغ افزایش میابد. بیرون رفتن از منزل با دوستان، بازی‌های گروهی، افزایش علاقه به دنیای مجازی، توجه بیشتر به جنس مخالف، مکالمات تلفنی با دوستان می‌تواند مثالی از این فعالیت‌های جانبی باشد که باعث اتلاف وقت نوجوان، کاهش تمرکز و افت تحصیلی او می‌شود.

واکنش‌های تکانشی و دفاعی

نوجوانان در این سن بشدت رفتارهای تکانشی از خود نشان داده و با واکنش‌های دفاعی با افکار دیگران مقابله می‌کنند. گاهی برای فرار از مسئولیت و یا مشکلاتشان، آرزوی کودک بودن می‌کنند، گاه به عالم رؤیا و خیال رفته و شکست‌های خود را با خیال و اوهام جبران می‌کنند. در زمان مواجه با ناکامی به شدت برآشفته شده و می‌کوشند مسئولیت را به گردن دیگران بیندازند و آن‌ها را مقصر دانسته و گاهی با پنهان کردن واقعیت، خود را عکس آنچه هستند، نشان می‌دهند.

انتهای پیام/۴۱۶۴/