دیپلماسی فناوری/۱۰؛ حیدری در گفت‌وگوی تفصیلی با آنا:
افزایش فیلترشکن‌ها، ضربه به پیکره فرهنگ کشور/ دستیابی به اهداف اقتصاد دیجیتال با ایجاد محدودیت ممکن نیست
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: با توسعه شبکه‌های ارتباطی و صنعت فناوری اطلاعات فرصت‌های بی‌شمار اقتصادی و بستر لازم برای توسعه اقتصاد دیجیتال فراهم می‌شود.
گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ شبکه‌های ارتباطی و صنعت فناوری اطلاعات زیرساخت توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور است. بررسی ساده در فضای مجازی نشان می‌دهد کشورهای صاحب‌نام در حوزه‌های مختلف فناوری تا چه میزان درآمد ناخالص ملی خود را تنها با عرضه سرویس‌های دیجیتال در سراسر دنیا افزایش داده‌اند.
در سلسله گزارش‌های دیپلماسی فناوری به اهمیت بومی‌سازی تجهیزات الکترونیکی و توسعه ارتباطات بین‌المللی برای ارتقای جایگاه منطقه‌ای و جهانی صنعت فناوری اطلاعات اشاره و برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به تأثیرگذاری دیپلماسی فناوری در حوزه‌های مختلف اقتصادی با تعدادی از کارشناسان گفت‌وگو کردیم. قطعاً توجه به دغدغه‌های فعالان صنعت فناوری اطلاعات زمینه پیشرفت پرشتاب علمی و فناوری کشور را فراهم کرده و موجب می‌شود در آینده‌ای نزدیک به قطب فناوری اطلاعات در منطقه تبدیل شویم.
بیشتر بخوانید:
در همین خصوص با امیر هوشنگ حیدری، مدیر گروه مطالعات آینده، علم و فناوری مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:
اگر زیرساخت‌های ارتباطی توسعه نیافته بود در دوران کرونا متحمل آسیب‌های سنگینی می‌شدیم
آنا: توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور به‌ویژه در لایه دسترسی به اینترنت در چند سال گذشته تا چه حد زمینه ارتقای جایگاه علمی و فناوری کشور و صنعت فناوری اطلاعات بومی را در غرب آسیا فراهم کرده است؟
حیدری: با وجود همه مشکلات ناشی از تحریم‌های ظالمانه و دیدگاه منفی برخی از مسئولان نسبت به استفاده از فناوری‌های نوین، مردم ایران همانند ساکنان سایر کشورهای جهان به این نتیجه رسیده‌اند که به‌کارگیری فناوری دستیابی به اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت را تسهیل می‌کند. به نظر بنده اکنون در شرایطی قرار داریم که چه بخواهیم و چه نخواهیم به سمت دروازه‌های فناوری پیش می‌رویم. این دروازه همان محل ورود به تمدن فناوری است و دریچه‌ای ژرف از مزایای بهره‌گیری از فناوری در تمامی ابعاد زندگی را به روی اقشار مختلف جامعه باز می‌کند.
شبکه ملی اطلاعات زمانی به بالندگی می‌رسد که ارتقای سرویس‌های آن هماهنگ با شبکه اینترنت بین‌المللی باشد. اگر تمام وقت و منابع مالی کشور را بدون در نظر اهمیت ارتباطات بین‌المللی به تکمیل شبکه بومی اختصاص دهیم در نهایت چیزی نصیبمان نخواهد شد.
استفاده از فناوری انسان را به سمت دنیایی با فرصت‌های بی‌شمار می‌برد و جوانان با استعداد می‌توانند در این دنیا ایده‌های خود را با ابزارهای مختلف به مرحله عمل برسانند. از همین رو گسترش دسترسی به شبکه ارتباطات بین‌المللی در جهان از اهمیت بالایی برخوردار است. همواره در کشورهایی با تمدن کهن اختلاف دیدگاه به منظور استفاده از فناوری‌های مدرن بین کهنسالان و جوانان وجود داشته است ولی حوادث بزرگی نظیر بروز بیماری کرونا نشان داد فناوری تا چه میزان می‌تواند در زندگی روزانه عموم مردم تأثیرگذار باشد. بدون شک اکنون آن دسته از افراد که بیشترین مخالفت را درباره استفاده از فناوری‌های نو داشته‌اند نیز درک بیشتری از کاربرد ابزارهای دیجیتال پیدا کرده‌اند.
بنابراین کرونا و توسعه روزافزون فناوری انقلاب بزرگی در زندگی روزمره مردم ایجاد کرد و حالا کاربران دستگاه‌های هوشمند در اقصی نقاط جهان می‌دانند وجود فناوری تا چه میزان در انجام فعالیت‌های روزانه تأثیرگذار است. در حقیقت اکنون حصارها و دیوارهای بین زندگی سنتی و زیست مدرن به طور کامل برداشته شده است. لذا می‌توان نتیجه گرفت اگر شبکه‌های ارتباطی کشور در چند سال گذشته توسعه نیافته بود قطعاً در مدت شیوع بیماری کرونا محتمل آسیب‌های سنگینی می‌شدیم.
ایجاد محدودیت با دسترسی ایمن به اینترنت متفاوت است
آنا: تکمیل پروژه شبکه ملی اطلاعات چه تأثیری به صنعت فناوری اطلاعات و سایر حوزه‌های مرتبط با علم و فناوری خواهد داشت؟
حیدری: توسعه زیرساخت‌ها(دسترسی به اینترنت) باید همزمان با تولید محتوا و راه‌اندازی بیش از پیش پلتفرم‌های بومی صورت گیرد و تعامل لازم بین این دو حوزه وجود داشته باشد. تکمیل شبکه ملی اطلاعات نباید موجب محدودسازی دسترسی به شبکه‌های بین‌المللی شود. برخی از کشورهای دنیا که ارتباطات مجازی خود را با سایر ملت‌ها محدود کردند نتواستند به بخش بزرگی از اهداف خود دست پیدا کنند. البته باید بین ایجاد محدودیت و زمینه‌سازی برای دسترسی ایمن به اینترنت تفاوت قائل باشیم.
شبکه ملی اطلاعات زمانی به بالندگی می‌رسد که ارتقای سرویس‌های آن هماهنگ با شبکه اینترنت بین‌المللی باشد. اگر تمام وقت و منابع مالی کشور را بدون در نظر اهمیت ارتباطات بین‌المللی به تکمیل شبکه بومی اختصاص دهیم در نهایت چیزی نصیبمان نخواهد شد. مادامی که نگاه تعاملی در این پروژه وجود داشته باشد و تمامی فناوری‌های بومی را همزمان با شبکه‌های جهانی ارتقا دهیم قطعاً به نتایج مثبتی دست پیدا می‌کنیم. پیش‌تر در کشور تجربه استفاده از پلتفرم‌های بومی را داشته‌ایم و پس از مدتی مشخص شد عموم کاربران اپلیکیشنی خارجی را به دلیل سرویس‌های متنوع و ابزارهای پیشرفته ترجیح می‌دهند.
سیاست‌مدارانی که در حوزه دیپلماسی کار می‌کنند می‌توانند نقش به‌سزایی در ارتقای آگاهی عمومی و گسترش ارتباطات بین‌المللی داشته باشند. دیپلماسی فناوری فرصت‌های ارزشمندی را برای کسب‌وکارهای اینترنتی ایجاد خواهد کرد.
باید بپذیریم که با وجود همه تلاش‌های ارزشمندی که در کشور صورت می‌گیرد هنوز به توانایی لازم برای تولید و ارائه فناوری‌های پیشرفته دست پیدا نکرده و مجبور هستیم از ابزارهای خارجی استفاده کنیم. قطع دسترسی به برخی از سامانه‌های و سرویس‌ها موجب گسترش استفاده مردم از فیلترشکن‌ها می‌شود که خطرات زیادی را چه از نظر مسائل امنیتی و چه از نظر موضوعات فرهنگی ایجاد می‌کند. همزمان با تکمیل شبکه ملی اطلاعات باید شرایط حفاظت از داده‌های داخلی را فراهم کرده و پلتفرم‌های ایرانی را طراحی کنیم. در واقع باید تعادل لازم برای ارتباطات بین‌المللی و استفاده از ابزارهای بومی برقرار باشد.
توجه ویژه مسئولان دولت سیزدهم به موضوع دیپلماسی فناوری
آنا: در مسیر توسعه اقتصاد دیجیتال توجه به دیپلماسی فناوری و افزایش ارتباطات بین‌المللی چگونه زمینه توسعه صنعت فناوری اطلاعات را فراهم می‌کند؟
حیدری: امروز جهان با شتاب زیادی به سمت استفاده از ابزارهای دیجیتال پیش می‌رود و در آینده نزدیک بیشتر فعالیت‌های موجود در جامعه مرتبط با فناوری اطلاعات خواهد بود. در این مسیر باید از تجربه کشورهای صاحب‌نام در حوزه فناوری بهره ببریم و ارتباطات بین‌المللی خود را گسترش دهیم. اکنون وقتی از سواد صحبت می‌کنیم منظور سواد دیجیتال است و افرادی که تنها به دنبال زندگی سنتی هستند و ابزارهای دیجیتال را کنار می‌گذارند با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. به تعبیر دیگر بدون سواد دیجیتال در شهرهای هوشمند نمی‌توان به زندگی ادامه داد. چنین فردی از سوی جامعه نیز مورد استقبال قرار نمی‌گیرد و به نوعی مجبور به ترک اطرافیان خود می‌شود.
بیشتر بخوانید:
مسئولان در بحث ارتقای سرویس‌های الکترونیکی وظایف ویژه‌ای دارند و آن دسته از سیاست‌مدارانی که در حوزه دیپلماسی کار می‌کنند می‌توانند نقش بسزایی در ارتقای آگاهی عمومی و گسترش ارتباطات بین‌المللی داشته باشند. دیپلماسی فناوری فرصت‌های ارزشمندی را برای کسب‌وکارهای اینترنتی ایجاد خواهد کرد. خوشبختانه رئیس جمهور و وزرا در دولت سیزدهم به موضوع دیپلماسی فناوری و توسعه اقتصاد دیجیتال اهتمام ویژه‌ای دارند و امیدوارم روزبه‌روز بستری فراهم شود که استفاده همه از فناوری‌های نوین ارتقا یابد. انتظار داریم در آینده نزدیک عدالت به واسطه دسترسی به فناوری محقق شود و هرجا کمبودی در این حوزه وجود داشت مردم از مسئولان سهم‌خواهی کنند.
نباید هیچ فرصتی را برای تحقق اهداف تعیین شده در سند معماری شبکه ملی اطلاعات از دست داد
آنا: براساس سند معماری شبکه ملی اطلاعات ایران تا چند سال آینده باید به هاب ارتباطی غرب آسیا تبدیل شود. آیا صرفاً با اتکا به ظرفیت‌های داخلی می‌توان این هدف را محقق ساخت؟
حیدری: قطعاً ظرفیت تبدیل شدن به هاب ارتباطی در کشور وجود دارد. البته این ظرفیت هم اکنون بالقوه است و برای تبدیل کردن آن به ظرفیت بالفعل باید بسترسازی صورت گیرد. بسترسازی لایه‌های مختلفی دارد قطعاً ایران در تمامی حوزه‌های فناوری پیشگام نیست ولی می‌توان با اعتمادسازی کشورهای غرب آسیا و حتی فرامنطقه‌ای را متقاعد ساخت ایران را به عنوان هاب ارتباطی منطقه بشناسند. بنابراین از همین حالا باید برای اعتمادسازی بین همسایگان گام برداریم. هیچ کشوری در دنیا به تنها در حوزه فناوری توسعه نیافته است و نمی‌توان تمامی اهداف را بدون ارتباطات بین‌المللی محقق ساخت. تقویت زیرساخت‌های بومی همزمان با تعاملات بین‌المللی مسیر دستیابی به هاب ارتباطی را تسهیل می‌کند. استفاده از روش دیپلماسی فناوری در ارتباط با همسایگان زمینه جلب نظر و استقبال آن‌ها از فناوری‌های ایرانی را فراهم می‌کند.
از دست دادن هر فرصتی برای تحقق اهداف تعیین شده در سند معماری شبکه ملی اطلاعات آسیب‌های جدی به کشور می‌زد و برای بسترسازی از همین امروز باید اقدام کنیم و فرصت‌ها را از دست ندهیم. اگر فرصت کنونی را از دست بدهیم احتمالاً هیچگاه به چشم‌انداز ۱۴۰۴ دست نخواهیم یافت.
انتهای پیام/۴۱۴۴/پ
انتهای پیام/
